به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس، در جریان مراسم گرامی‌داشت ۳۱ مرداد روز صنعت دفاعی، طبق رسم سال‌های اخیر شاهد رونمایی از چند دستاورد دفاعی مهم بودیم که یکی از مهم‌ترین محصولات معرفی شده، موشک تاکتیکی زمین به زمین جدیدی بود که به یاد شهید بزرگوار سپهبد حاج قاسم سلیمانی، نام گذاری شده است. در ناگ هکلی، این موشک ادامه‌دهنده مسیر موفق و چشمگیر خانواده سری فاتح ۱۱۰ است که در چند سال اخیر تبدیل به بخش مهمی از خانواده موشکی کشور ما شده.
در ادامه نگاهی به روند توسعه این خانواده موشکی موفق و اثرگذار و همچنین بررسی برخی ویژگی‌های مهم آن خواهیم داشت.
آنچه امروزه به‌عنوان فاتح ۱۱۰، ذوالفقار، شهید حاج قاسم، خلیج فارس و هرمز و برخی نام‌های مهم دیگر شناخته میشود نتیجه سرمایه گذاری سنگین نیرو‌های مسلح و صنایع دفاعی کشورمان از دهه ۷۰ شمسی به بعد روی افزایش دقت موشک‌های بالستیک و خصوصا توسعه یک سلاح در این کلاس و در مدل تاکتیکی بود. آنچه صنعت دفاعی ایران برای این پروژه انتخاب کرد راکت‌های زمین به زمین زلزال بود که از سلاح‌های اولیه تولید داخل در سال‌های بسیار دور به حساب می‌آمد.
یک راکت با کالیبر حدود ۶۱۰ میلی متری و سوخت جامد که در رده سلاح‌های توپخانه راکتی طبقه بندی شده و در حقیقت در آن دوره سلاحی با دقت کم و برای شلیک در حجم بالا برای حمله به تاسیسات بزرگ دشمن یا تجمع‌های آن‌ها در مساحت زیاد به حساب می‌آمد.
راکت زلزال
استفاده از سوخت جامد در این راکت باعث شده بود که این موشک، سلاحی با قابلیت انبارداری طولانی و آماده شدن سریع برای حمل و شلیک باشد. مشکل اصلی در این خصوص دقت بود و در این جا بود که یکی از طولانی‌ترین و شاید بهترین پروژه‌های دفاعی تاریخ ایران آغاز شد. در آن دوره مشخصا دسترسی به سیستم‌های هدایت ماهواره‌ای در استاندارد‌های نظامی برای کشور ما امری ناممکن بود و به همین دلیل بیشتر انرژی و توان در داخل صرف توسعه سیستم‌های ژیرسکوپی نسل جدید شد که کمک زیادی در افزایش دقت موشک‌ها خواهند داشت.
موشک فاتح ۱۱۰
ژیروسکوپ اولین بار در ۱۸۱۷ میلادی توسط یک فرد آلمانی به نام یوهان بوهننبرگر ساخته شده است. رفتار یک ژیروسکوپ می‌تواند به سادگی با توجه به رفتار چرخ جلوی دوچرخه درک میشود. اگر چرخ از محور عمود به سمت چپ متمایل شود لبه جلوی چرخ هم به سمت چپ می‌چرخد. به عبارت دیگر چرخش روی یک مورد چرخ چرخان، چرخش در محور سوم را موجب میشود. مدل‌های اولیه ژیروسکوپ بر اساس حرکت چند میله و حلقه چرخان قرار داشت و با پیشرفت علم مدل‌های جدید تری از آن به بازار آمد. از مدل‌های مختلف ژیروسکوپ می‌توان به مدل‌های با یک درجه آزادی، ژیروسکوپ با دو درجه آزادی، مدل DTG، ژیروسکوپ‌های مدل لیزری و فیبر نوری اشاره کرد.
ژیروسکوپ‌های مدل لیزری و فیبر نوری تقریبا پیشرفته‌ترین مدل‌های این وسیله در حال حاضر هستند و در اکثر وسایل نیاز به هدایت مثل هواپیماها، کشتی‌ها و موشک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. در حقیقت مدل فیبر نوری یک گام از گونه لیزری نیز پیشرفته‌تر است. با این دو مدل بیشتر آشنا می‌شویم.
ژیروسکوپ‌های لیزری دارای هیچ جسم تحرکی که ایجاد اندازه حرکت خطی یا زاویه‌ای کند، نیستند. لکن از آنجا که کاربرد آن شبیه ژیروسکوپ‌های معمولی برای اندازه گیری دوران است، آن را در زمره ژیروسکوپ‌های رده بندی میکنند. در این ژیروسکوپ، از دو پرتو نورلیزر در یک مسیر بسته و در دو جهت مخالف استفاده میشود که نخستین نمونه تجاری آن در هواپیما‌های بوئینگ ۷۵۷ و ایرباس ۳۱۰ بکار رفته است. مزیت آن، درقابلیت اطمینان بیشتر، دامنه دینامیکی وسیع ترو مقاومت خوب در مقابل شتاب‌های زیاد است.
نوعی از ژیرسکوپ لیزری
ژیروسکوپ‌های فیبر نوری تحقق یکی از آخرین اندیشه‌های بشر در ساخت ژیروسکوپ است چراکه در نوع خود کوچک بوده و بطور آنی روشن میشود، عمر طولانی دارد، احتیاجی به خدمات نگهداری نداشته و در عین حال ارزان است. همچنین احتیاج به سامانه تعلیق طوقه‌ای ندارند. مبنای عملکرد این ژیروسکوپ، شبیه ژیروسکوپ لیزری است با این تفاوت که در آن به جای لیزر از یک نور پولاریزه استفاده میشود. این فناوری در اواسط دهه‌ی ۱۹۷۰ در دانشگاه یوتا ابداع شد.
نوعی از ژیرسکوپ فیبر نوری
این ژیروسکوپ‌ها به دلیل نداشتن قطعه متحرک در برابر فشار و لرزش‌های محیطی نیز دارای مقاومت بسیار بالایی هستند، ولی در عین حال برای داشتن کارایی مطلوب نیاز به کالیبراسیون بسیار دقیقی نیز دارند. خوشبختانه در سال‌های اخیر ژیروسکوپ‌های فیبرنوری در داخل کشور ما به صورت بومی طراحی و ساخته و پس از تولید انبوه تحویل نیرو‌های مسلح داده شده است. این سامانه در حقیقت یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش قابل توجه دقت موشک‌های بالستیک ایران خصوصا سری فاتح و زیر مجموعه‌های آن بوده است.
نمایی از ژیرسکوپ تولید شده در ایران
روایتی از فاتح ۱۱۰ و خانواده پرافتخار آن
موشک‌های خانواده فاتح ۱۱۰ از اوایل سال‌های دهه ۸۰ شمسی به افکار عمومی معرفی و در چندین مدل با همین نام و در نسل‌های مختلف وارد خدمت شد. موشک بالستیک ضد کشتی خلیج فارس و سری ضد رادار هرمز از اولین زیر مجموعه‌های مشتق شده از سری فاتح ۱۱۰ بودند که عمدتا با نگاه به بحث‌های ضد کشتی / ضد راداری و توسعه توانایی‌های ضد دسترسی نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران توسعه پیدا کردند. ایران با فاتح ۳۱۳ به برد ۵۰۰ کیلومتر با این خانواده رسید و سلاحی در رده اسکندر روسی در بحث برد را وارد خدمت کرد.
با رونمایی از مدل‌هایی مثل ذوالفقار در حقیقت ایران سد برد ۵۰۰ کیلومتر برای این خانواده را شکست. دزفول دیگر موشک از این سری تسلیحاتی بود که با موفقیت برد خانواده فاتح را ۴ رقمی کرده و به عدد مهم ۱۰۰۰ رساند.
سامانه موشکی ذوالفقار
موشک خلیج فارس
پاسخ به حملات تروریستی گروه داعش به مجلس شورای اسلامی، حرم امام (ره) و رژه اهواز، تنبیه تروریست‌های شمال عراق و انتقام گیری از تروریست‌های سنتکام در عراق بخش‌هایی از پرونده اعضای خانواده فاتح بوده است. بعد از شهادت سردار سلیمانی و عملیات ضد تروریست‌های سنتکام در عین الاسد، یک عضو جدید از خانواده فاتح معرفی شد که رعد ۵۰۰ نام داشت. رعد ۵۰۰ اولین موشک ایرانی بود که در ساخت بخش عمده بدنه آن، از الیاف کربن استفاده شده بود. این حرکت با کاهش شدید وزن موشک در حقیقت گام بلند سپاه برای رسیدن به برد و سرعت بیشتر در اندازه‌ها و وزن‌های کوچک‌تر بود.
نقاط حساس فلسطین اشغالی در تیررس حاج قاسم.
اما در نهایت به موشک شهید حاج قاسم می‌رسیم. جدید‌ترین عضو خانواده فاتح که ۱۴۰۰ کیلومتر برد داشته و مشخصا در صورت شلیک از مرزهای غربی کشور ما به راحتی توان رسیدن به نقاط حساس و استراتژیک سرزمین‌های اشغالی را دارد.
موشک شهید حاج قاسم - به افزایش قطر موشک دقت کنید
چندین نمای مختلف از موشک حاج قاسم در مراحل آماده سازی
یکی از کارشناسان سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع در خصوص این سامانه جدید این طور توضیح داده است: این موشک سوخت جامد و مایل پرتاب از سرعتی معادل ۱۲ ماخ در حین ورود به جو زمین برخوردار است و سرعت لحظه اصابت آن نیز ۵ ماخ است. به گفته وی، موشک «شهید حاج قاسم سلیمانی» می‌تواند از هر سپر دفاع موشکی عبور کند با توجه به انواع سرجنگی‌هایی که این موشک دارد می‌تواند اهداف متعددی از استحکامات بتنی و اهدافی در اعماق زمین را منهدم کند.
بر اساس گفته‌های این کارشناس وزارت دفاع، برد این موشک که توسعه یافته موشک ذوالفقار و خانواده فاتح است، می‌تواند تا ۱۷۰۰ یا ۱۸۰۰ کیلومتر ارتقاء پیدا کند. همچنین طول این موشک ۱۱ متر و وزن آن هم ۷ تن است.
به‌کار گرفته شدن ۸ پره در انتهای موشک جدید
این توضیحات تقریبا موشک شهید سلیمانی را در رده سلاح‌های هایپرسونیک قرار خواهد داد. بر اساس تصاویر مربوط به لحظه برخورد نیز خطای این موشک را می‌توان در حدود کمتر از ۱۰ الی ۲۰ متر تصور کرد که برای این برد دقتی بسیار مناسب و قابل تحسین به حساب می‌آید. طبق بررسی‌های اولیه و تطابق تصویری، یکی از تفاوت‌های مهم با اعضای قبلی خانواده موشک‌های سری فاتح افزایش قطر موشک است که مشخصا برای رسیدن به برد‌های بالای ۱۰۰۰ کیلومتر نیاز است.
یکی از دیگر نکاتی که توجه کارشناسان را به خود در خصوص این موشک جدید جلب کرده استفاده از تعداد بیشتر بالک‌های کنترلی در بخش انتهایی موشک است. در موشک‌های قبلی این سری معمولا ۴ بالک وجود داشت و در حال حاضر این تعداد به ۸ عدد رسیده است. به دلیل افزایش برد و سرعت و در عین حال قطر بدنه، به نظر می‌رسد کارشناسان صنعت دفاعی کشورمان برای کنترل بهتر سطوح پروازی از این روش بهره برده اند. البته سر جنگی موشک در مرحله نهایی از موشک جدا شده و به سمت هدف شیرجه می‌رود که حمله سر جنگی به تنهایی کار تشخیص و مقابله را برای سامانه‌های دفاع موشکی دشمن بسیار سخت‌تر خواهد کرد.
فیلم شلیک موشک شهید حاج قاسم و برخورد آن به نزدیکی هدف از پیش تعیین‌شده
به نظر می‌رسد خانواده موشک‌های فاتح در حال گرفتن جای موشک‌هایی مثل سری شهاب و قیام هستند و با روند فعلی به زودی ستون قفرات موشک‌های بالستیک ایرانی تغییر خواهد کرد و به سری تاکتیکی خانواده «فاتح» بدل خواهد شد؛ تغییری که به دلیل بهره بردن از بدنه‌های سبک تر، دقت فوق العاده، استفاده از سوخت جامد و توان تحرک بالاتر، توان یگان موشکی کشور را شدیدا افزایش خواهد داد و در کمتر از ۱ دهه، جهش بزرگی را در تکنولوژی و ساختار موشکی جمهوری اسلامی ایران فراهم می‌کند.
منبع: مشرق
انتهای پیام/ 113
