به گزارش گروه بین الملل دفاع پرس، استفان دی میستورا نماینده سازمان ملل در امور حل بحران سوریه در دیدار با وزیر امور خارجه اتریش در وین در سخنانی تصریح کرد که بشار اسد رئیس جمهور سوریه بخشی از راه حل بحران در این کشور است. وی همچنین بر خلاف مواضع مخالفان دولت سوریه که مدعی اند دولت سوریه بر خاک این کشور حاکمیت ندارد بدون آنکه روی سخنش خطاب به مخالفان باشد به این ادعا ها پاسخ داد و تصریح کرد دولت سوریه بر اکثر خاک این کشور کنترل و حاکمیت دارد.
هر چند رسانه ها ی غربی و عربی به این سخنان توجه چندانی نشان نداده اما از ابعاد مختلف حائز اهمیت ارزیابی می شود که در زیر به برخی از آنها اشاره می شود.
بشار بخشی از مشکل یا راه حل ؟
سخنان اخیر دی میستورا از این جهت حائز اهمیت است که کشورهای عضو ائتلاف موسوم به دوستان سوریه که در اصل همان دشمنان این کشور بوده و از طرح براندازی در این کشور حمایت می کردند در ابتدای آغاز بحران از بشار اسد به عنوان بخشی از مشکل در این کشور یاد می کردند و بر همین اساس بر لزوم کنار رفتن بشار به عنوان بخشی از حل بحران در سوریه تاکید می کردند . اما با گذشت زمان مجموعه عواملی موجب شد خیلی از کشورهای که از بشار به عنوان بخشی از مشکل یاد می کردند به تجدید نظر در این رویکرد وادار شوند . یکی از این عوامل شکست های طرح های متعدد براندازانه بود که ائتلاف موسوم به دوستان سوریه به آن دلبسته بودند .
از دیگر عوامل موثر در این زمینه روشن شدن خطرات و تهدیدهای داعش برای خود حامیان این گروه و دیگر گروههای تکفیری بوده است که از آنها در چارچوب طرح های براندازی استفاده ابزاری می کردند . از همه مهمتر اینکه بررسی ها و نظر سنجیهایی خود مخالفان دولت سوریه نشان داد که هر چند برخی از مردم این کشور از عملکرد نظام و حزب بعث ناراضی بوده و هستند اما همچنان به شخص بشار اسد اعتماد و علاقه دارند و این نکته در انتخابات ریاست جمهوری به اثبات رسید . بر این اساس می توان گفت آنچه که استفان دی میستورا در دیدار با وزیر امور خارجه اتریش به زبان آورد مهر تائید سازمان ملل بر روندی است که از قبل آغاز شده بود و اکنون گستره بیشتری به خود گرفته است و بیش از پیش شفاف شده است.
بسترسازی برای اجرای طرح آتش بس در حلب
از دیگر مواردی که به سخنان استفان دی میستورا اهمیت می دهد احیای طرح وی برای برقراری آتش بس در حلب است . وی بلافاصله بعد از اینکه به عنوان نماینده سازمان ملل در امور حل بحران سوریه انتخاب شد ، طرح آتش بس در حلب و تعمیم تدریجی آن به سایر مناطق درگیری را مطرح کرد و به تازگی نیز در دیدار با مقامات سوریه خواستار الحاق حومه این شهر به طرح آتش بس شده است که البته دولت سوریه در این زمینه ملاحظه دارد و علت آن نزدیکی حلب به ترکیه است و با توجه به اینکه ترکیه در بین ائتلاف فروپاشیده ضد سوریه همچنان از رویکرد براندازی و تسلیح مخالفان حمایت میکند لذا گسترش دامنه طرح آتش بس دی میستورا می تواند نوعی حاشیه امن برای مخالفان مسلح و تروریست ها فراهم کند . اما در کل دولت سوریه از همان ابتدای اعلام طرح آتش بس در حلب از سوی دی میستورا با آن موافقت کرد و این در حالی بود که ارتش سوریه کاملا بر شهر حلب تسلط داشت و کاملا آن را در محاصره خود داشت .
یکی از دلایل اتخاذ چنین رویکردی از سوی دولت سوریه این بود که از وارد شدن آسیب های بیشتر به ساکنان این شهر و ساختمان های آن جلوگیری شود . از دیگر دلایل است که از پرونده سازی های جدید علیه دولت سوریه در خصوص نقض حقوق بشر و متهم کردن آن به ارتکاب جنایت جنگی جلوگیری شود . همچنین به نظر می رسد دولت سوریه با توجه به تشکیل ائتلاف موسوم به ضد داعش نخواسته است همه هزینه های مقابله با تکفیری ها را خود بر گردن بگیرد و لذا روند تحولات را به گونه ایی مدیریت می کند که از ظرفیت های این ائتلاف نیز برخوردار شود .
اما اینکه چرا طرح استفان دی میستورا تاکنون به مرحله اجرا در نیامده است چند عامل را می توان دخیل دانست: نخست اینکه مخالفان و حامیان خارجی آنها در قبال این طرح همانند طرح های قبلی به اجماع و اتفاق نظر نرسیده اند و بنابراین آشفتگی های داخلی مخالفان یکی از دلایل اصلی این مسئله بوده است و دوم اینکه طرح دی میستورا تقریبا با تلاش مسکو برای از سرگیری مذاکرات بین دولت و مخالفان تقریبا همزمان شد . و با توجه به اینکه طرح مسکو در مقایسه با طرح دی میستورا طرح فراگیر بوده و در صورت اجرا می تواند پاسخگوی ابعاد سیاسی و نظامی بحران باشد لذا در چند هفته گذشته عمده توجهات به نشست نمایندگان دولت و مخالفان در مسکو متمرکز بود و با پایان این نشست دوباره طرح دی میستورا در دستور کار قرار گرفته است . هر چند بخشی از مخالفان عضو ائتلاف ملی مخالفان از شرکت در نشست مسکو خودداری کردند اما در مجموع بر آیند نشست مسکو مثبت بود و برگزاری آن نیز گامی به جلو بود.
اظهارات دی مستورا مکمل رایزنی های مسکو
از دیگر مواردی که به اظهارات دی میستورا در خصوص اینکه بشاراسد بخشی از راه حل بحران سوریه است اهمیت می بخشد ، تقارن آن با فضای سیاسی جدیدی است که برای حل سیاسی بحران ایجاد شده است . این فضا به ابتکار روسیه و با چراغ سبز خیلی از کشورهای غربی و عربی ایجاد شده است که زمانی به کمتر از سقوط بشار اسد راضی نمی شدند . در واقع رفتن یا ماندن بشار یکی از موضوعات کلیدی مورد اختلاف بود که در تفسیر مصوبات نشست های ژنو1 و 2 بین مخالفان و موافقان دولت سوریه پدید آمد و در نهایت به ناکام ماندن این نشست ها انجامید. با توجه به اینکه برای نشست مسکو طرح و دستور کار مشخص تعیین نشده بود و از سرگیری مذاکرات از نقطه متوقف شده بخصوص براساس طرح ژنو 1 مورد تاکید بود ، لذا در چنین شرایطی اظهارات دی میستورا از این جهت حائز اهمیت است که تفسیر دولت سوریه و حامیانآن از مصوبات ژنو1و 2 را مورد تائید قرار می دهد .درست به همین علت بود که دولت ها و رسانه های غربی و عربی استقبال چندانی از اظهارات دی میستورا نکردند و به نوعی آن را بایکوت کردند.
اظهارات دی میستورا و تکمله جدید راهبرد آمریکا علیه داعش
باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا در نامه ای به کنگره این کشور خواستار کسب مجور برای استفاده از نیروهای ویژه این کشور برای عملیات های خاص و محدود در جنگ علیه داعش شده است . همزمان با این تلاش ها هر از گاهی اخباری در خصوص تدارک آمریکا برای جنگ زمینی علیه داعش منتشر می شود و بحث بر سر این است که چه کشورهایی در این عملیات شرکت خواهند کرد.
با توجه به اینکه عراق دارای نیروی ارتشی و مردمی کافی برای جنگ علیه داعش است لذا از این طرح استقبال نکرده اما سوریه تاکنون علیه آن موضع گیری نکرده و چه بسا امکان دارد از آن هم استقبال بکند .هر چند مسئولان آمریکایی در مواضع اعلامی خود هر گونه انعطاف در برابر بشار اسد و دولت سوریه را رد می کنند اما مصاحبه اخیر رئیس جمهور سوریه با شبکه تلویزیونی بی بی سی تا حدودی از این واقعیت پرده برداشت که تعامل و ارتباطاتی بین دولت سوریه و برخی از طرف های خارجی از جمله آمریکا در جریان است .در چنین وضعیتی اظهارات دی میستورا می تواند بستر را برای ادامه و آشکار سازی این روابط و تعاملات پنهانی فراهم کند.
نتیجه گیری
در مجموع هر چند تائید ابقای بشار اسد بر سر قدرت نکته جدیدی نیست و خیلی از کشورهای غربی و عربی که زمانی در پی ساقط کردن وی بودند از چند ماه پیش به واقعیت حضور بشار بر قدرت تن داده اند اما اظهارات تائید آمیز استفان دی میستورا نماینده ویژه سازمان ملل در امور بحران سوریه در خصوص اینکه بشار بخشی از راه حل است نه مشکل با توجه به آثار و نتایجی که می تواند در پی داشته باشد نقطه عطفی در این راستا محسوب می شود و از چشم انداز مثبت در روند حل سیاسی بحران سوریه خبر می دهد .
انتهای پیام/ک.ف
