زندان سنگ‌بست مرکز نگهداری از اسرای عراقی

به گزارش خبرنگار دفاع‌پرس از مشهد، نیروهای خراسانی از نخستین روزهای دفاع مقدس حضوری فعال و نقشی تأثیرگذار در دفاع از میهن اسلامی داشتند، به‌گونه‌ای که خراسان بزرگ در راستای ادای دین به انقلاب و ولایت، نقش تأمین نیروی انسانی را با بیش از ۹/۵ درصد کل اعزام‌های کشور را به خود اختصاص داد.

خراسان بزرگ در دوران دفاع مقدس علاوه بر کارکنان نیروهای مسلح، ۳۰۸ هزارو ۲۵۶ نفر بسیجی را به یگان‌های رزم اعزام کرد و یگان‌های رزم خراسان در دوران دفاع مقدس در ۹۸ عملیات شرکت داشت.

به مناسبت چهلمین سالگرد دفاع مقدس و با توجه به نقش محوری شهر مشهد به عنوان کانون جهاد و مقاومت در دوران دفاع مقدس، به معرفی اماکنی که در خلق این حماسه ماندگار نقش داشتند خواهیم پرداخت. این طرح پژوهشی تحت عنوان «جغرافیای دفاع مقدس مشهد» به سفارش مدیریت اسناد و مدارک اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان خراسان رضوی توسط محمدحسین حکیم‌نژاد تهیه شده است.

زندان سنگ‌بست

کاروان‌سرای تاریخی سنگ‌بست با نقشه‌ای مستطیل شکل، دارای برج‌های نگهبانی و قدمتی ۶۰۰ ساله در مجاورت روستای تاریخی سنگ‌بست و جاده‌ی ابریشم در شهرستان فریمان قرار دارد.

با شروع جنگ تحمیلی در شهریور ۱۳۵۹ و آغاز تهاجم ارتش بعث عراق به میهن اسلامی که منجر به اشغال بخش‌هایی از خاک آن توسط دشمن شد، نیروهای مدافع انقلاب، از قبیل ارتش، سپاه، بسیج، کمیته و ژاندارمری با کمک یکدیگر اقدام به آزادسازی مناطق اشغالی کردند؛ که به دنبال آن، تعداد زیادی از نیروهای دشمن نیز به اسارت رزمندگان درٱمدند.

به علت بالا بودن تعداد اسرا در عملیات‌های مختلف دفاع مقدس از جمله بیت‌المقدس که بیش از  ۱۹۰۰۰ نفر بودند، مسئولین امر، اقدام به تقسیم اسرا در شهرهای مختلف پشت جبهه، نمودند. تعداد زیادی از این اسرا، به استان خراسان بزرگ، منتقل شدند. ابتدا همه‌ی اسرا در پادگان لشکر ۷۷ خراسان به‌صورت جمعی نگهداری می‌شدند؛ که با پیگیری‌های انجام‌شده و همکاری مسئولان وقت استان، اسرای بعثی از اسرای شیعه جدا شده و به‌ تدریج در اردوگاه‌های مختلفی در شهرهای فریمان (سنگ‌بست)، بجنورد، قوچان، پادگان مزداوند تقسیم شدند.

این اسرا با برخورداری از رأفت اسلامی و مطابق با کنوانسیون ژنو، زیر نظر سازمان صلیب سرخ جهانی در این مکان نگهداری می‌شدند. در سال ۱۳۶۳ شهید «آیت‌الله حکیم(ره)»، رئیس مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق با حضور در اردوگاه اسرا در فریمان (سنگ‌بست) و مشهد برای اسرا صحبت نمودند.

با پذیرش قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت، مبادله‌ی اسرا، آغاز و تا اواخر دهه ۷۰ هجری شمسی ادامه پیدا کرد و طی آن، تمامی اسرای عراقی به کشورشان بازگردانده شدند. بعد از پایان جنگ تحمیلی، این مکان تاریخی به شماره ۱۶۴ به‌ ثبت آثار ملی رسیده و به سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی تحویل داده شد.

انتهای پیام/