گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس ـ محمود پوروهاب؛ بنده در سال ۱۳۶۱ تا سال ۶۳ در جبهه‌ها حضور داشتم. در مناطق کردستان در حاج عمران و مناطق کردستان عراق و به خوبی از نزدیک با جبهه جنگ و شهادت و دفاع مقدس آشنا بوده وطبیعی است که خاطرات تلخ وشیرین زیادی از آن دوران دارم. وقتی که از سال ۱۳۶۹ وارد حیطه ادبیات کودک خاصه شعر شدم، خواه ناخواه تاثیرات و تجربیات آن دوران کم و بیش در آثارم نمود پیدا کرد.
شعر‌هایی در مورد دفاع مقدس در نشریات کیهان بچه ها، سوره نوجوان، سلام بچه‌ها و جا‌هایی دیگر از بنده چاپ شد که بعد‌ها همه آن‌ها را در مجموعه شعری با عنوان «پرنده با ترانه اش نفس کشید» از سوی انتشارات به نشر (آستان قدس رضوی) چاپ شد.
این کتاب در دهه هشتاد - فکر کنم ۱۳۸۵ - از سوی جشنواره‌های آوینی در بخش شعر کودک و نوجوان برگزیده شد. کتاب «پرنده با ترانه اش نفس کشید» شامل ۱۵ شعر بلند و کوتاه در مورد شهدا از جمله شهید فهمیده، جنگ و صلح، و آسیب‌هایی که جنگ به همراه دارد و از جمله دفاع در برابر متجاوزان است که در قالب‌های چهارپاره و نیمایی سروده شده است.
تاثیر ادبیات دفاع مقدس بر مخاطب
مسلما ادبیات دفاع مقدس یا جنگ بر روح و روان مخاطبان می‌تواند تاثیر به سزایی داشته باشد. بخصوص بر روحیه مخاطبان کودک و نوجوان. هم آن‌ها را با مشکلات جنگ آشنا می‌سازد، هم با ورود به زندگی اسطوره‌های مقاومت، به آنان پایداری ومقاومت در برابر ظلم را می‌آموزد؛ و روحیه وطن پرستی و شهادت را در آنان تقویت می‌کند. هم چنین با پرداختن به دسیسه‌های دشمنان از جمله امپریالیسم، آگاه می‌سازد.
در شعر کودک ونوجوان چه در دوران جنگ و چه پس از آن شاعران زیادی به این مقوله پرداخته اند. از جمله کار‌هایی که در ذهن‌ها مانده و بازتاب بسیار خوبی داشته می‌توان به اثر زنده یاد سلمان هراتی با عنوان «اکبر لیلا زاد» اشاره کرد که زمانی جزو متون درسی بچه‌ها بود:
بازهم اول مهر آمده بود
و معلم آرام
اسم‌ها را می‌خواند.
جای او این جا بود
اینک، اما تنها
یک سبد لاله سرخ
در کنار ما بود...
یا شعر زنده یاد قیصر امین پور که برای حادثه بمباران در دزفول وشهادت چهار دانش آموز سروده است:
فصل گل بود و بهار
فصل پر نقش ونگار
باد بی رحم خزان
ناگهان از سر دیوار پرید
و براین باغ وزید
بهترین گل‌ها را
از دل باغچه‌ی مدرسه چید.
یکی از مجموعه شعر‌هایی که برای مخاطبان خیلی تاثیر داشت، منظومه «آب یعنی ماهی» سروده محمد کاطم مزینانی است. قالب منظومه نیمایی و پرداخت به جنگ و شهادت بخصوص جنایات آمریکاست که نگاه تازه به مسائل و مشکلات اجتماعی دارد.
نقاط ضعف وقوت شعر کودک ونوجوان دفاع مقدس در حال حاضر
می‌دانیم مخاطب کودک ونوجوان ما در امروز با سال‌های دوران جنگ فاصله دارند، و آن دوران را درک نکرده و فقط از روی شنیده‌ها قضاوت می‌کنند. ولی هنوز هم بعضی از شعرا طوری از جنگ و دفاع مقدس می‌نویسند که گویی هنوز در آن دوره به سر می‌بریم، و این فاصله را مدنظر قرار نمی‌دهند. طبیعی است پرداخت به شهید و دفاع با همان رویکرد دوران جنگ برای بچه‌های امروز محسوس و ملموس و جذاب نیست.
کودک نمی‌تواند با آن هم حسی داشته باشد. بلکه باید با رویکرد جدیدتر و مناسب زمان به موضوعات پرداخت. درهمین جشنواره اخیر بنده شعر‌هایی دیدم که برایم تازگی داشت. مثلا به نام کوچه یا خیابانی که به نام شهید مزین شده بود اشاره داشتند یا سازندگی و تقویت معنوی و تسلیحاتی در صورت مواجهه با دشمن. وطن دوستی و دفاع از ناموس و دین، مدح صلح و... که رویکرد‌های جدید و مناسب زمانه است.
انتهای پیام/ 121
