شرح دعای روز شانزدهم ماه رمضان/ همنشین نیک یاوری برای رسیدن به بهشت

به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس، «حجت‌الاسلام‌والمسلمین هادی عباسی‌خراسانی» مدرس سطح عالی حوزه علمیه در گفت‌وگویی در شرح دعای روز شانزدهم ماه رمضان اظهار داشت: در دعای روز شانزدهم این ماه می‎خوانیم: «اللَّهُمَّ وَفِّقْنِی فِیهِ لِمُوَافَقَةِ الْأَبْرَارِ وَ جَنِّبْنِی فِیهِ مُرَافَقَةَ الْأَشْرَارِ وَ آوِنِی فِیهِ بِرَحْمَتِکَ إِلَی [فِی‏]دَارِ الْقَرَارِ بِإِلَهِیَّتِکَ یَا إِلَهَ الْعَالَمِینَ؛ یعنی خدایا مرا در این ماه به همراهی و همسویی با نیکان توفیق ده و از هم‌نشینی با بدان دور بدار و به‌حق رحمتت به خانه آرامش جایم ده و به پرستیدگی‌ات‌ای پرستیده جهانیان».

وی در شرح فراز «اللَّهُمَّ وَفِّقْنِی فِیهِ لِمُوَافَقَةِ الْأَبْرَارِ» افزود: در این روز از ماه مبارک رمضان از خداوند می‌خواهیم به ما توفیق همراهی با ابرار را عنایت کند؛ یکی از مسائلی که بسیار مورد توجه اسلام است، انتخاب دوست و هم‌نشین مناسب است؛ چراکه دوست خوب انسان را هدایت و دوست بد انسان را گمراه می‌کند.

این مدرس حوزه تصریح کرد: امام علی (ع) می‌فرماید: فَمَنِ اشْتَبَهَ عَلَیْکُم أمْرَهُ وَلَمْ تَعْرِفوهُ فَانْظُروا إلی خُلَطائِه؛ فَإنْ کانُو أهْلِ دینِ الله، فَهُوَ عَلی دینِ الله و إن کانُوا عَلی غِیرِ دینِ الله، فَلاحَظَّ لَهُ فی دینِ الله؛ پس کسی که امرش به شما مشتبه شده و او را نمی‌شناسید، باید به هم‌نشینان او نگاه کنید، اگر ایشان اهل دین خدا بودند، او نیز بر دین خداست و اگر هم‌نشینان او اهل دین خدا نبودند، وی نیز هیچ بهره‌ای از دین خدا ندارد.

وی گفت: رسول خدا (ص) فرمودند: المرءُ مع مَن اَحَبَّ؛ هر کسی با آن که دوست دارد محشور خواهد شد. (معراج‌السعاده ج ۳-ص ۵۴۰) با توجه به این روایات انتخاب دوست و هم‌نشین بسیار اهمیت دارد؛ بنابراین در چنین روزی دوستی و همراهی ابرار و نیکان را از خدا می‌طلبیم.

عباسی‌خراسانی اظهار کرد: ابرار جمع بَر یا بار و به معنای کسی است که خوبی را به خاطر حقیقت خیر انجام می‌دهد و به دنبال منافع خود نیست، بلکه تنها به دنبال جلب توجه خدا و رضایت او است؛ ابرار (نیکوکاران) اراده خدا را بر اراده خود ترجیح می‌دهند و در پی کسب خشنودی و رضوان الهی هستند.

وی گفت: خداوند در سوره مبارکه انسان، آیات ۵ تا ۱۰، ابرار را این‌گونه معرفی می‌فرماید: «إِنَّ اْلأَبْرارَ یَشْرَبُونَ مِنْ کَأْسٍ کانَ مِزاجُها کافُورًا * عَیْنًا یَشْرَبُ بِها عِبادُ اللّهِ یُفَجِّرُونَها تَفْجیرًا* یُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَ یَخافُونَ یَوْمًا کانَ شَرُّهُ مُسْتَطیرًا * وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلی حُبِّهِ مِسْکینًا وَ یَتیمًا وَ أَسیرًا * إِنَّما نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللّهِ لا نُریدُ مِنْکُمْ جَزاءً وَ لا شُکُورًا * إِنّا نَخافُ مِنْ رَبِّنا یَوْمًا عَبُوسًا قَمْطَریرًا؛ همانا نیکان از جامی نوشند که با عطر خوشی آمیخته است، چشمه‌‏ای که بندگان [خاص‏]خدا از آن بنوشند و [هر جا بخواهند]جاری‌‏اش سازند، [آنها]به نذر خود وفا کنند و از روزی که شرّ آن فراگیر است بترسند و طعام را با آن که دوستش دارند، به مستمند و یتیم و اسیر دهند، [و در دل گویند:]ما فقط برای رضای خدا شما را اطعام می‌‏کنیم و هیچ پاداش و سپاسی از شما نمی‏‌خواهیم، ما از پروردگار خود از روزی که سخت غمبار است هراسان هستیم.

عباسی‌خراسانی تصریح کرد: اوصافی که خداوند در این آیات برای ابرار ذکر می‌کند، عبارتند از؛ وفای به نذر، ترس از قیامت، اخلاص، اطعام، ایثارگری، بی‌توقعی، پایبندی به ولایت و ترس از پروردگار؛ پیامبر (ص) نشانه نیکوکار را این گونه بیان می‌فرماید: أمّا علَامةُ البارِّ فعَشرَةٌ؛ یُحِبُّ فی اللَّهِ، ویُبْغِضُ فی اللَّهِ، و یُصاحِبُ فی اللَّهِ، و یُفارِقُ فی اللَّهِ، و یَغْضَبُ فی اللَّهِ، و یَرْضی‏ فی اللَّهِ، و یَعملُ للَّهِ، و یَطلُبُ إلَیهِ، و یَخْشَعُ للَّهِ خائفاً مَخُوفاً طاهِراً مُخْلِصاً مُسْتَحْیِیاً مُراقِباً، و یُحْسِنُ فی اللَّهِ؛ نشانه نیکوکار ۱۰ چیز است؛ برای خدا دوست ‏دارد، برای خدا دشمنی می‌‏ورزد، برای خدا یار و همراه می‏‌شود، برای خدا جدا می‌‏شود، برای خدا خشمم بگیرد، برای خدا خشنود می‌‏شود، برای خدا کار می‏‌کند، خدا جوست، در برابر خدا خاشع و ترسان و هراسان و پاک و با اخلاص و با حیا و مراقب خود است و برای خدا احسان و نیکی می‌‏کند. (تحف‌العقول، ۲۱)

وی گفت: بنابراین با توجه به صفات و ویژگی‌های ابرار و این‌که هر عمل خیری را تنها به خاطر خدا انجام می‌دهند، می‌توان گفت به‌یقین این‌ها ایمان به خدا، رسول (ص) و روز قیامت دارند که خیر را به خاطر ایمانشان انجام می‌دهند؛ در روایات آمده است که مراد از ابرار در آیه فوق (آیه ۵ سوره انسان)، امام علی (ع)، حضرت فاطمه (س)، امام حسن (ع)، امام حسین (ع) و شیعیان ایشان است.

این مدرس حوزه یادآور شد: در دعای امروز از خدا خواستاریم که توفیق همراهی با ابرار را نصیب ما گرداند تا این ویژگی‌ها در ما نیز ایجاد شود. موافقت و همراهی به این معناست که هر کاری ابرار انجام دادند، ما نیز انجام دهیم و اعتراض نکنیم و آن عمل بر ما سنگین نیاید.

نویسنده الهی‌نامه بیان کرد: در فراز دوم «وَ جَنِّبْنِی فِیهِ مُرَافَقَةَ الْأَشْرَارِ» از خداوند می‌خواهیم دوستی و هم‌نشینی با اشرار و بدان را از ما دور گرداند؛ اشرار جمع شریر و صفت مشبهه از شر است؛ شر چیزی است که همه از آن دوری می‌کنند و مقابل خیر است که همه به آن مایل می‌شوند، برخی اشرار را فتنه‌انگیزان و برخی مفسدان و ظالمان معنا کرده‌اند.

وی گفت: امام علی (ع) در مورد هم‌نشینی با اشرار و ابرار فرموده‌اند: «مُجالِسَةُ الأَشْرار تورِثُ سوءَالظَّنِّ بِالأَخّیار، وَ مُجالِسَةُ الأَخّیار تُلْحِقُ الأَشْرارِ بِالأخْیار وَ مُجالِسَةُ الْفُجّارِ لِلْأبرارِ تَلْحَقُ الفُجّارِ بِالأبرار فَمَنِ اشْتَبَهَ عَلَیْکُم أمْرَهُ وَلَمْ تَعْرِفوهُ فَانْظُروا إلی خُلَطائِه؛ فَإنْ کانُو أهْلِ دینِ الله، فَهُوَ عَلی دینِ الله و إن کانُوا عَلی غِیرِ دینِ الله، فَلاحَظَّ لَهُ فی دینِ الله.»

این مدرس حوزه اظهار کرد: إنّ رسولُ الله (ص) کانَ یقول: مَن کانَ یؤمِنَ بالله والیَومِ الآخِر فَلا یُؤاخِیَنَّ کافِراً، وَ لایُخالِطَنَّ فاجِراً، وَ مَن آخی کافِراً أو خالَطَ فاجِراً کانَ کافِراً فاجراً؛ هم‌نشینی با بدان بدگمانی به خوبان را در پی دارد و هم‌نشینی با خوبان، بدان را به خوبان ملحق می‌کند و هم‌نشینی فجّار با ابرار نیز فجّار را به ابرار ملحق می‌کند؛ پس کسی که امرش به شما مشتبه شده و او را نمی‌شناسید، باید به هم‌نشینان او نگاه کنید، اگر ایشان اهل دین خدا بودند، او نیز بر دین خداست و اگر هم‌نشینان او اهل دین خدا نبودند، وی نیز هیچ بهره‌ای از دین خدا ندارد»

وی گفت: همانا رسول خدا (ص) می‌فرماید: کسی که ایمان به خدا و روز قیامت دارد با کافری دوستی نمی‌کند و با فاجری رفت و آمد ندارد و کسی که کافری را دوست خود گرفت و یا با گنه‌کار (فاجری) رفت و آمد کرد، کافر و فاجر است. (خصال شیخ صدوق)

انسان از هم‌نشین خود اثر می‌پذیرد

عباسی‌خراسانی عنوان کرد: یکی از آثار هم‌نشینی با اشرار که در کلام حضرت آمده است، بدگمانی به ابرار است، انسان از دوست هم‌نشین خود اثر می‌پذیرد، همان‌گونه که اشرار نسبت به اخبار و نیکان بدگمان هستند، در دوست و هم‌نشین خود نیز خواسته یا ناخواسته اثر می‌گذارند.

وی افزود: هم‌نشینی با اشرار و بدان، روشنایی روح را از بین می‌برد و قدرت تشخیص انسان را نسبت به خیر و شر می‌کاهد. امام محمدتقی (ع) می‌فرماید: اِیّاکَ وَمُصاحَبَةَ الشَّرِیرِ فَانَّهُ کالسیَّفْ الْمَسْلُولِ یَحْسُنُ مَنْظَرُهُ و یَقْبُحُ أَثَرُهُ؛ زنهار از هم‌نشینی با بدکار، زیرا او همچون شمشیر آخته است که ظاهرش زیبا و نشانی که می‌گذارد زشت است. امام علی (ع) نیز رفاقت با اشرار را موجب تباهی و سقوط انسان می‌دانند و می‌فرمایند: مُصَاحَبَهُ الْأَشْرَارِ تُوجِبُ التَّلفَ؛ دوستی با اشرار موجب تلف و نابودی انسان خواهد شد. اشرار با ابرار قابل جمع نیستند.

این مدرس حوزه گفت: اشرار با ابرار قابل جمع نیستند، کسی که هم‌نشینی با نیکان و ابرار را می‌طلبد، نمی‌تواند دوست و همراه اشرار باشد؛ بنابراین از خدا می‌خواهیم نه تنها ما را همراه و هم‌نشین ابرار قرار دهد، بلکه از اشرار دور نگه‌دارد.
وی یادآور شد: در فراز «وَ آوِنِی فِیهِ بِرَحْمَتِکَ إِلَی [فِی‏]دَارِ الْقَرَارِ» از خداوند خواستاریم که با رحمتش ما را در بهشت که دار قرار است، جای دهد؛ دار قرار یعنی سرای آرامش و آرامش حقیقی تنها در بهشت الهی محقق می‌شود، مأوای ابرار بهشت و مأوای اشرار جهنم است، وقتی انسان با ابرار همراه شد و از اشرار دوری جست، شایسته ورود به دارالقرار و بهشت موعود می‌شود.

این مدرس حوزه افزود: خداوند در قرآن جایگاه ابرار را چنین توصیف می‌فرماید: «لـکِنِ الَّذِینَ اتَّقوا رَبَّهم لَهم جنّـتٌ تَجرِی مِن تحتِها الأنهـرُ خـلدین فیِها نُزُلا مِن عندِاللّهِ و ما عِندَاللّهِ خیرٌ لِلأبرارِ؛ ولی کسانی که پروای پروردگارشان را پیشه ساخته‌اند، باغ‌هایی خواهند داشت که از زیر [درختان]آن‌ها، نهر‌ها روان است؛ در آن‌جا جاودانه بمانند. [این پذیرایی]از جانب خدا است و آن‌چه نزد خدا وجود دارد، برای نیکان بهتر است».

وی گفت: در فراز پایانی «بِإِلَهِیَّتِکَ یَا إِلَهَ الْعَالَمِینَ»، خدا را به اله و معبود بودنش قسم می‌دهیم تا خواسته ما را اجابت کند، ابرار اله دارند؛ ولی اشرار آلهه دارند، ابرار اله و معبود واحد را می‌پرستند که پروردگار جهانیان است، اما اشرار آلهه و خدایان متعدد دارند؛ بنابراین اشرار مشرک هستند و ابرار موحد، از خداوند می‌خواهیم با رحمت خویش ما را جزو ابرار و موحدین واقعی قرار دهد و از اشرار و مشرکان دور نگه دارد تا به سبب بر و نیکی به دارالقرار و سرای آرامش برسیم.

منبع: ایسنا

انتهای پیام/ ۹۱۱