گروه فرهنگ و هنر دفاعپرس _کوثر دانش؛ شاید در وهله اول با جنبههای تهدیدآمیز ویروس کرونا مواجه بوده و آثار مخرب آن را شاهد بودهایم، اما به طور طبیعی هر پدیدهای میتواند آثار مفیدی هم داشته باشد به شرطی که در راستای یک موضع استراتژیک به آن نگاه شود.
کرونا صنعت نشر کشور را به دلیل تعطیلات فراوان و طولانی مراکز علمی، آموزشی و فرهنگی و نیز تعطیل کردن کسب و کارهای برخی استانها به شدت تحت تاثیر قرار داد. تعطیلات اجباری در سطح پایتخت باعث شد ناشران مدام با پایین نگاه داشتن کرکرههای خود دوران کسادی و افت درآمد را تجربه کنند.
از سویی محدودیتهای وارداتی به لحاظ شیوع کرونا و نیز فشارهای حاصله از تحریم، موجب شد تا کاغذ به کالایی گرانبها در عرصه صنعت نشر تبدیل شود و چنین پیامدی به بالا رفتن قیمت محصول حاصله یعنی کتاب انجامید.
این در حالی بود که از سوی دیگر با بالا رفتن قیمت نهادهها، حجم عرضه با کاهش مواجه شد و در این مسیر افزایش قیمت کتاب و نیز کمبود تقاضا مزید بر علت شد تا صنعت نشر دوران سختی را پیش روی خود به تجربه بنشیند.
اما در کنار تمامی این آسیبها برخی واقعیتها نیز خود را نمود و بروز بخشیدند تا پاشنههای آشیل صنعت نشر که همواره به آنها اشاره میشد، اما از سوی تصمیم سازان و سیاستگذاران مورد حفاظت و ایمنی قرار نمیگرفتند این بار آسیب جدی دیده و ضررهای فرهنگی و اقتصادی فراوانی را نصیب کشور کنند.
اول اینکه ضعف صنعت نشر در شکل دهی بازارهای جدید و یا حتی به زعمی تغییر شکل بازارها به خوبی ملموس شد. بخشهای دولتی و خصوصی باید در مسیری پیش بروند که قادر باشند بازارهای متنوعی را ساخته و مدیریت کنند که از آن جمله بازارهای الکترونیک است. پیدا شدن استارتآپها نوید خوبی در این مسیر بود که به سبب نبود فرهنگ لازم و عدم حمایتهای دولتی این حرکت و ایده تجاری در محاق قرار گرفت.
شیوههای تولید و عرضه سنتی صنعت نشر هم ناکارآمدی خود را به خوبی به نمایش گذاردند و ضرورت توجه و تعاقب شیوههای نوین بازاریابی بیش از پیش نمود یافت.
توجه به نشر الکترونیک و نیاز مبرم بدان از دیگر آثار برجا مانده از این دوران است. با توجه به قیمت تمام شده کتاب و با توجه به عدم توان خرید و فروش حضوری حرکت به سمت نشر الکترونیک میباید اهمیت و سرعت بیشتری به خود بگیرد. دغدغههای زیست محیطی بر این توجه نیز صحه بیشتری میگذارد.
از بین رفتن ناشران خرد و موسسات کوچک مقیاس که در حوزه نشر فعال بودند در این دوران قابل پیش بینی به نظر میآمد. آن دسته از ناشران که بنیه مالی قوی ندارند و قادر نیستند کسب و کار خود را برای مدت زمان زیادی بسته ببینند و نیز قادر به تولید و عرضه در حجم قابل قبولی برای رقابت نیستند خیلی زود ار چرخه فعالیت و رقابت خارج خواهند شد.
در نظام اقتصادی همواره آن تولیدکنندگان و بنگاههای اقتصادی سرپا مانده و در هر شرایطی فعالیت خود را مستمر داشته اند که بنیه مالی لازم را برای رویارویی و گذراندن دوران سختی و کسادی بازار دارا هستند.
در این میانه نمیشود فرصتهای حاصله را هم نادیده گرفت. فرصتهایی که اجازه تغییر و تحول در بسیاری از شیوهها و شیوه نامهها و نیز سیاستها و روندهای معمول که شکل سنتی گرفته اند را به ما میدهد. برای نمونه شاید این دوران بهترین زمان ممکن برای بازنگری در شیوه برگزاری نمایشگاه از لحاظ زمانی و مکانی و ... حتی باشد. این دوران فرصت خوبی برای بازنگری و بازسازی بسیاری از نگرشها و سیاستها و رفتارهای فرهنگی کلان در عرصه نشر کشور میتواند قلمداد شود.
برخی فرصتها و راهکارها که وضعیت فرهنگی را به سمت اهداف مورد توجه کشور و حاکمیت پیش خواهند برد از این قرارند:
۱- در دست گرفتن شرایط حاکم بر فضای نشر با مدیریت منابع در جهت آثار ارزشی. حمایتهای دولتی به سمت آثار و ناشران ارزشی توجه یابند. خرید صرفاً آثار ارزشی و حمایت از ناشران ارزشی. با این سیاست، بازار کتاب که به طور کاذب و با حمایت فضای مجازی به سمت آثار غیر ارزشی رفته است به سوی حفظ این آثار در بازار و محافظت از ناشران حرکت کرده و تعادلی ایجاد خواهد شد.
۲- توجه به ناشران شهرستانی و از بین بردن تمرکز نشر در تهران. یک علت گرانی کتاب، بالابودن هزینهکردها از جمله اجاره مکان و کارگر است. با توجه به شرایط قرمز پایتخت، میتوان روی شهرهای بی خطر و کوچک سرمایه گذاری کرد.
۳- برگزاری جشنوارهها در سطح شهرستانها با موضوعات کتاب محور از ناشران شهرستانی به خصوص. این امر ضمن روشن نگاه داشتن چراغ فعالیتهای فرهنگی، به ناشران شهرستانی فرصت حضور و مشارکت بیشتر در عرصه نشر را میبخشد.
۴ - مدیریت آموزشهای مجازی و ممانعت از برگزاری هر نوع کلاس آموزشی مجازی که از افراد هزینه گرفته میشود. بدین ترتیب هر تفکر و نگرشی اجازه نمی یابد به بهانه آموزش، خود را تحمیل کند.
۵- در صورت امکان سفارش نگارش برخی آثار به نویسنده هایی که از راه نوشتن صرفاً ارتزاق می کنند تا بدین ترتیب کمکی به گذران زندگی ایشان شده و نیز به سمت خطوط ارزشی سوق پیدا کنند. همچنین برگزاری کارگاههای آموزشی با حضور همین نویسندهها.
۶- عدم خرید آثار ترجمه تحت هیچ عنوان به منظور حمایت از نویسنده داخلی و نیز کنترل محتوایی آثار. در حال حاضر ناشران به دنبال آثار ترجمه هستند در حالی که چنین نگرش و رویکردی به اقتصاد کشور ضربه وارد میکند و در عین حال مسیر ورود اندیشههای بیگانه و سبک زندگی غربی را تقویت میکند. باید حتما با اعمال فشار بر روی وزارت ارشاد بر این مهم کنترل و نظارت داشت.
انتهای پیام/121