ترجمه «مقتل‌الحسین» به آلمانی از قدیمی‌ترین آثار عاشورایی کتابخانه ملی است
به گزارش گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، ایرج عنایتی‌زاده رییس گروه ایرانشناسی و اسلام‌شناسی سازمان اسناد و کتابخانه ملی، اظهار داشت: قدیمی‌ترین آثار موجود در حوزه عاشوراشناسی در کتابخانه ملی دو کتاب است. یکی ترجمه کتاب «مقتل‌الحسین» نوشته ابومخنف مورخ شیعی است که توسط ووستنفلد در ۱۸۸۳ میلادی با موضوع وقایع عاشورا به زبان آلمانی ترجمه شده است.
وی افزود: اثر دیگر قدیمی با موضوع تعزیه خوانی تحت عنوان مجموعه لوئیس پلی است که این کتاب را یک مستشرق و ایرانشناس انگلیسی به رشته تحریر درآورده و شامل ۳۷ مجلس تعزیه مربوط به عصر قاجار می‌شود. مجموع این مجالس تعزیه خوانی در سال ۱۸۷۹ میلادی چاپ شده است.
عنایتی‌زاده ادامه داد: جریان اسلام‌شناسی به عنوان بخشی از جریان ایرانشناسی در حوزه شرق‌شناسی مورد مطالعه قرار گرفته است. از سده هجدهم به بعد که جریان ایرانشناسی شکل گرفت به تدریج جهان غرب با مفاهیم اسلام‌شناسی و اسلام پژوهی روبه‌رو شد و در این زمینه پژوهش‌ها و تحقیقاتی توسط اسلام‌شناسان غربی نظیر هانری کربن و والتر هینتس صورت گرفت.
رییس گروه ایرانشناسی و اسلام‌شناسی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران افزود: از سده نوزدهم به بعد جریان اسلام شناسی وارد حوزه جدیدی به نام شیعه‌شناسی شد، برهمین اساس پس از فرآیند اسلام‌شناسی، مطالعات شیعه‌شناسی توسط محققان شکل گرفت.
عنایتی زاده ادامه داد: در حوزه مطالعات شیعه‌شناسی در کتابخانه ملی ایران، آثار ارزشمند وجود دارد که در این زمینه می‌توان به فرهنگنامه‌ها و دایرةالمعارف‌های معتبر شیعه‌شناسی اشاره کرد. منابع دیگری نیز در گنجینه کتابخانه ملی ایران وجود دارد که به بحث‌ها و مفاهیم ایدئولوژیکی شیعی می‌پردازند.
وی اضافه کرد: مطالعات شیعه‌شناسی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران بیش از گذشته مورد توجه محققان غربی قرار گرفت در این باره توجه ویژه‌ای به واقعه عاشوراشناسی و به عبارت دیگر «قیام عاشورا» شد.
رییس گروه ایرانشناسی و اسلام‌شناسی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تاکید کرد: توجه به این مهم موجب نشر آثار متعددی شد که بخشی از این آثار به مفهوم عاشورا و وقایع مربوط به این رخداد بزرگ مذهبی می‌شود و بخشی اثرات، نتایج و دستاوردهای این واقعه بزرگ در جهان اسلام و جهان تشیع و حتی جهان غیراسلامی را در برمی‌گیرد.
عنایتی زاده افزود: همچنین به رسم و رسومی که مردم در ماه محرم رعایت می‌کردند نیز پرداخته شده است و مطالعاتی در حوزه شخصیت‌شناسی افرادی که در واقعه عاشورا حضور داشته‌اند و نقش زنان در این رخداد بزرگ تاریخی - مذهبی مورد بحث و نظر بوده است که بسیاری از این منابع در تالار اسلام‌شناسی و ایرانشناسی کتابخانه ملی ایران وجود دارد. علاوه بر این پایان‌نامه‌هایی با موضوع «عاشوراشناسی» که در دانشگاه‌های خارج از کشور مورد دفاع قرار گرفته‌اند جزیی از منابع اسلام‌شناسی کتابخانه ملی ایران به شمار می‌روند.
وی گفت: در حوزه آشنایی با جهان تشیع و مفاهیم مذهبی جامعه ایرانی می‌توان به سراغ سفرنامه‌ها و آثار به جای مانده از جهانگردان و سیاحان رفت. در این باره می‌توان به سفرنامه کمپفر اشاره کرد، او از ۱۰ روز ماه محرم به عنوان روز‌های تجدید خاطره ایرانیان با حماسه عاشورا و وقایع کربلا یاد کرده است و در ادامه به روضه‌خوانی‌ها و دسته‌های عزاداری که مردم ایران در میادین شهر برگزار می‌کردند؛ اشاره کرده است.
رییس گروه ایرانشناسی و اسلام‌شناسی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ادامه داد: همچنین کاتف، شرق‌شناس روسی در سفرنامه خود به عزاداری‌ها و مراسم‌های یادبودی که مردم در این ایام صورت می‌دادند اشاره کرده است، ماساهارو دیگر سیاح و شرق شناس توصیفات جالبی را از حال و روز مردم در این ایام در سفرنامه خود ارائه کرده است. او در جملات آورده شده در اثر خود به یک نوع اطاعت و پیروی مردم از امام حسین (ع) اشاره می‌کند و حزن و اندوه مردم را از این واقعه مذهبی یادآور می‌شود. این سیاح ژاپنی در جایی از سفرنامه خود به این امر تاکید کرده است که رفتار و سنت امام حسین علیه السلام و نوحه و تعزیه خوانی‌ها از مهمترین موضوعات تدریس در مدارس آن دوران بوده است.
عنایتی زاده گفت: همچنین ارنست ارسل، سیاح بلژیکی در سفرنامه خود ضمن اشاره به برگزاری مراسم‌های عزاداری با حضور مردم در ایام محرم الحرام، گفته است که عزاداری مردم در این ایام یک نوع جوشش قلبی و حزن و اندوه از روی ایمان راسخ در شهادت امامشان است. همچنین به دیگر آداب ایرانیان در این ایام اشاره کرده و آورده است که در ایام ماه محرم مردم تلاش می‌کنند کمتر به سفر بروند و وقت خود را بیش از هرچیزی به خدمت در راه امام حسین (ع) می‌گذارند.
وی ادامه داد: در دوره متاخر آثار شاخص دیگری درباره امام حسین (ع) و واقعه عاشورا به چاپ رسیده است که از جمله می‌توان اثری از پیتر چلکوفسکی شرق‌شناس امریکایی را نام برد، او یکی از محققان برجسته شیعه‌شناس غربی در عصر معاصر به شمار می‌رود، نکته جالب این است که این شرق شناس توجه ویژه‌ای به مقام حضرت ابوالفضل (ع) دارد، از این شرق‌شناس آثار متعددی به چاپ رسیده است؛ چلکوفسکی در آثار خود تاکید کرده است که تشنگی کودکان در صحرای کربلا و طلب آب از حضرت عباس (ع) دردناک‌ترین حادثه کربلا است.
عنایتی زاده افزود: درباره معرفی دیگر آثاری که از محققان غربی در عصر معاصر در کتابخانه ملی ایران در زمینه شیعه‌شناسی وجود دارد می‌توان اثری از دونالدسون شیعه‌شناس بریتانایی را معرفی کرد. او پژوهش‌های زیادی را در حوزه شیعه‌شناسی صورت داده است.
رییس گروه ایرانشناسی و اسلام‌شناسی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اضافه کرد: دیوید پینولت دیگر شرق‌شناسی که به محرم و واقعه کربلا پرداخته است، او اثری را با عنوان «اسب کربلا» منتشر کرده است. البته حجم بیشتری از مطالعات این پژوهشگر درباره شیعه‌های کشور هندوستان صورت گرفته است.
عنایتی زاده در پایان خاطرنشان کرد: در ادامه می‌توان به اثری از کامران آقایی که مقیم کشور آمریکاست اشاره کرد، او یکی از عاشوراپژوهان برجسته در عصر معاصر است و کتابی را درباره زندگی زنان کربلا و حضرت زینب (س) و نیز شهیدان کربلا به رشته تحریر درآورده است.
انتهای پیام/341
