به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس، «مسلم محمدی» رئیس دانشکده الهیات پردیس فارابی دانشگاه تهران در گفت‌وگویی با اشاره به اوج معنویت گرایی بیشتر در دهه اول انقلاب اسلامی، اظهار داشت: در دوران هشت سال دفاع مقدس این داستان بیش از دیگر مقاطع مشهود و محسوس است و نمونه‌های فراوان آن، حتی نیاز به یک کار علمی دقیقی برای آیندگان در این باره دارد، فرماندهی که خود را کوچک و سرباز وانمود می‌کرد، یا یک بسیجی که بدون ادعا، نوکری و خدمت به همرزمان را خالصانه انجام می‌داد و بالاتر اینکه برای باز کردن معبر بر روی میدان جانشان را به‌راحتی تقدیم می‌کردند، علاوه بر اینکه حس معنوی شبانه و دعا و نمازهایشان، نمونه‌های کوچکی از این داستانهاست.
وی با ابراز تأسف از اینکه در دهه‌های بعد عملاً معنویت کم رنگ شد گفت: برخی از همان افراد که در جبهه‌های جنگ اهل معنویت و معنا بودند، اما بعد از جنگ به مسیر‌های دیگری افتادند. هر چند در این سال‌های اخیر در اتفاقاتی مانند سیل و زلزله و بخصوص داستان شیوع کرونا شاهد حرکت‌هایی بودیم که بوی احیای مجدد معنویت می‌دهند، هر چند تا آن زمان فاصله زیادی داریم.
رئیس دانشکده الهیات در پاسخ به چرایی نهادینه نشدن معنویت بیان کرد: از آسیب‌های فراگیر جامعه دینی ما فضای تظاهر و ریاکارانه به‌عنوان یک عمل مشروع و بهنجار است، چرا که ریا، خودنمایی و خدا نا انگاری را به‌عنوان اصل اولی و معروف، نهادینه و فرهنگسازی می‌کند، که این در سطوح مختلف حاکمان و عالمان متأسفانه فراوان به چشم می‌خورد.
وی یادآور شد: سیطره و هیمنه فقه بر دیگر علوم زمینه ساز معنویت، مانند اخلاق و عرفان از دیگر عوامل رکود معنویت در جامعه امروز ماست، چرا که از قرن پنجم تاکنون عملاً فقه با موضوع حکم و تحکم دانش اول حوزه‌های علمی ما، و دیگر علوم حالت درجه دو و سه پیدا کردند که تا الان این رویه جاری است.
محمدی با اشاره به دیگر عامل رکود معنویت در جامعه گفت: رویکرد عقل گرایی صرف و دوری از قلب گرایی از جمله دیگر عوامل در این باره است، چنان که ما در حوزه و دانشگاه همه تلاشمان این هست که با برهان‌های عقلی خدا را در ذهن بچه‌ها فرو کنیم، حال آنکه در قرآن برای اثبات خدا به ارائه برهان نمی‌پردازد، بلکه حس و قلب آن‌ها را بکار می‌گیرد و در گفتمان دینی نیز ایمان به معرفت قلبی ترجمه شده نه معرفت عقلی، چنانچه آیت الله سیستانی نیز چند سال پیش که مرحوم دکتر احمدی در نجف با ایشان دیدار داشتند همین گلایه به حق را کردند که چرا این همه دین را در ایران فلسفی کردید.
وی در خصوص خطرات و آسیب‌های راه معنویت در آینده بیان کرد: آسیب دیگر خلط میان منسک گرایی و معنویت گرایی است هر چند خود مناسک مانند اعتکاف، نماز جمعه می‌توانند در ایجاد معنویت مؤثر باشند، امّا این‌ها الزاماً یکی نیستند و گاه نگاه به این‌ها بیشتر جنبه اساسی دارد، هر چند آن بُعد نیز در جای خود ارزشمند است، اما بدون آسیب هم نیست.
محمدی با اشاره به اینکه عدم وجود چهره‌ها و الگو‌های تأثیرگذار در زمان ما نیز آسیب دیگری است که نمی‌توان از نظر دور داشت بیان کرد: گسترش معنویت‌های بی‌ضابطه وارداتی و عرفان واره‌های فراگیر و حتی برخی از رویکرد‌هایی که از سوی برخی از مدعیان داخلی هر روز سر بر می‌آورند آشفته بازاری را فراهم آورده که تشخیص راه سره از ناسره را سخت می‌کند.
وی با تأکید بر بروز این خطرات و آسیب‌ها برای معنویت بیان کرد: اولین راه برای جلوگیری از بروز این آسیب‌ها، تحلیل و بررسی سخت گیری‌های مذهبی مسیحیان و روی آوردن به معنویت را می‌توان مطالعه و در جایگاه یک عبرت از آن بهره‌مند شد، رویکرد تجربه دینی در غرب، در مقام توجه به معنویت فارغ از صحت و سقم محتوا و دیگر ابعاد آن می‌تواند نکات آموزنده‌ای را به ما هشدار دهد و دومین راه تأثیرگذار عملی و کلیدی ترویج روحیه فضیلت گرایی اخلاقی مدیران و مربیان و عالمان دینی است، که باید مورد توجه مسئولین عالی مملکت باشد، چنانچه ارسطو نیز می‌گوید کاری که انسان فضیلتمید انجام می‌دهد حجت است.
محمدی افزود: فرهنگ کتابخوانی کتاب‌های عارفان، انسان‌های اهل دل و حتی دلدادگان زمان جبهه و جنگ و ساختن فیلم و مستند‌های منطقی و معتدلانه از زندگی این الگو‌ها می‌تواند در فضاسازی عمومی معنوی مؤثر باشد.
منبع: ایسنا
انتهای پیام/ ۹۱۱
