به گزارش گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس، ﻋﻤﻠﯿﺎت «ﺑﯿﺖاﻟﻤﻘﺪس» که در اداﻣﻪ ﺳﻠﺴﻠﻪ عملیات‌های آزادﺳﺎزى ﻣﻨﺎﻃﻖ اﺷﻐﺎﻟﻰ ﺟﻨﻮب ﮐﺸﻮر ﻃﺮاﺣﻰ و اﺟﺮا ﺷﺪ، ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻓﺼﻠﻰ ﺟﺪﯾﺪ و ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺳﺎزی را در روﻧــﺪ ﺟﻨﮓ ﺗﺤﻤﯿﻠﻰ ﺑﻪ وﺟﻮد آورد. در پی ﭘﯿﺮوزى اﯾﺮان در اﯾﻦ ﻋﻤﻠﯿﺎت و آزادﺳﺎزى ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ، ﺗﺤﻮﻟﻰ راﻫﺒﺮدى در روﻧﺪ ﺟﻨﮓ اﯾﺠﺎد ﺷﺪ و رژﯾﻢ ﺑﻌﺜﻰ ﻋﺮاق در دﺳﺘﯿﺎﺑﻰ ﺑﻪ اﻫﺪاف تجزیه‌طلبانه‌اش در اﯾﺮان و ﺑﺮاﻧﺪازى ﻧﻈﺎم ﻧﻮﭘﺎى ﺟﻤﻬﻮرى اﺳــﻼﻣﻰ ﻧﺎﮐﺎم ﻣﺎﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎ آزادى ﺧﺮﻣﺸــﻬﺮ ﺟﺮاﺣﺘﻰ ﮐﻪ ﺑﺮاﺛﺮ اﺷﻐﺎل آن ﺑﺮ روح و ﺟﺴﻢ ﻣﻠﺖ اﯾﺮان وارد ﺷﺪه ﺑﻮد، اﻟﺘﯿﺎم ﯾﺎﻓﺖ و ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻧﻤﺎد ﺷﮑﺴﺖ و ﺣﻘﺎرت ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺻﺪام و ﭘﯿﺮوزى ﻣﻠﺖ اﯾﺮان ﺷﺪ. اﯾﻦ روﯾﺪاد ﻣﻬﻢ ﺑﺮ اﯾﺠﺎد ﺛﺒﺎت ﺳﯿﺎﺳﻰ در داﺧﻞ اﯾﺮان و ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪاى و ﺟﻬﺎﻧﻰ ﮐﺸﻮر ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮔﺬاﺷﺖ و رژﯾﻢ ﺑﻌﺜﻰ ﻋﺮاق را ﮐﻪ ﻋﻨﺼﺮى ﺗﻬﺪﯾﺪﮐﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺷﻤﺎر می‌آمد، ﺑﻪ ﮐﺸﻮرى بی‌ثبات ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮐﺮد. با توجه به اینکه عملیات بیت‌المقدس از دهم اردیبهشت سال ۱۳۶۱ تا سوم خردادماه ۱۳۶۱ انجام شد، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس بر آن شده است تا اتفاقات این رویداد بزرگ و مهم را به‌صورت روزبه‌روز از کتاب روزشمار جلد نوزدهم جنگ ایران و عراق با عنوان «آزادسازی خرمشهر» به‌صورت گزارش بیان کند.
زمان اجرای مرحله دوم عملیات بیت‌المقدس مشخص شد
باوجود ضعف آمادگی برخی از یگان‌های عملیاتی، فرماندهی قرارگاه مرکزی کربلا مصمم شد در ساعات پایانی امروز مرحله دوم عملیات بیت‌المقدس را آغاز کند.
بنا بر طرح عملیات، یگان‌های قرارگاه فتح (فتح١، فتح٣ و فتح٤) در حدفاصل کیلومتر٨٠ تا کیلومتر٩٥ و یگان‌های قرارگاه نصر (نصر١ و نصر٢) در حدفاصل کیلومتر٩٥ تا کیلومتر١٠٣ جاده اهواز خرمشهر می‌بایست از ساعت ٢١:٣٠ عملیات خود را با هدف دستیابی به نوار مرزی، که در حدود ١٣ کیلومتری غرب این جاده قرار دارد، آغاز کنند و پس از انهدام یگان‌های ارتش عراق در این منطقه، خط پدافندی خود را در نوار مرزی تشکیل دهند و برای اجرای مرحله سوم عملیات آماده شوند.
تغییرات ایجادشده در سازمان رزم این مرحله از عملیات نیز به این شرح است: تیپ٣١ پیاده عاشورای سپاه پاسداران از قدس١ جدا شده و با تیپ٣ پیاده لشکر٢١ ارتش، نصر٣ را تشکیل دادند. نصر٥ هم تیپ٢٣ نوهد ارتش و تیپ٢٢ خرمشهر سپاه پاسداران و نصر٦ تیپ٤٦ فجر سپاه پاسداران را شامل می‌شود.
همچنین، طبق طرح مانور عملیات، فتح٢ (تیپ٢ زرهی لشکر٩٢ زرهی اهواز) به‌عنوان احتیاط قرارگاه فتح و نصر٣ و نصر٤ به‌عنوان احتیاط قرارگاه نصر در نظر گرفته شده‌اند. نصر٥ و نصر٦ هم حفاظت و پوشش جناح جنوبی این قرارگاه را در پیشروی به‌سوی مرز بر عهده خواهند داشت. به‌این‌ترتیب، سازمان رزم مرحله دوم عملیات به این شکل تعیین شد:
قرارگاه فتح متشکل از:
فتح١ (تیپ١٤ امام حسین (ع) سپاه و تیپ١ زرهی لشکر٩٢ ارتش)
فتح٢ (تیپ ۲ زرهی لشکر ۹۲ ارتش به‌عنوان احتیاط)
فتح٣ (تیپ٨ نجف اشرف سپاه و تیپ٣ زرهی لشکر٩٢ ارتش)
فتح٤ (تیپ٢٥ کربلای سپاه و تیپ‌های ٥٥ هوابرد و ٣٧ زرهی ارتش)
قرارگاه نصر متشکل از:
نصر١ (تیپ٧، ولی عصر (عج) سپاه و تیپ١ پیاده لشکر٢١ ارتش)
نصر٢ (تیپ٢٧ محمد رسول‌الله (ص) سپاه و تیپ٢ پیاده لشکر٢١ ارتش)
نصر٣ (تیپ٣١ عاشورای سپاه و تیپ٣ پیاده لشکر٢١ ارتش به‌عنوان احتیاط)
نصر٤ (تیپ٤ زرهی لشکر٢١ ارتش به‌عنوان احتیاط)
نصر٥ (تیپ٢٢ خرمشهر سپاه و تیپ٢٣ نوهد از ارتش)
نصر٦ (تیپ٤٦ فجر سپاه) [۱]آغاز دومین مرحله عملیات بیت‌المقدس با هدف دستیابی به نوار مرزی شمال شلمچه
یگان‌های قرارگاه‌های فتح و نصر اگرچه تمام سعی خود را به عمل آوردند تا در موعد مقرر آماده عملیات شوند، اما تا ساعت ٢١:٣٠ هنوز هیچ‌یک از آن‌ها آمادگی خود را اعلام نکرده بودند. در این مدت، فرماندهی قرارگاه کربلا به فرماندهان قرارگاه‌های عملیاتی فتح و نصر و نیز یگان‌های تحت امر آن‌ها تأکید می‌کرد اعلام آمادگی کنند تا رمز آغاز عملیات قرائت شود؛ اما بعضی از یگان‌ها مانند تیپ٨ نجف اشرف (از فتح٣) مهلت بیشتری درخواست می‌کردند.
با اعلام خبر درگیری ناخواسته تیپ٢٥ کربلا (از فتح٤) در ساعت ٢٢:٠٠ با نیرو‌های عراقی در غرب ایستگاه حسینیه (کیلومتر٨٠ جاده اهواز ـ خرمشهر)، فرماندهی عملیات (محسن رضایی و سرهنگ علی صیاد شیرازی) که تأخیر بیشتر در شروع عملیات را به مصلحت نمی‌دانستند، در ساعت ٢٢:١٥ رمز عملیات را بدین شرح قرائت کردند: «بسم‌الله الرحمن الرحیم و لاحول و لا قوۀ الا بالله العلی العظیم. یا علی‌بن‌ابی‌طالب (ع)»
باوجود صدور فرمان آغاز عملیات، هنوز هیچ‌یک از یگان‌ها درگیری را شروع نکرده بودند تا اینکه فتح٣ (تیپ٨ نجف سپاه پاسداران و تیپ٣ زرهی لشکر٩٢ ارتش) در ساعت ٢٢:٤٠ اعلام کرد با دشمن درگیر شده است. فتح١ (تیپ١٤ امام حسین (ع) و تیپ١ زرهی لشکر٩٢ ارتش) هم در ساعت ٢٣:١٥ از درگیری خود با نیرو‌های دشمن خبر داد.
ساعت ٢٤:٠٠ فتح ١، ٣ و ٤ با درگیری و تسخیر مواضع اولیه دشمن به‌طرف نوار مرزی در حال پیشروی بودند، از یگان‌های قرارگاه نصر نیز فقط نصر٢ (تیپ٢٧ محمد رسول‌الله (ص) سپاه پاسداران و تیپ٢ پیاده لشکر٢١ ارتش) هنوز درگیر نشده بودند. نیرو‌های دشمن در مقابل هجوم یگان‌های قرارگاه فتح مقاومت ضعیفی از خود نشان دادند و خیلی زود عقب‌نشینی کردند. [۲]شروع آخرین مرحله عملیات پشتیبانی از نبرد بیت‌المقدس توسط قرارگاه فجر در شرق فکه / پیشروی تا ۱۵ کیلومتری فکه و استقرار روی ارتفاع ۱۲۰
بر اساس طرح عملیاتی، دو گردان ادغامی سپاه و ارتش (از لشکر٧٧ پیاده) باید در یک تک جبهه‌ای از مقابل (شرق به غرب) به مواضع نیرو‌های عراقی حمله کنند و تیپ‌های٣٣ المهدی (عج) و ١٧علی‌بن‌ابی‌طالب (ع) از سپاه پاسداران در یک تک احاطه‌ای از جنوب و شمال جاده شیخ‌قندی فکه ضمن الحاق روی این جاده، عقبه دشمن را بسته و سپس از دو سو مواضع دشمن را موردحمله قرار دهند. در ادامه عملیات نیز مقرر گردید با توجه به شرایط موجود، تک قرارگاه فجر به سمت فکه ادامه یابد.
پس از اعلام آمادگی یگان‌های عملیاتی قرارگاه فجر (در ساعت ٠١:٠٠ بامداد) و صدور فرمان حمله (در ساعت ٠٢:٠٠) نیرو‌های خودی از ساعت ٠٢:٢٠ با دشمن درگیر شدند و تا ساعت ٠٤:٠٠ خاکریز‌های ارتش عراق از سوی دو گردان ادغامی سپاه و ارتش، که از شرق به غرب وارد عمل شده بودند، تصرف شد و حدود ساعت ٠٧:٠٠ صبح تیپ المهدی (عج) و تیپ علی‌بن‌ابی‌طالب (ع) که به ترتیب از جنوب و شمال جاده وارد عمل شده بودند، روی جاده آسفالته شیخ قندی ـ فکه با یکدیگر الحاق کرده و عقبه دشمن را بستند و سپس با استقرار روی ارتفاع١٢٠ (حدود ١٥ کیلومتری شرق فکه)، از ساعت ١٠:٠٠ به ایجاد مواضع پدافندی پرداختند. در مقابل، نیرو‌های عراقی نیز با استقرار در نزدیکی فکه به ایجاد موانع با تکیه‌بر رودخانه دویرج مشغول شدند.
در این عملیات، حدود ٤٠ تانک عراقی منهدم یا به غنیمت گرفته شد. از نیرو‌های پیاده عراقی نیز علاوه بر کشته و زخمی‌شدن شماری از آن‌ها، ٧٦٦ نفر به اسارت درآمدند. همچنین از نیرو‌های ایران حدود ١٠ نفر به شهادت رسیدند و یک فروند هواپیمای اف٤ هم که برای پشتیبانی از این عملیات وارد عمل شده بود، در ساعت ٠٦:٣٠ هدف قرار گرفت و سرنگون شد؛ بدین ترتیب شمار هواپیما‌های سرنگون‌شده خودی از آغاز عملیات بیت‌المقدس به ٣ فروند رسید.
فرماندهی قرارگاه کربلا که در پی موفقیت قرارگاه فجر در تأمین اهداف خود دستور داده بود این قرارگاه حداکثر تا ساعت ١٤:٠٠ روز ۱۳۶۱/۰۲/۱۷ ، طرح عملیاتی خود را برای ادامه تک به‌سوی فکه تهیه کرده و بنا به دستور بعدی آن را اجرا کند، با اطلاع از ناتوانی قرارگاه فجر در اجرای چنین عملیاتی به دلیل کاهش توان رزمی و وسعت منطقه مأموریت از ادامه عملیات به‌سوی فکه صرف‌نظر کرد.
به‌این‌ترتیب، قرارگاه فجر در چهار مرحله عملیات که در طول پنج شبانه‌روز (از ١١ تا ۱۳۶۱/۰۲/۱۶ ) اجرا شد، توانست با انهدام بخشی از قوای ارتش عراق، ازجمله اسیر کردن حدود یک هزار و ٥٠٠ نفر، یگان‌های عراقی را که قبلاً در غرب ارتفاع برقازه (تپه ١٨٢ و...) مستقر بودند، تا نزدیکی فکه عقب براند. در این عملیات از نیرو‌های خودی هم حدود ٢٦٠ تن شهید شدند و خط پدافندی رزمندگان ایران که قبلاً در ارتفاع برقازه بود، به ارتفاع ١٢٠ منتقل شد. این خط با رودخانه دویرج بین هشت تا ١٥ کیلومتر فاصله دارد. [۳]
اذعان رسانه‌های خبری آمریکا به بیرون راندن اشغالگران عراقی از خاک خوزستان توسط قوای نظامی ایران
رسانه‌های خبری امریکا که در یک هفته گذشته فقط به انعکاس اطلاعیه‌های نظامی ایران و عراق درباره نبرد قوای دو کشور در عملیات بیت‌المقدس می‌پرداختند و صحت اخبار انتشاریافته از سوی ایران را باور نداشتند، اکنون با اذعان به اینکه قوای نظامی ایران در آستانه بیرون راندن اشغالگران عراقی از خاک خوزستان هستند، از تداوم پیروزی‌های ایران ابراز نگرانی می‌کنند.
آسوشیتدپرس از بغداد گزارش داد: «مقامات رسمی امریکا در خفا از این مطلب نگران‌اند که اگر عراق در این جنگ با شکست مواجه شود گسترش انقلاب اسلامی به سبک ایران در کشور‌های محافظه‌کار خلیج‌فارس منافع نفتی و استراتژیک امریکا و دوستانش مانند پادشاهی سعودی و کویت را به تحلیل خواهد برد. ولی تحلیل‌گران امریکا می‌گویند اختلافی میان طراحان سیاست در امریکا وجود دارد. بعضی از آن‌ها می‌گویند موقعیت ایران را استراتژیک‌تر از عراق می‌دانند. این گروه استدلال می‌کند که روابط با ایران بدون توجه به بهایی که برای سیاست‌های امریکا در دنیای عرب دارد باید حفظ شود.» [۴]مفسران روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال نیز معتقدند: «موفقیت عراق در جبهه جنگ، متحدانش یعنی عربستان سعودی، کویت، اردن و امارات متحده را آرام می‌کند. آن‌ها تاکنون با اعزام افراد داوطلب، ارسال تجهیزات نظامی و پرداخت حدود ٢٠ میلیارد دلار وام بدون بهره عراق را یاری داده‌اند. مصر نیز اسلحه و مهمات در اختیار عراق قرار داده و کارگران مصری در عراق در جنگ شرکت کرده‌اند.» [۵]
اعلام آمادگی سازمان آزادی‌بخش فلسطین برای میانجیگری
در ادامه درخواست‌های بین‌المللی از ایران و عراق برای پایان دادن به جنگ، که در پی پیروزی‌های اخیر ایران در جبهه‌های نبرد با ارتش صدام افزایش یافته است، سازمان آزادی‌بخش فلسطین برای میانجیگری در این جنگ اعلام آمادگی کرد. [۶]
مقابله سوریه و لیبی با توطئه عربی کردن جنگ در برابر انقلاب اسلامی ایران
در سفر امروز حافظ اسد رئیس‌جمهور سوریه به لیبی، دو کشور بیانیه‌ای منتشر کردند. خبرگزاری فرانسه دراین‌باره گزارش داد: «بیانیه مشترک سوریه و لیبی نشان می‌دهد که رهبران دو کشور اقدامات مربوط به عربی کردن جنگ عراق با ایران را موردبررسی و تبادل‌نظر قرار داده و اتفاق‌نظر داشته‌اند که این جنگ را رژیم عراق منطبق با توطئه‌های امپریالیسم صهیونیسم و ارتجاع آغاز کرد تا رژیم انقلابی اسلامی ایران را که با آزادی سرزمین فلسطین اعلام همبستگی کرده، براندازد. در پایان بیانیه آمده است که رهبران دو کشور سوریه و لیبی تصمیم گرفته‌اند از تلاش‌های جنایت‌کارانه رژیم عراق برای عربی کردن جنگی که علیه انقلاب اسلامی ایران آغاز کرده است، جلوگیری کنند.» [۷]
تهدید قطع کمک‌های مالی سالیانه به سوریه توسط کشور‌های حوزه خلیج‌فارس
کشور‌های عرب حوزه خلیج‌فارس با مشاهده روابط رو به گسترش ایران و سوریه تهدید کردند که کمک‌های مالی سالیانه خود را به سوریه قطع خواهند کرد. [۸]
منابع
[۱]سند شماره ٣٠٨٢١٢ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دستور جزءبه‌جزء قرارگاه نصر، شماره ٢، ۱۳۶۱/۰۲/۱۶ ، ص١؛ و - سند شماره ٣٨/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه کربلا در عملیات بیت‌المقدس، عبدالله درویشی، ٢١/١/١٣٦١ تا ٣٠/٢/١٣٦١، صص ١٩٩- ١٩٧؛ و - سرتیپ٢ مسعود بختیاری، عملیات بیت‌المقدس، تهران: انتشارات ایران سبز، چاپ دوم، ١٣٩٧، ص١١١.
[۲]سند شماره ٢٣٢٨/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بی‌سیم قرارگاه کربلا، ۱۳۶۱/۰۲/۱۶ ، صص ١٥ - ١؛ و - سند شماره ٣١٢١/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: (هدایت عملیات قرارگاه کربلا) عملیات بیت‌المقدس، (قرارگاه کربلا، نوار شماره ٥٠٢٣)، عبدالله درویشی، ۱۳۶۱/۰۲/۱۶ ، صص ٣٧ ـ ١؛ و - سند شماره ٣٨/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص ٢٠٠ و ٢٠١؛ و - سند شماره ٧٤٦٣ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای قرارگاه مرکزی سپاه، شماره ٢٣، ۱۳۶۱/۰۲/۱۶ ، صص ٦ - ٤؛ و - سند شماره ٧٤٩٤ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای رکن٢ نیروی زمینی ارتش در قرارگاه کربلا، شماره ٤٧٧، ۱۳۶۱/۰۲/۱۷، صص ١ و ٢.
[۳]سند شماره ٠٠٣١/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات بیت‌المقدس، گزارش راوی قرارگاه فجر، محمودی یکتا، ١٣٦١، صص ١٤ و ١٥؛ و ـ سند شماره ٣١٢٠/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: (هدایت عملیات قرارگاه کربلا) عملیات بیت‌المقدس، (قرارگاه کربلا، ۱۳۶۱/۰۲/۱۶، نوار شماره ٥٠٢٢)، عبدالله درویشی، صص ٢،٤ و ٢٠؛ و - عملیات بیت‌المقدس، پیشین، ص١١٠؛ و - سند شماره ٧٥٥٥ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای رکن٢ قرارگاه عملیاتی قدس، شماره ٢٨٣، ۱۳۶۱/۰۲/۱۷، ص١؛ و - سند شماره ١٤١٧٠٤ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای رکن٢، قرارگاه عملیاتی قدس، شماره ٥٦٢، ۱۳۶۱/۰۲/۱۷، ص١؛ و - سند شماره ٣٨/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص١٩٦؛ و ـ سند شماره ٧٤٦٤ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای رکن٢ قرارگاه کربلا، شماره ٤٧٦، ۱۳۶۱/۰۲/۱۶، ص١؛ و ـ سند شماره ٧٤٦٣ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص ١ و ٢.
[۴]خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٤٨، ۱۳۶۱/۰۲/۱۷ ، صص ١٣ و ١٤، بغداد ـ آسوشیتدپرس، ۱۳۶۱/۰۲/۱۶.
[۵]واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیو‌های بیگانه، ۱۳۶۱/۰۲/۱۷، ص٦، رادیو صدای امریکا به نقل از وال‌استریت ژورنال، ۱۳۶۱/۰۲/۱۶.
[۶]خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٤٨، ۱۳۶۱/۰۲/۱۷، ص٣، دهلی‌نو - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۱۳۶۱/۰۲/۱۶.
[۷]روزنامه اطلاعات، ۱۳۶۱/۰۲/۱۶، ص١٦.
[۸]خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٤٨، ۱۳۶۱/۰۲/۱۷، صص ٢١ و ٢٢، رادیو اسرائیل، ۱۳۶۱/۰۲/۱۶.
انتهای پیام/ 112
