به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، مهرماه سال 1357 اوج نارضایتی‌های مردم ایران از رژیم پهلوی بود. در این ایام تعداد زیادی از مردم کرمان به منظور بزرگداشت اربعین شهدای 17 شهریور تهران و نخستین سالگرد شهادت آیت‌اللَّه سیدمصطفی خمینی، مغازه‌ها را تعطیل کرده و در مسجد جامع کرمان اجتماع کردند که 300 نفر از عوامل رژیم پهلوی با لباس مبدل با در دست داشتن چوب و میله آهنی و با شعار جاوید شاه به مسجد حمله کرده و پس از ضرب و شتم مردم، مسجد جامع کرمان را به آتش کشیدند.
دانش‌آموزان شهر همدان در روز 29 مهر ماه 1357 در اعتراض به آتش زدن مسجد جامع کرمان تظاهراتی علیه رژیم شاه ترتیب دادند. در این روز و در پی تظاهراتی که در دبیرستان دخترانه پروین اعتصامی روی داد برخوردی میان مأموران امنیتی و تظاهرکنندگان به وجود آمد و ماموران با شدت با دختران دانش آموز برخورد کردند. یکی از خواهران مبارز توسط ساواک دستگیر شده و از سوی یکی از ماموران مورد هتک حرمت قرار گرفت که همین موضوع سبب شد وی پس از آزادی دست به خودکشی بزند.
در پی انتشار این خبر، حوالی ساعت 9 صبح دانش آموزان مدرسه پروین اعتصامی به همراه دانش آموزان چند مدرسه دیگر به همراه خانواده‌هایشان و خانواده آن بانوی دانش‌آموز با تجمع در مقابل مدرسه پروین اعتصامی به طور گروهی در مسیرهای منتهی به بازار و میدان مرکزی شهر به حرکت درآمدند و در خیابان شورین ـ شهدای فعلی ـ گرد هم آمدند. دانش‌آموزان معترض با شعار ایران شده فلسطین مردم چرا نشستین، مرگ برشاه و ... به حرکت درآمدند. این نوجوانان در مسیر حرکت خود برخی مشروب فروشی‌ها و بانک‌ها را به آتش کشیدند در همین حین تعداد زیادی از مردم به تظاهرکنندگان پیوستند که تعداد آنها را تا 15 هزار نفر نیز یاد کرده‌اند.
بعد از تجمع دانش‌آموزان و مردمی که به آنان پیوسته بودند، عوامل امنیتی با زدن گاز اشک‌آور و شلیک کردن از بلندی ساختمان هتل کاخ ـ یاس فعلی ـ سعی در متفرق کردن معترضین داشتند که سبب مجروحیت و شهادت چند تن از آنها از جمله شهید نصرت داوری مشهور به بابا قدرت شد. مجروحان به بیمارستان‌های همدان منتقل شدند. تظاهرات تا ساعت دو بعداز ظهر همان روز در گوشه و کنار شهر ادامه داشت. برخی نیز از مدرسه آیت آخوند ملاعلی همدانی در بین مردم مواد آتش زا توزیع می‌کردند و تعدادی هواداران شاه نیز که بر روی پشت بام‌ها کمین کرده بودند به طرف تظاهرکنندگان آجر پرت کردند.
با انتقال مجروحین به بیمارستان‌ها مردم برای اهدا خون به بیمارستان‌ها رفتتند و با اجتماع خود در مقابل درهای ورودی بیمارستان مانع ورود عوامل شاه شدند تا جایی که رئیس وقت بیمارستان اکباتان به آنان قول داد که هیچ نیروی نظامی وارد بیمارستان نشده و اجساد قربانیان نیز تحویل بستگان شود.
ماموران امنیتی به دنبال دفن پیکر شهدا بدون اطلاع خانواده ها بودند تا مانع ایجاد راهپیمایی در تشییع آنان شوند. پیکر یکی از شهدا توسط مردم به زور از دست کارکنان بیمارستان اکباتان گرفته شد اما مجوزی برای دفن صادر نشد. در اول آبان پیکر شهدا به باغ بهشت منتقل شد و تمام مدارس و بازار در خیابان شهدا به حالت تعطیل درآمد. شهر در کنترل نیروهای زرهی ارتش قرار گرفت. معترضین به سوی دادستانی همدان حرکت کرده و خواستار معرفی مسببین این کشتار شدند.
دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا نیز که قبل از این واقعه به برخی رویدادها در دانشگاه معترض بودند در اعتراض به کشتار و برقراری حکومت نظامی در همدان دست به اعتصاب غذا زدند و خواستار آزادی زندانیان سیاسی در کل کشور شدند و قطعنامه‌ای نیز در جمع شش هزار نفری متحصنین صادر شد.
فرهنگیان همدانی نیز با تجمع در مقابل محوطه آموزش و پرورش شهرستان همدان به مدت ۴۸ ساعت اعتصاب غذا کردند و خواستار معرفی مسببین این جنایت در شهر شدند. وکلا و قضات نیز از روز اول آبان دست به تحصن غذا در دادسرای همدان زدند و روحانیون نیز سه روز عزای عمومی در همدان اعلام شد.
به دنبال شکایات مختلف وزارت کشور هیأتی برای بررسی واقعه به همدان فرستاد که علی رغم تبلیغات فراوان نه تنها عاملان مجازات نشدند بلکه ترفیع نیز گرفتند.
حماسه 30 مهر سال 1357 در همدان اوج عزت و ایستادگی مردم همدان در برابر رژیم پهلوی است. این رویداد نه تنها در روند انقلاب در این استان که در در سطح ملی نیز تاثیرگذار بود. امام خمینی (ره) رهبر نهضت اسلامی ایران که در آن ایام در پاریس حضور داشتند، با ضمن صدور بیانیه‌ای از تظاهرکنندگان حمایت کردند. این رویداد برخاسته از روحیه انقلابی دانش‌آموزانی است که با جوشش خود به نوعی مقدمه تظاهرات 13 آبان سال 57 را ایجاد کردند.
انتهای پیام/ 161
