به گزارش گروه سایر رسانههای دفاعپرس، امروز اول خرداد ماه چهل و یکمین سالگرد تحریم اقتصادی ایران توسط ایالات متحده امریکا در سال ۱۳۵۹، سه دهه بعد از تحریم اقتصادی انگلستان است.
بررسی سوابق تاریخی و رصد عملکرد جهانی کشورهای قدرتمند و استعمارگر حکایت از خوی برتری جویی و مطیع کردن و فرمانبر نگهداشتن کشورهای استقلال طلب است.
اولین تحریم کننده یا مبدع و متولی تحریم ایران، پادشاهی بریتانیای کبیر است که برای تنبیه و بهزانو درآوردن دولت دکتر محمد مصدق در اوایل دهه ۱۳۳۰ شمسی اولین تحریم سراسری و جامع را علیه ایران عصر پهلوی به اجرا گذاشت. هر چند که با این حربه و اقدامات سیاسی تکمیلی بعدی توانست در کوتاه مدت به اهدافش رسید، اما با قطعیت یافتن ملی شدن صنعت نفت و به میدان آمدن روحانیون مجاهد و مردم مظلوم کشورمان، دست استعمار پیر برای همیشه از منابع زیرزمینی کشورمان کوتاه شد.
ریشه تحریم سیاسی – اقتصادی
به دنبال علنی شدن دعوت مردم به دین اسلام از سوی محمد بن عبدالله (ص)، رسول مکرم اسلام و استقبال اقشار فرودست و مستضعف سرزمین حجاز از این دعوت و به دنبال آن مستقل شدن مسلمانان از کفار مکه، رفته رفته حساسیت خاندان بنی قریش که قدرت مسلط عربستان بود بر آخرین فرستاده الهی بیشتر و بیشتر شد و حقله محاصره و محدودیتهای ایشان و پیروانشان تنگتر و تنگتر شد تا جایی که رسول خدا (ص) به همراه دو خاندان معروف حجاز یعنی بنیهاشم و بنی عبدالمطلب در شب اول محرم سال هفتم بعثت در محاصره اقتصادی خاندان قریش قرار گرفتند.
قریش پیمان نامهای به خط منصور بن عکرمه و امضای صاحب نفوذان و ریش سفیدان طایفهها و قبیلههای مهم مکه تنظیم کرد و آن را در داخل خانه خدا قرار دادند و سوگند یاد کردند که تا از پا درآوردن پیامبر (ص) و یارانش به این پیمان وفادار بمانند.
مضمون این پیمان نامه به این شرح بود: هر گونه معاشرت با مسلمانان و ارتباط با محمد ممنوع است، خرید و فروش کالا و مواد غذایی و هر گونه معاملات اقتصادی با محمد و یارانش ممنوع است و امضا کنندگان پیمان باید از همه مفاد پیمان تبعیت و پشتیبانی کنند.
با تحریم مسلمانان از سوی قریش، ابوطالب عموی پیامبر فرمان داد عموم فامیل بنی هاشم و بنی عبدالمطلب و سایر مسلمانان از شهر مکه خارج شوند و به درهای به نام شعب ابوطالب که محل رفت و آمد اختصاصی ایشان در میان کوههای اطراف مکه بود ساکن شوند. شعب ابوطالب خانههای کوچک و سایبانهای مختصری برای اسکان تحریم شوندگان داشت و عموی پیامبر برای محافظت از ساکنان شعب، تعیین کرد.
پیامبر، خدیجه، ابوطالب و سایر مسلمانان سه سال را در سختترین شرایط اقتصادی و اجتماعی در شعب ابوطالب زندگی کردند. به گفته ابن سعد هنگامی که ابوطالب خبر محو شدن پیمان نامه را به مشرکان قریش داد سال دهم بعثت بود. آنان در این ۳۶ ماه از ثروت و دارایی خدیجه و ابوطالب برای تأمین خوراک و مایحتاجشان بهره بردند. گاهی نیز اقوام نزدیک، اما غیرمسلمانشان برایشان آذوقه میآوردند.
مقاومت پیامبر و یارانش در کنار خبر محمد راستگو (ص) مبنی بر خورده شدن کاغذ پیمان نامه بهجز کلمه بسم الله از سوی موریانه در نهایت باعث شکسته شدن محاصره اقتصادی و رها شدن مسلمانان از بند تحریم قریش شد.
تحریم ایران
بیش از هفت دهه از اولین تحریم جامع و سراسری ایران توسط بریتانیای کبیر و بیش از ۷۰ سال از صدور اولین قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد برای شکست طرح ملی شدن صنعت نفت ایران و بهزانو درآوردن دکتر محمد مصدق و دولتش میگذرد. اگرچه این تحریم در کوتاه مدت موجب برد انگلستان شد، اما در بلند مدت راه بهجایی نبرد و پیروز میدان مصدق بود و ایرانِ عصر پهلوی.
سه دهه بعد یعنی در اواخر دهه ۱۳۵۰ ایالات متحده امریکا که دوره جوانی قدرتمندیاش را بهسرعت طی و زیربنا و روبنای رژیم سیاسی ایران را مهندسی میکرد، در واکنش به اشغال سفارت کشورش از سوی دانشجویان پیرو خط امام، کشورمان را با تحریمهای اقتصادی وسیعی درگیر کرد و دامنه آن را در پیِ چالش بر سر برنامه هستهای کشورمان فزونی بخشید.
سران این کشور از ابزار تحریم اقتصادی ۷۹۶۷ برای مداخله در امور سایر کشورها بهخصوص جمهوری اسلامی ایران استفاده کردند. تحریمهای ۷۹۶۷ افراد، شرکتها، سازمانها، دولتها و حتی فروشگاههای عرضه کالا و خدمات را هم شامل شده است.
به دنبال ارجاع پرونده کشورمان از آژانس بینالمللی انرژی اتمی به شورای امنیت سازمان ملل متحد در سال ۱۳۸۵، تحریمهای متنوع و دامنه دار و کشداری بیش از پیش، گریبان گیر کشورمان شد بهطوری که در یک فقره دولت امریکا بالغ بر ۷۰۰ نوع تحریم بر علیه نظام سیاسی و کارگزاران کشورمان به اجرا گذاشت. علاوه بر آن آمریکا به کمک همپیمانان اروپایی خود تبادلات دارویی و اقتصادی و بانکی و پزشکی و صنعتی و کشتیرانی کشورمان را مختل کرد تا نظام سیاسی کشورمان را از پا درآورد.
دیوید کوهن، بنیانگذار و معمار تحریمهای ایران در سخنرانی خود در جمع دانشجویان مؤسسهی آموزشی وکالت با عنوان تکامل قدرت مالی آمریکا و تناسب آن با تحریمهای اقتصادی این کشور بر علیه کشورهای مختلف جهان بهویژه ایران، گفت: موفقیت در اعمال تحریمهای ایران، بر چند پایه استوار بوده است. اول، شفافیت نظام مالی که اجازهی رصد کردن را به دولتمردان آمریکا میدهد و دیگری نفوذ و گسترهی استفاده از دلار در اقتصاد جهانی که اجازهی تنبیه بازیگران را میدهد و در آخر انسجام و هماهنگی میان تصمیمگیران آمریکایی از عناصر موفقیت تحریمهای ایران بوده است.
علاوه بر تحریم یکجانبه دولت امریکا، کشورمان گرفتار تحریمهای چندجانبه شورای امنیت سازمان ملل، تحریمهای اتحادیه اروپا و تحریمهای کنگره امریکا هم شد، اما اینکه سریال تحریمهای غرب بر ضد کشورمان تا چه اندازه توانست ایالات متحده و همپیمانانش را به اهداف زورگویانه شان نزدیک کند، جای تردید دارد.
تمایل آمریکا به استفاده یکجانبه از مکانیزم تحریمها علیه ایران سبب شد تا برخی متحدان واشنگتن نیز از این تحریمها بهعنوان تهدیدی بر علیه منافع اقتصادی خودشان یاد کنند.
تهدیدات متعدد ناشی از تحریمهای یکجانبه آمریکا علیه ایران سالهاست از حوزه اقتصاد فراتر رفته و روابط آمریکا با اروپا و شرکای قدیمیاش را متأثر کرده است.
به گفته الیزابت روزنبرگ از مقامات پیشین وزارت خزانه داری آمریکا در دولت اوباما که اتفاقاً نقش مؤثری در اعمال تحریمها علیه ایران داشت، تحریمهای امریکا علیه تهران از سال ۲۰۱۰ به بعد شدت بیشتری گرفت. وی دولت امریکا را در ارزیابی درست هزینههای اقتصادی تحریمها بر ایران ناتوان دانست و تحریمها را اشتباه، پر هزینه و بدون اثر توصیف کرد.
نشریه پولیتیکو در گزارشی وظیفه وزارت خزانه داری امریکا را ارزیابی موفقیت تحریمهای اعمال شده بر ضد ایران در دستیابی به اهداف سیاسی خاص دانست و از بی توجهی این وزارتخانه نسبت به بی اثر بودن تحریمها علیه ایران انتقاد کرد.
این نشریه آمریکایی از در جریان بودن حیات اقتصادی ایران بهرغم تحریمهای گسترده آمریکا سخن گفت و ایران را در میدان محاصره اقتصادی، پیروز دانست.
حتی استقبال شرکتهای خارجی برای همکاری با ایران پس از ۱۵ سال تحریم شدید و پیوسته بهاندازهای شده که بخشی از این شرکتها به تحریمهای امریکا توجه نکرده و پنهان و آشکار به خوان اقتصادی ایران وارد شدند و رقبای آمریکایی و اروپایی خود را از این سفر پر برکت بی نصیب گذاشتند.
البته شرکتهای اروپایی و آمریکایی که بازار پرجاذبه ایران را از دست دادهاند همواره خواهان برقراری روابط اقتصادی و همکاریهای دو و چند جانبه با ایران بودهاند و شاید با تغییر رفتارهای دولت بایدن بتوانند موافقت تهران برای ورود به بازار دهها میلیارد دلاری ایران را به دست آورند.
رمز موفقیت ایران
بنیانگذار فقید جمهوری اسلامی ایران ۲۷۰ روز بعد از ورود دولت ایالات متحده به بازی دومینوی تحریمها در تاریخ ۲۶ بهمن ۱۳۵۹ در جمع کفیل وزارت نفت، معاونان، مدیران شرکت ملی نفت و گاز و صنایع پتروشیمی و شرکتهای وابسته، با تبیین آثار فرهنگی و روانی وابستگی ایران دوران پهلوی به امریکا، گفتند: «آنها میخواستند همۀ مغزهایی که در ایران هست وابسته باشد؛ یعنی خود اطبا هم شخصیت خودشان را گم کنند، و بهجای اینکه خودشان شخصیت داشته باشند، احاله کنند یک چیزهایی را به خارج، خوف اینکه ما نمیتوانیم. شما دیدید در این جنگ تحمیلی که پیش آمد و محاصرۀ اقتصادی ما شدیم، خود ایرانیها خود ارتشیها این قطعات را درست کردند. اگر قبل از این بود، یکی از آن قطعات را نمیتوانستند درست کنند؛ از باب اینکه شخصیتشان را گم کرده بودند، میگفتند باید متخصص بیاید.»
امام خمینی (ره) متذکر شدند: «من اعتقادم است که اگر ما در محاصرۀ اقتصادی ۱۰ سال، ۱۵ سال واقع بشویم شخصیت خودمان را پیدا میکنیم؛ یعنی همۀ مغزهایی که راکد بودند در آن وقت و نمیتوانستند فعالیت بکنند به فعالیت میافتند. این طبیعی است که اگر یک نفر آدم یک جایی نشسته و همه چیز او را میآورند تقدیمش میکنند این فکرش به کار نمیافتد، حتی کاسب هم نمیتواند بشود! اگر یک آدمی بود که اول صبح چایش را و نانش را بیاورند، ظهر هم همین طور. شب هم همین طور، هر احتیاجی هم داشت، هر چیزی بود، برآورده کردند، این نمیتواند دیگر هیچ کاری بکند، یک مرد فلجی میشود.»
ایشان ادامه دادند: «اینها میخواستند در این مملکت یک موجودات فلج بار بیاورند. تبلیغات دامنه دار و اعمال بسیار کوبنده بود که به ما حالی کنند که شماها نمیتوانید! شماها نمیآید ازتان هیچ کاری. از آن طرف هم از آنجا هر چیزی بیاورند و متخصصین از خارج وارد کنند، و هر چیزی که احتیاج دارند راجع به هر امری از خارج بیاورند. وقتی که یک ملتی دید که خارج همه چیزش را دارد اداره میکند و دیگر احتیاجی ندارد، این به فکر نمیافتد که خودش احتیاجش را رفع کند.»
رهبر فقید انقلاب اسلامی یادآور شدند: «آن روزی که این ملت فهمید که اگر ما جدیت نکنیم برای کشاورزیمان، جدیت نکنیم، برای صنعت نفتمان، جدیت نکنیم برای کارخانههای خودمان، از بین خواهیم رفت و کسی نیست که به ما بدهد، وقتی این احساس پیدا شد در یک ملتی که من خودم باید هر چیز میخواهم تهیه کنم، دیگران به من نمیدهند، این احساس اگر پیدا شد، مغزها به راه میافتد و متخصص پیدا میشود در هر رشتهای و بازوهایی که هر عملی را میتوانند انجام بدهند به کار میافتند: کشاورزی را خودشان درست میکنند؛ کارخانهها را خودشان راه میاندازند.»
امام (ره) بیان کردند: «برای اینکه محاصرۀ اقتصادی معنایش این است که مایحتاج ما را به ما نمیدهند. وقتی که مایحتاج را به ما ندادند، خودمان میرویم دنبالش. ممکن است یک ده سالی زحمت بکشیم، ده سالی گرفتاری داشته باشیم، اما نتیجه آخرش این است که بعد از ده سال خودمان هستیم؛ دیگر احتیاج به اینکه دست دراز کنیم طرف این مؤسسه یا آن مؤسسه یا آن کشور و این کشور نیستیم. اشکال مطلب همین است که در رژیم سابق جوری عمل کرده بودند و جوری ما را و جوانهای ما را تربیت کرده بودند که خودشان را تهی میدیدند از همه چیز، و میگفتند مصرف کنیم ما؛ و این را یک چیزی میدانستند! و حتی تعبیر بعضیها این بود که خوب، چه عیب دارد، دیگران نوکرما هستند برای ما میآورند، ما هم مصرف میکنیم! غافل از اینکه خیر، ارباب شما هستند! و همه چیزهای شما را میبرند به این صورت که میخواهیم به شما چیز بدهیم. مهم این است که ما بفهمیم که دیگران به ما چیزی نمیدهند، ما خودمان باید تهیه کنیم.»
بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، چین را نماد مقاومت و خلاقیت در خودکفایی در عرصه کشاورزی دانستند و افزودند: «از قراری که شنیدم در چین یک وقتی در پشتبامهایشان هم گندم میکاشتند. علاوه بر زمینهایشان، توی حیاطهایشان، در پشتبام هم گندم میکاشتند. یک مملکت اگر بخواهد خودش بهپای خودش بایستد، مستقل بشود در همۀ ابعاد، چاره ندارد جز این تفکر که «ما باید از خارج چیز وارد کنیم» از کله اش بیرون کند. مغزش توجه به این بکند که ما از خارج نباید وارد بکنیم. اگر یک چیزی نداریم، از خارج برایمان نمیآورند آن فلان کار را انجام نمیدهیم، تا خودمان درست کنیم. اگر یک وقت دیدیم که ما چنانچه یک کارخانهای را نمیتوانیم راه بیندازیم، اتکال به این نکنیم که برویم از خارج بیاوریم. خودمان دنبالش برویم تا کار انجام بگیرد، و انجام میگیرد.»
امام خمینی تصریح کرد: «مغزهای اروپا با مغزهای ایران فرقی ندارند، جز این معنا که آنها آن طوری تربیت شدند و خودشان را آن جوری درست کردند؛ و ماها را این طوری تربیت کردند. ما را یک موجودات مهملی بار آوردند.»
آیت الله سیدعلی خامنهای، رهبر انقلاب اسلامی از دوران ریاست جمهوری و بعد از آن در طول چهار دهه رهبری انقلاب اسلامی نسبت به امریکا و عملکردش بر ضد جمهوری اسلامی ایران بهکرات صحبت کردند از جمله در سخنرانی نوروزی ابتدای سال ۱۴۰۰ با اشاره به رویه امریکا در محاصره اقتصادی ایران، بیان کردند: «در سخنرانی نوروزی خطاب به ملت گفت محاصرهی اقتصادی و تحریم که آمریکا علیه ما انجام داد و علیه بعضی از کشورهای دیگر هم انجام میدهد، یکی از جنایتهای بزرگ دولتها است. به مسئلهی تحریم به شکل یک کار سیاسی یا دیپلماسی نباید نگاه کرد؛ این واقعاً جنایت است. اینکه یک ملّتی را تحریم کنند که نتواند دارو وارد کند، نتواند ابزار پزشکی وارد کند، نتواند امکانات غذائی وارد کند -حالا ما الحمدلله گِلیم خودمان را از آب بیرون میکشیم و کشیدهایم، امّا بعضی از کشورها هستند که نمیتوانند این کار را بکنند- واقعاً جنایت بزرگی است و این جنایت از دولتی مثل آمریکا برمیآید که میتواند در یک روز ۲۲۰ هزار نفر را به قتل برساند؛ این جنایت را بعضی از قدرتها از جمله آمریکا کردند. این را بدانید که تحریم و محاصرهی اقتصادی قطعاً یک جنایت بزرگ است.»
منبع: ایسنا
انتهای پیام/ ۹۱۱