«بررسی نقش آمریکا در جنگ ایران و عراق»

به گزارش خبرنگار دفاع‌پرس از یزد، کتاب «بررسی نقش آمریکا در جنگ ایران و عراق» با تاکید بر نظریه موازنه قوا توسط انتشارات «خط شکنان» وابسته به اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس یزد به زیور طبع آراسته شده است.

این کتاب در سال ۱۳۹۹ به قلم «اکبر غفوری» و سید «علیرضا عزیزی» در ۱۴۷ صفحه چاپ شده است.  

در مقدمه کتاب آمده است:

پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ سبب گردید که نظم مستقر در خلیج فارس که مبتنی بر استراتژی دو ستون بود به هم خورده و یکی از ستون‌های آن فرو ریزد.

از طرف دیگر انقلاب اسلامی با طرح سیاست‌های جدید تجدیدنظرطلبانه و از جمله استقلال خواهی و نفی وابستگی به دیگران هویت‌خواهی سیاست نه شرقی و نه غربی به صدور انقلاب و ... مدعی نظم جدید در منطقه و جهان بود؛ لذا با چالش‌های متعددی از جمله حرکت‌های تجزیه طلبانه در کردستان، ترکمن صحرا، خوزستان و کودتا‌ها حمله نظامی به طبس و از همه مهمتر این جنگ که به عنوان طولانی‌ترین جنگ‌های معاصر می‌باشد و سرمایه‌های انسانی و مادی هر دو کشور ایران و عراق را به نابودی کشاند، دارای فراز و فرود‌های زیادی بود که می‌توان این فراز و فرود‌ها را به دو مرحله تقسیم کرد.

مرحله اول که ایران نقش تدافعی را ایفا می‌کرد و عراق دست برتر را داشت و مرحله دوم که ایران توانست با بسیج نیرو‌ها و امکانات از حالت تدافعی خارج شده و حالت تهاجمی بگیرد، لذا این تغییر تاکتیک ایران زمینه نگرانی قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به خصوص آمریکا را فراهم ساخت.

با توجه به ذخایر عظیم نفت و گاز به موقعیت استراتژیک منطقه آمریکا در ابتدا به صورت غیرعلنی از عراق حمایت می‌کرد تا به نظر آن‌ها ایران از راهکار‌های برون مرزی خود دست بردارد.

اما در اواخر جنگ به طور علنی وارد عرصه جنگ شد که از جمله اقدامات آمریکا حمله به نفتکش‌های ایران و حمله به سکو‌های نفتی، انهدام هواپیمای مسافربری و نیز تحویل زودهنگام آواکس‌های آمریکایی به عربستان سعودی و ... در راستای کمک به ارتش عراق را می‌توان ذکر کرد.

آمریکا با تحویل سلاح‌های دو منظوره مثل هلی‌کوپتر به عراق گام‌های جدی برداشته و در اواخر ۱۹۸۴ علنا اعلام کرد، که برای جلوگیری از پیروزی ایران و استقرار یک حکومت شیعه تندرو در بغداد در صدد مداخله نظامی در جنگ می‌باشد.

اقدامات بعدی آمریکا در قبال جنگ ایران و عراق با تجمع ناوگان جنگی این کشور در خلیج فارس ابعاد گسترده‌تری یافته و با حمله به سکو‌های نفتی و واحد‌های دریایی ایران ایجاد مزاحمت برای ایران در اعمال حق تفتیش و بازرسی تجاوز به حریم هوایی شناسایی و عکسبرداری از مراکز نظامی و غیرنظامی و بالاخره ایجاد حریم امنیتی برای ناوگان هوایی و دریایی خود حالت خصمانه آشکارتری به خود گرفت.

برای ارزیابی میزان سازگاری اقدامات آمریکا در جنگ ایران و عراق با قواعد بی‌طرفی تصویری کلی از وقایع خلیج فارس ارائه گردیده و سپس به اجمال اقدامات برجسته آمریکا مورد بررسی قرار خواهد گرفت و شروع حمله عراق به ایران ایالات متحده ظاهراً موضع بی‌طرفی خود را اعلام کرد.

ولی عملاً روابط با عراق را که از سال ۱۹۶۷ به خاطر جنگ با اسرائیل قطع شده بود گسترش داد. در مارس ۱۹۸۲ ریگان نام عراق را از لیست کشور‌های به اصطلاح حامی تروریسم حذف کرد.

تلاش‌های آمریکا به صورت مستقیم و غیرمستقیم از طریق متحدین خود در خاورمیانه و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی با کمک عراق برای از بین بردن دستاورد‌ها و برتری‌های نظامی ایران ادامه یافت.

در سال ۱۹۸۴ آمریکا اعلام داشت که پیروزی‌های ایران با منافع ایالات متحده مغایر است. در فوریه ۱۹۸۵ کارخانه هلی‌کوپترسازی با فروش ۴۵ فروند هلیکوپتر بزرگ به عراق موافقت کرد که وزارت دفاع عراق در مذاکرات حضور داشت.

منطقه خلیج فارس با ذخایر عظیم نفت فاصله اندک با اتحاد شوروی سابق و سایر ویژگی‌های سیاسی اقتصادی و فرهنگی دارای اهمیت استراتژیکی در نظام بین‌الملل بوده و در چند دهه گذشته خلیج فارس یکی از مهمترین مراکز رقابت و کشمکش در نظام دوقطبی بوده است.

در اواخر دهه ۱۹۷۰ برخی از تحلیلگران سیاسی معتقد بودند که خلیج فارس تنها منطقه حیاتی کشمکش بین آمریکا و شوروی است. از این رو دو ابرقدرت تلاش می‌کردند با افزایش میزان نفوذ و حاکمیت خود در کشور‌های منطقه موضع برتر ایران نسبت به دیگری به دست آورد.

آمریکا با تقویت ایران به شوروی با پشتیبانی عراق گام‌های عمده‌ای را در اجرای این سیاست برداشتند. اما در این میان آمریکا با تسلطی که بر ایران و سایر کشور‌های حاشیه خلیج فارس داشت از موضع برتری برخوردار بود.

بر این اساس اصل توازن قوا در بین کشور‌های خلیج فارس جزء سیاست خارجی دو ابرقدرت در این منطقه بود.

انتهای پیام/