شهید «محمدباقر صدر»؛ مرجعی که امام خمینی (ره) او را «مغز متفکر اسلامی» خواند

به گزارش گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، شب بیستم برنامه ضیافت به مرور مجاهدت‎‌های علمی و مبارزات مجتهد جامع‌الشرایط و مغز متفکر اسلامی آیت‎‌الله سیدمحمدباقر صدر با حضور حجت‌الاسلام سیدجلال رضوی مهر نائب رئیس مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم اختصاص داشت.

حجت‌الاسلام رضوی در خصوص عمق علمی شهید آیت‌الله صدر، اظهار داشت: ایشان شخصیتی است که در هر علمی، صاحب مکتب است؛ نه اینکه فقط نظریه داشته باشد، بلکه مکتبی در آن علم ایجاد کرده است. اینکه امام خمینی (ره) ایشان را مغز متفکر می‌خواند، حقیقتا همینطور بوده است.

وی شهید صدر را یک الگوی کامل عملی در همه ابعاد بدون افراط و تفریط خواند و گفت: لازم است که پیش از معرفی این شهید والا مقام، به نیاکان ایشان اشاره شود. خاندان محترم آل صدر، ریشه در ایران، عراق و لبنان دارند. یکی از اجداد آنها به سیدصالح که در اطراف اصفهان زندگی می کرده، باز می گردد. خود آیت الله صدر متولد کاظمین است و پدر ایشان سیدحیدر صدر، در کاظمین مدرس و مجتهد بوده است.

حجت‌الاسلام رضوی خاطرنشان کرد: خداوند فرزندانی به سیدحیدر عطا می کند که اکثرا فوت می کنند و فقط سه فرزند برای ایشان می ماند که یکی سیداسماعیل صدر بوده، و آن دوی دیگر سیدمحمدباقر و بنت الهدی صدر بوده اند. با اینکه دایی فرزندان سیدحیدر و عموزاده آنها در حکومت بوده اند، اما پدر ایشان در یک خانه بسیار محقر زندگی میکرد و معیشت متوسط رو به پایین داشته اند.

تحیر اساتید حوزه از نبوغ سیدمحمدباقر نوجوان

وی افزود: آیت الله صدر بعد از ورود به مدرسه اسلامی که توسط علامه عسگری و احمد امین راه اندازی شده بود، از همان کودکی نبوغت ایشان بر اساتیدش مبرهن می شود؛ ایشان تا ۱۰ سالگی دوران ابتدایی و راهنمایی را در همان مدرسه می گذراند، ولی جالب است که در همان سنین، در حرم کاظمین، سخنران اعتقادی بود و در حسینیه دایی‌اش به شبهات اعتقادی و دینی مردم پاسخ می داده است؛ وقتی نوه عمویش که در حکومت بود، از سیدمحمدباقر دعوت می کند که در کادر دولت و حکومت وارد شود، هم مادر ایشان و هم خودش بر نمی تابنند و به همراه برادرش که ایشان هم عالم جلیل القدری بوده است، راهی نجف می شوند.

نائب رئیس مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم گفت: در نجف ایشان از محضر آیت الله العظمی خویی بسیار بهره می برد. نقل است فردی از الازهر مصر به نجف آمد و به آیت الله خوی گفت که شما مگر در نجف چه دارید؟ ایشان به سیدمحمدباقر صدر اشاره کرد و گفت ما ایشان را داریم؛ شما چه دارید؟! ایشان در ۱۳ سالگی کتابی می نویسد به نام فدک در تاریخ و نظریات فردی به نام محمود عقاد را رد کرده و از عمق تاریخ مطالبی را اقتباس و جمع آوری می‌کند که تا امروز هم مورد استناد است.

ترویج اندیشه شهید صدر از شرق تا غرب عالم

وی با بیان اینکه جریان علمی شهید صدر نه تنها در شرق که در غرب هم در حرکت است، ادامه داد: کتاب‌های ایشان در ژاپن و برزیل و بسیاری از کشورهای اروپایی ترجمه شده است و حتی در برخی از آکادمی های علمی افرادی که خارج از اسلام هستند، تز دکتری آنها شناخت کتاب فلسفتنا، اقتصادنا یا تاریخ فدک ایشان است. شهید صدر یک انسان کثیرالمطالعه، صاحب قلم و صاحب فکر بوده است تاجایی که خانم فاطمه صدر همسر ایشان می‌گوید از بس ایشان می‌نوشت، دست‌هاش تورم می‌کرد و من پمادی آماده می‌کردم به بر روی انگشتان ایشان می‌گذاشتم تا تورمش را التیام بدهد.

فقیهی که در ۱۶ سالگی لباس مرجعیت پوشید

حجت‌الاسلام رضوی خاطرنشان کرد: ایشان شخصیتی است که آیت الله خویی شهادت می‌دهد خداوند مواهب ویژه‌ای به ایشان داده است، که انحصاری است. لذا در ۱۶ سالگی برای ایشان کتبا اجازه اجتهاد می‌نویسد و شهید صدر عضو گروه استفتائاتی می‌شود که در آن مجتهدین تراز اول نجف حضور داشته اند.

این استاد حوزه علمیه بااشاره به خاطره ای از انس شهید صدر با امام علی (ع) تصریح کرد: ایشان اتکال عجیبی هم به امیرالمومنین علی (ع) داشته است و هر روز صبح مشرف به محضر امیرالمومنین می‌شده و درس‌هایش را خدمت ایشان ارائه می‌داده است. نقل است ایشان چند روزی بیمار می شود؛ برادر زاده ایشان روزی به حرم مشرف می‌شود، فردی به او می گوید در خواب دیده ام که حضرت امیر فرمودند به آقاسیدمحمدباقر ما بگویید چرا نمی آید درسش را ارائه کند.

وی نخبه پروری را یکی دیگر از ویژگی های مرام و مسلک شهیدصدر خواند و افزود: شهید صدر شاگردانی تربیت کرده است که نه تنها سرآمد علم و معنویت هستند، که در مبارزه با طاغوت و استعمار و استکبار و روحیه شهادت طلبی و همچنین در تدریس از همان سنین نوجوانی و جوانی و کتابت و رهبری امت نقش برجسته دارند و مانند استاد خود مرد میدان بودند.

از باز کردن راه تبلیغ طلاب تا رسیدگی به خانواده های بی بضاعت

حجت‌الاسلام رضوی ادامه داد: به نظر بنده شهید محمدباقر صدر و امام موسی صدر دو بال برای رسیدن به یک هدف بودند. همانطور که امام موسی صدر به عنوان رئیس مجلس علای شیعیان در لبنان با حاکمیت کشورهای اسلامی نامه نگاری میکند و تلاش میکند مسیحیت نتواند مسلمانان را در اغفال فکری قرار دهد و از تشییع خارج کند؛ همین کار را هم سیدباقر صدر در عراق انجام داد. مثلا ایشان در حوزه نجف باب تبلیغ طلاب را باز کرد تا در نقاط مختلف برای مردم به بیان اخلاق و احکام بپردازند و به امور آنها رسیدگی کنند؛ همچنین موسسات خیریه ای تشکیل داد تا خانواده های بی بضاعت، را سرپرستی کند.

وی خاطرنشان کرد: شهید صدر جماعت علمای اسلامیه نجف را به منظور دفاع از مرجعیت راه اندازی میکند چون می دانست که صدام می خواند حوزه نجف را از بین ببرد. همچنین در شرایطی که حزب بعث سفر اربعین را جرم اعلام کرده و جلوگیری میکرد، فتوا وجوب به سفر اربعین داد اما حکومت در بین راه زائران را به گلوله بست و مرحوم محمدباقر حکیم که به نیت آرام کردن و صحبت با مردم به صحنه می رود، ایشان را به اتهام جاسوسی دستگیر می کنند که منجر به مهاجرت ایشان به ایران می شود.

پرده از چهره پلید صدام و حزب بعث برداشت

حجت‌الاسلام رضوی با بیان اینکه شهید صدر را چهار مرتبه دستگیر می کنند، گفت: جالب است که در بازجویی ها از ایشان می پرسند چرا با امام (ره) در ارتباط است! یا چرا از انقلاب ایران حمایت و دفاع میکند؛ چرا عضویت در حزب بعث را حرام اعلام کرده است؟! و به او فشار می آورند که فتوایش را ملغی کند و وعده تطمیع می دهند؛ اما ایشان به سران حکومت های اسلامی نامه می فرستد و پرده از چهره حزب بعث برمی دارد و آن را به عنوان حزبی لامذهب که خطری برای جهان اسلام است، معرفی می کند.

نایب رئیس مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم با اشاره به دیگر ابعاد مبارزاتی این عالم مجاهد گفت: ایشان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی فتوای جهاد مسلحانه در عراق صادر می کند که منجر به دستگیری آیت الله صدر می شود. البته پیش از دستگیری، مسمومیتی برای ایشان به وجود می آورند که حتی در بیمارستان اجازه نمی دهند خانواده اش به دیدارش بروند. به همین دلیل دایی ایشان جلوی بیمارستان تحصن می کند و وقتی اجازه دیدار پیدا می کنند، می بینند که دست ایشان را با دستبند به تخت بسته اند!

حجت‌الاسلام رضوی بیان داشت: تمام هم و غم شهید صدر بیداری مردم در راه مبارزه با دشمن بود و اینکه اجازه ندهند مزدوران و نفوذی ها بر انها مسلط شوند و دین آنها را بربایند. برای همین حکومت کتاب های ایشان را ممنوع کرده بود و مردم کتابها را زیر خاک مخفی می کردند.

حکومت مناسب در جامعه اسلامی را حکومت ولایت فقیه می دانست

وی گفت: حزب بعث خانه ایشان را ۱۰ ماه در محاصره قرار می دهد و تمام امکانات آنها و رفت و آمدها را قطع کرده بود؛ به طوری که همسایه ها از پشت بام به آنها غذا می رساندند که از گرسنگی تلف نشوند؛ اما شهید صدر با وجود سختی و تنگای خانواده اش دست از مقاومت در برابر حکومت جائر زمانه برنداشت. بعد از شهادت آیت الله صدر، به دلیل غارت اموال خانه توسط حکومت، که در این بین بسیاری از دستنوشته های ایشان از بین رفت، خانواده شهید صدر بیش از دو سه روز در نجف نمی مانند و به کاظمین پناه می برند ولی آنجا هم تا ۱۶ سال در تعقیب و مراقبت بوده اند.

کلامی ایشان دارد که در پیشانی تاریخ ثبت شده است؛ فرموده است: در امام خمینی ذوب شوید، به اندازه ای که در هدف متعالیش ذوب شده است. ایشان حتی به شکرانه اینکه پرواز امام از پاریس با سلامت بلند شد و با سلامت در ایران نشست، شاگردانش را جمع می کند و در حرم امیرالمومنین نماز شکر به جا می آورد. شهید صدر که خود مرجع بی بدیل حوزه علمیه قم بوده است، شأن ولایت برای حضرت امام خمینی (ره) قائل بود و نوع حکومت در جامعه اسلامی را حکومت ولایت فقیه می دانست.

ابراز تأسف از مغفول ماندن یاد و نام شهید صدر

حجت‌الاسلام رضوی با ابراز تأسف از مغفول بودن نام و جایگاه شهید صدر در جامعه اظهار داشت: من از حوزه های علمیه و از صدا و سیما میخواهم که از ابعاد زندگی ایشان مستندی تهیه کنند تا مردم بیشتر با این خورشید آسمان اندیشه و علم و تدین آشنا شوند؛ و به خصوص بعد مهمتری از زندگی ایشان که همان دشمن شناسی، مبارزه، مجاهدت و عدم عافیت طلبی بوده است باید بیش از پیش تبیین شود.

براساس این گزارش، ضیافت عنوان ویژه برنامه‌ای است که به مدت ۳۰ شب در ماه مبارک رمضان، با اجرای سیدعلی قوامی ۹۰ دقیقه پیش از افطار از شبکه قرآن و معارف سیما پخش می‌شود.

انتهای پیام/121