به گزارش گروه حماسه و جهاد
دفاع‌پرس، ﻋﻤﻠﯿﺎت «ﺑﯿﺖاﻟﻤﻘﺪس» که در اداﻣﻪ ﺳﻠﺴﻠﻪ عملیات‌های آزادﺳﺎزى ﻣﻨﺎﻃﻖ اﺷﻐﺎﻟﻰ ﺟﻨﻮب ﮐﺸﻮر ﻃﺮاﺣﻰ و اﺟﺮا ﺷﺪ، ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻓﺼﻠﻰ ﺟﺪﯾﺪ و ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺳﺎزی را در روﻧــﺪ ﺟﻨﮓ ﺗﺤﻤﯿﻠﻰ ﺑﻪ وﺟﻮد آورد. در پی ﭘﯿﺮوزى اﯾﺮان در اﯾﻦ ﻋﻤﻠﯿﺎت و آزادﺳﺎزى ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ، ﺗﺤﻮﻟﻰ راﻫﺒﺮدى در روﻧﺪ ﺟﻨﮓ اﯾﺠﺎد ﺷﺪ و رژﯾﻢ ﺑﻌﺜﻰ ﻋﺮاق در دﺳﺘﯿﺎﺑﻰ ﺑﻪ اﻫﺪاف تجزیه‌طلبانه‌اش در اﯾﺮان و ﺑﺮاﻧﺪازى ﻧﻈﺎم ﻧﻮﭘﺎى ﺟﻤﻬﻮرى اﺳــﻼﻣﻰ ﻧﺎﮐﺎم ﻣﺎﻧﺪ.
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎ آزادى ﺧﺮﻣﺸــﻬﺮ ﺟﺮاﺣﺘﻰ ﮐﻪ ﺑﺮاﺛﺮ اﺷﻐﺎل آن ﺑﺮ روح و ﺟﺴﻢ ﻣﻠﺖ اﯾﺮان وارد ﺷﺪه ﺑﻮد، اﻟﺘﯿﺎم ﯾﺎﻓﺖ و ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻧﻤﺎد ﺷﮑﺴﺖ و ﺣﻘﺎرت ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺻﺪام و ﭘﯿﺮوزى ﻣﻠﺖ اﯾﺮان ﺷﺪ. اﯾﻦ روﯾﺪاد ﻣﻬﻢ ﺑﺮ اﯾﺠﺎد ﺛﺒﺎت ﺳﯿﺎﺳﻰ در داﺧﻞ اﯾﺮان و ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪاى و ﺟﻬﺎﻧﻰ ﮐﺸﻮر ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮔﺬاﺷﺖ و رژﯾﻢ ﺑﻌﺜﻰ ﻋﺮاق را ﮐﻪ ﻋﻨﺼﺮى ﺗﻬﺪﯾﺪﮐﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺷﻤﺎر می‌آمد، ﺑﻪ ﮐﺸﻮرى بی‌ثبات ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮐﺮد. با توجه به اینکه عملیات بیت‌المقدس از ۱۰ اردیبهشت سال ۱۳۶۱ تا سوم خرداد ۱۳۶۱ انجام شد، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس بر آن شده است تا اتفاقات این رویداد بزرگ و مهم را به‌صورت روزبه‌روز از کتاب روزشمار جلد نوزدهم جنگ ایران و عراق با عنوان «آزادسازی خرمشهر» به‌صورت گزارش بیان کند.
عقب‌نشینی ارتش عراق از مواضع نیروهای قرارگاه قدس در شمال رودخانه کرخه‌کور
در سومین روز عملیات بیت‌المقدس، ارتش عراق به مواضع نیروهای قرارگاه قدس در شمال رودخانه کرخه‌کور حمله کرد، ولی با مقاومت نیروهای این قرارگاه ناچار به عقب‌نشینی شد. در محور قرارگاه‌های فتح و نصر هم نیروهای خودی در عملیاتی موفق شدند شکاف بین این دو قرارگاه را پر کرده، میان آنها الحاق برقرار کنند.
پس از پاتک دیروز دشمن و بازپس‌گیری همه سرپل‌های قرارگاه قدس در جنوب رودخانه کرخه‌کور و منطقه نورد (جنوب‌غربی اهواز)، اگرچه اغلب فرماندهان عملیاتی به این باور رسیدند که ادامه عملیات در محور کرخه‌کور امکان‌پذیر نیست، ولیکن هنوز در خصوص ادامه عملیات در محور نورد و امتداد جاده اهواز خرمشهر امیدوار بودند که انجام این امر به روز بعد موکول شد.
در همین حال، ارتش عراق در ادامه حملات دو روز گذشته خود علیه مواضع یگان‌های قرارگاه قدس، امروز در ساعت ٠١:٥٠ با یک تیپ زرهی و دو تیپ پیاده و با پشتیبانی آتش شدید توپخانه، به منطقه طراح (محور قدس٣) حمله کرد که با مقاومت شدید رزمندگان قرارگاه قدس مواجه شد. در ساعت ٠٢:٠٠ نیز نیروهای عراقی با اجرای آتش تهیه در محور حیانیه و قیصریه (محور قدس٢) به قوای خودی در شمال کرخه‌کور حمله کردند که با مقاومت سرسختانه رزمندگان قرارگاه قدس این حمله دفع شد و نیروهای دشمن در هر دو محور تا ساعت ٠٣:٣٠ به جنوب کرخه‌کور عقب‌نشینی کردند. [۱]
موفقیت قرارگاه‌های فتح و نصر در الحاق به همدیگر
در محور قرارگاه‌های فتح و نصر نیز هنوز در محدوده کیلومتر ٨٦ تا کیلومتر ٩٦ جاده اهواز خرمشهر الحاق برقرار نشده بود و تیپ ٨ مکانیزه عراق با استقرار در این محدوده نیروهای این دو قرارگاه را در دو روز گذشته تحت فشار قرار می‌داد، طرح عملیات الحاق در این محدوده در آخرین دقایق شب گذشته از سوی تیپ ٨ نجف (از قرارگاه فتح) از محور شمالی و تیپ٧ ولی عصر (عج) (از قرارگاه نصر) از محور جنوبی به مرحله اجرا درآمد.
بر اساس این طرح، تیپ ٨ نجف با پشتیبانی تیپ ٣ زرهی لشکر ٩٢ ، می‌بایست از کیلومتر ٨٦ به‌طرف کیلومتر ٩٦ پیش رفته و ضمن انهدام تیپ ٨ مکانیزه عراق، این قسمت از جاده را تصرف کند و در آنجا موضع پدافندی بگیرد. همزمان، تیپ ٢٥ کربلا به همراه تیپ٥٥ هوابرد مأموریت داشتند خط پدافندی قبلی خود (از کیلومتر ٦٨ تا کیلومتر ٨٠ ) را تا کیلومتر ٨٥ گسترش دهند. تیپ٧، ولی عصر (عج) نیز باید همراه با تیپ ١ پیاده لشکر ٢١ حمزه که در شرق جاده مستقر بود، به‌طرف جاده رفته و از سمت راست با تیپ نجف و از سمت چپ با تیپ ٢٧ محمد رسول‌الله (ص) الحاق می‌کرد.
با شروع عملیات، تیپ نجف که حرکت خود را از کیلومتر ٨٦ جاده به‌طرف جنوب آغاز کرده بود، پس از دقایقی با دشمن درگیر شد. تیپ، ولی عصر (عج) نیز از شرق محور کیلومتر ٩٥ جاده به سمت این جاده وارد عمل شد. آتش تانک و توپخانه دشمن روی نیروهای خودی شدت داشت. متقابلاً، از توپخانه خودی درخواست اجرای آتش شد. احمد کاظمی فرمانده تیپ ٨ نجف که با تیپ ٨ مکانیزه عراق درگیر بود، حدود ساعت ٠١:٠٠ بامداد در تماسی با تیپ ولی عصر (عج) اعلام کرد: «ما الآن داریم مستقیماً به‌طرف پایین می‌آییم. به او [رئوفی، فرمانده تیپ، ولی عصر (عج)] بگو سریع اقدام کند. ما با درگیری داخل می‌آییم و دشمن هم در حال فرار است و تعداد زیادی از آنها هم محاصره و تسلیم شدند.»
از آنجاکه میزان آتش توپخانه خودی نسبت به دشمن خیلی پایین بود، از قرارگاه کربلا و قرارگاه فتح خواسته شد علاوه بر افزایش حجم آتش توپخانه خودی، مواضع دشمن در ٥.٢ کیلومتری غرب جاده را زیر آتش قرار دهند. دراین‌میان، تیپ ٢٥ کربلا همزمان با گسترش به سمت جنوب (به دنبال تیپ نجف) به غرب جاده نیز نفوذ کرده و در حال انهدام قوای دشمن در آنجا بود. حدود ساعت ٠٢:٠٠ گزارش شد: «[تیپ] ۲۵ کربلا همه [نیروهای دشمن] را به هم ریخته است. خاکریز دشمن را به هم ریخت. طوری که اصلاً ازدحام عجیبی [در غرب جاده] ایجاد شده است. آن طرف جاده کاملاً وضعیت دشمن را به هم ریخت. همچنین [تیپ] ۸ نجف اشرف هم خیلی سریع دشمن را [از محدوده غربی جاده] دور زده و یک واحدش ماند که اینها [اسرا] را جمع آوری بکند و واحدهای دیگر آن هم به پیشروی‌شان ادامه دادند. حتی توقع داشت که بیشتر [در غرب جاده] برود. یعنی می‌خواست از هدفی که داشت جلوتر برود که قبول نکردند. تیپ ٧ ولی عصر (عج) در منطقه قرارگاه نصر هم خیلی عالی عمل کرد و آن هم به اهداف خودش رسید.»
درحالیکه نیروهای خودی با موفقیت پیش می‌رفتند، به یکباره در جبهه دشمن سکوتی حاکم شد که از عقب‌نشینی او حکایت داشت. دراین‌خصوص غلامعلی رشید گفت:« دشمن بعد از این سردرگمی، وضعیت ساکتی به خودش گرفته است. فکر می‌کنم حالا که عقب‌نشینی کرده، یک حالت ساکت گرفته است؛ یعنی آتش آن خاموش شد.»
فرماندهی قرارگاه فتح به تیپ نجف هشدار داد که ممکن است عقب‌نشینی دشمن تاکتیکی بوده و قصد داشته باشد دوباره حمله کند. بنابراین نیروهای این تیپ باید مراقب باشند و منطقه تصرف شده را تثبیت کنند. در همین حال تیپ، ولی عصر (عج) هم که به جاده رسیده و ٧٠٠ متر آن را تصرف کرده بود، می‌کوشید از دو طرف با تیپ‌های نجف و محمد رسول‌الله (ص) الحاق کند. [۲] درحالیکه عملیات تصرف رخنه موجود میان قرارگاه فتح و قرارگاه نصر با موفقیت به انجام رسیده بود و نیروهای خودی در حال تثبیت مواضع تصرف‌شده بودند، حدود ساعت ١١:٣٠ دشمن با سه گردان زرهی، یک تیپ پیاده و یک تیپ کماندو به محور کیلومتر ٩٠ تا کیلومتر ١٠٠ پاتک کرد. از این رو، سریعاً از توپخانه خودی درخواست شد روی قوای دشمن در این محور و در یک کیلومتری غرب جاده اجرای آتش شود. [۳] با نبردی که بین دو طرف درگرفت، دشمن متحمل تلفات زیادی شده و حدود ١٠ تانک عراقی منهدم شد. بدین ترتیب ارتش عراق نتوانست مواضع ازدست‌داده خود در این قسمت از جاده را باز پس گیرد و به‌ناچار عقب‌نشینی کرده، در غرب جاده مستقر شد.
حمید معینیان مسئول اطلاعات عملیات سپاه در قرارگاه کربلا، تعداد اسرای عراقی را تا صبح امروز، سه هزار و ٨٠٠ نفر اعلام کرد که ٣٠٠ نفر از آنان در منطقه فکه به اسارت درآمده‌اند. [۴]
عدم موفقیت قرارگاه فجر در شکستن خط دفاع دشمن در منطقه فکه
در ادامه عملیات روز گذشته قرارگاه فجر در منطقه فکه، نیروهای این قرارگاه بار دیگر وارد عمل شدند. با وجود آنکه توانستند قسمتی از خط دفاعی دشمن را بشکنند، اما به علت خستگی و از دست دادن توان خود به عقب بازگشتند. [۵]
بررسی طرح مرحله دوم عملیات بیت‌المقدس با حضور فرماندهان سپاه و ارتش
طرح مرحله دوم عملیات بیت‌المقدس در جلسه بعدازظهر امروز فرماندهان سپاه و ارتش موردبررسی قرار گرفت. (در این جلسه محسن رضایی، رحیم صفوی، مجید بقایی، حسن باقری، غلامعلی رشید، احمد غلامپور، حسین علایی، عزیز جعفری، علی رضائیان و منوچهر مهرداد از سپاه پاسداران و سرهنگ علی صیاد شیرازی، سرهنگ حسین حسنی سعدی، سرهنگ سیروس لطفی، سرهنگ علی‌اکبر موسوی قوی‌دل، نصرت الله معین وزیری، سرهنگ آخوندزاده، سرهنگ اقبال محمدزاده، سرهنگ سعدی نام و سرهنگ خلبان بیژن حق‌شناس از ارتش جمهوری اسلامی حضور داشتند.)
در این جلسه مقرر شد ابتدا تیپ ٣٥ امام سجاد (ع) از قرارگاه فجر و تیپ عاشورا و تیپ ١ زرهی لشکر ١٦ از قرارگاه قدس در سه روز آینده به منطقه عملیاتی قرارگاه‌های فتح و نصر اعزام شوند، سپس دو قرارگاه فتح و نصر عملیات مرحله دوم را از جاده اهواز خرمشهر در حدفاصل کیلومتر ٦٨ تا کیلومتر ١٠٣ آن آغاز کنند و ضمن انهدام قوای دشمن در غرب جاده، مسافتی حدود ١٣ کیلومتر را به‌طرف نوار مرزی طی کرده، آن را تأمین کنند. در ادامه عملیات، یگان‌های این دو قرارگاه بایستی با گردش به چپ (جنوب) تا شلمچه پیش رفته و به این ترتیب خرمشهر را در محاصره قرار دهند. اگرچه در جلسه امروز فرماندهان سپاه و ارتش در خصوص مأموریت و مانور قرارگاه قدس بحثی نشد، لیکن اعتقاد بر این بود که این قرارگاه همچنان دشمن را درگیر نگه دارد.
انتقاد رحیم صفوی از واحدهای زرهی و پاسخ صیاد شیرازی
رحیم صفوی، مسئول عملیات سپاه با انتقاد و گله‌مندی از واحدهای زرهی‌مان گفت: «واحدهای زرهی [ارتش] با پیاده‌ها همکاری ندارند و نسبت به نیروهای پیاده احساس مسئولیت نمی‌کنند و من به‌عنوان یک پاسدار به شدت از این موضوع گله دارم و در این رابطه فرماندهان قرارگاه‌ها را مسئول می‌دانم و از آنها می‌خواهم که به واحدهای زرهی‌شان دستور بدهند و بروند و به واحدهایشان سرکشی کنند. من اینجا اعلام می‌کنم که برادر‌های زرهی ما همکاری ندارند؛ البته نه آنکه تمامشان همکاری نکنند. بعضی از برادر‌های زرهی ما هیچ گونه همکاری مناسبی با پیاده‌ها ندارند و اصلاً در یک حال و هوای دیگری هستند. درحالیکه کار و تلاش ما یک تلاش دسته جمعی است و برای پیروزی، همه ما باید تلاش کنیم. این درست نیست که یک عده‌ای از برادر‌های زرهی خودشان را بدون توجه نشان بدهند و فشار‌ها روی نیروهای پیاده باشد.»
سرهنگ صیاد شیرازی در پاسخ به گلایه صفوی گفت: «اجازه بدهید، جوابش را در عمل می‌دهیم. به یاری خداوند لشکر ٩٢ [زرهی اهواز] بایستی در عملیات سهم بیشتری داشته باشد و همان طور که چندین بار خودش را نشان داده، به شدت خودش را نشان دهد. ولی اینجا جواب این گله را باید با عمل نشان داد و بعد ان‌شاءالله خود، عمل این را ثابت خواهد کرد. دنبال عمل می‌رویم. خود من ان‌شاءالله فردا به قرارگاه می‌آیم، باهم به منطقه می‌رویم و از نزدیک تمام منطقه را بررسی می‌کنیم و نواقص و مشکلات را می‌بینیم که در عمل جواب گیرا دارد. این بهترین راهش است.» [۶]
سرنوشت دیدار اسرای جنگی با خانواده‌هایشان
به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، حجت‌الاسلام ناطق نوری وزیر کشور، عصر امروز در قم در پاسخ به این سؤال که مسئله دیدار اسرای جنگی با خانواده‌هایشان به چه مرحله‌ای رسیده است، اظهار داشت: «از نظر ما مقدمات این کار مدت‌هاست که فراهم شده و حتی نمایندگان ما با سفر به کویت، یکی از مراکز تبادل خانواده‌های اسرای جنگی را نیز آماده کرده‌اند. لیکن تا این اواخر، رژیم عراق هیچ جواب رسمی به این درخواست نداده بود. ولی اخیراً بر اثر فشار‌های بین‌المللی مجبور به دادن یک جواب شد. ولیکن شرایط به حق ما مبنی بر دیدار خانواده همه اسرای ایرانی با آنان را نپذیرفته و مدعی شده است برخی از اسرای ایرانی خود نمی‌خواهند با خانواده‌هایشان ملاقات کنند که ما در جواب گفتیم مأمورین صلیب سرخ جهانی از آن دسته از اسرای ایرانی که بنا به ادعای رژیم عراق نمی‌خواهند با خانواده‌هایشان دیدار کنند کتباً نامه بیاورند. اما رژیم عراق این مسئله را نپذیرفت و احتمالاً به دلیل آنکه بعضی از اسرای ما را شهید کرده، نمی‌تواند جوابی دراین‌زمینه بدهد.»
وزیر کشور افزود: «ما خواسته‌ایم یک کاروان ٢٠ نفری از پاسداران یا دیگر نهادها، گروه‌های اعزامی از خانواده‌های اسرای ایرانی را همراهی کند؛ زیرا هیچ گونه ضمانتی وجود ندارد که رژیم عراق با آنها چگونه عمل می‌کند و این درخواست به حقی است که رژیم عراق آن را نپذیرفته و دنبال بهانه می‌گردد.»
وزیر کشور همچنین گفت ما برای تبادل خانواده اسرای جنگی آمادگی کامل داریم و حتی امکانات و بودجه‌اش را نیز فراهم کرده‌ایم. [۷]
اعزام گروهی از خبرنگاران داخلی و خارجی به مناطق آزادشده در جریان عملیات بیت‌المقدس
در سومین روز عملیات بیت‌المقدس، رسانه‌های خارجی همچنان به انعکاس اخبار منتشر شده از سوی ایران و عراق می‌پردازند و هنوز از صحت اخبار مربوط به دستاورد‌های این عملیات مطمئن نشده‌اند. به همین دلیل به دعوت ستاد تبلیغات جنگ، یک گروه ٢٧ نفری از خبرنگاران داخلی و خارجی مقیم تهران بعدازظهر امروز رهسپار مناطق آزادشده در جریان عملیات بیت‌المقدس شدند تا از نزدیک دستاورد‌های این عملیات را مشاهده کنند. در این گروه، خبرنگارانی از خبرگزاری‌های فرانسه، سوریه و تاس و روزنامه‌های آساهی توکیو، سینبو و سانکی از ژاپن و نیز فیلم‌برداران و عکاسانی از انگلیس و کانادا حضور دارند. [۸]
منابع
[۱] سند شماره ٧٣٤٥ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای قرارگاه کربلا (رکن٢ نزاجا)، شماره ٤٧٢ ، ۱۲ / ۲ / ۱۳۶۱، ص١ ؛ و - سند شماره ٧٣٦٩ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای قرارگاه قدس، شماره ٥٥٧ ، ۱۲ / ۲ / ۱۳۶۱.
[۲] سند شماره ٢٨١٠ / پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات بیت‌المقدس، (قرارگاه کربلا، ۱۲ / ۲ / ۱۳۶۱، نوار شماره ٥٠٧٣ )، عبدالله درویشی، صص ٢٨ - ١.
[۳] سند شماره ٢٨٩٤ / پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات بیت‌المقدس، (قرارگاه کربلا، ۱۲ / ۲ / ۱۳۶۱، نوار شماره ٥٠٧٤ )، عبدالله درویشی، صص ٢٥ ، ٢٣؛ و - سند شماره ٧٣٩٥ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی قرارگاه نصر، ۱۳ / ۲ / ۱۳۶۱.
[۴] سند شماره ٢٦٧٨ / پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات بیت‌المقدس، (قرارگاه کربلا، ۱۲ / ۲ / ۱۳۶۱، نوار شماره ٥٠١٤ )، عبدالله درویشی، ص٣٠.
[۵] سند شماره ٧٣٧٨ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای قرارگاه کربلا (رکن ٢ نزاجا)، شماره ٤٧٣ ، ۱۲۳ / ۲ / ۱۳۶۱.
[۶] سند شماره ١٥٣٨/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: (طرح‌ریزی عملیات) عملیات بیت‌المقدس، (قرارگاه کربلا، ۱۲ / ۲ / ۱۳۶۱، نوار شماره ٤٩٦٦)، عبدالله درویشی، صص ١١- ١.
[۷] روزنامه کیهان، ۱۳ / ۲ / ۱۳۶۱، ص٢.
[۸] خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه خبر‌ها و گزارش‌ها (ایران در ٢٤ ساعت گذشته)، شماره ٤٣، ۱۲ / ۲ / ۱۳۶۱، ص٣٤ .
انتهای پیام/ 118
