مؤلفه‌های مدیریتیِ حجت‌الاسلام حسینیان

گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس ـ مهدی رمضانی؛ مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین روح‌الله حسینیان از جمله مدیران موفق جمهوری اسلامی است که نتایج حاصل از مدیریت ۲۵ ساله‌ آن مرحوم در حوزه‌های مختلف، مخصوصاً مرکز اسناد انقلاب اسلامی، نشان از موفقیت سبک مدیریت ایشان دارد.

قریب به دو دهه آشنایی با حجت‌الاسلام حسینیان و همراهی با ایشان، بی‌شک ثمرات و برکات فراوانی برای صاحب این قلم داشت که در وصف و شرح نمی‌گنجد. با این وجود، در این یادداشت خواهم کوشید تا به اختصار، مؤلفه‌های مدیریتی آن مرحوم را برشمارم؛ با این امید که این شیوه مدیریتی، الگویی برای مدیران جوان باشد.

جوان‌گرایی
بدون تردید از مهم‌ترین ویژگی‌های مدیریتی حجت‌الاسلام حسینیان توجه به جوانان بود. در شرایطی که اعتماد به جوانان و استفاده از آنها در موقعیت‌های حساس به‌نوعی خطر کردن تلقی می‌شد، مرحوم حسینیان شجاعانه این تصمیم را گرفت و به جوانان میدان داد. ایشان اکثر معاونان خود را از میان جوانان برگزیدند و با وجود حساسیت‌های موجود درباره به‌کارگیری جوان‌ها، به تربیت این نیروی مستعد در مرکز اسناد انقلاب اسلامی همت گماشتند.

ایشان همواره تأکید می‌کرد که «آینده‌ این نظام در دستان جوانان است». از این‌رو می‌کوشید با میدان دادن به این نیرو، آنها را برای پذیرش مسئولیت‌های مهم در آینده مهیا سازد. با مدیریت آن مرحوم، ده‌ها نویسنده‌ جوان و نوقلم به جامعه‌ پژوهشی و تاریخ‌نگاری کشور معرفی شدند که برخی از آنها امروز چندین اثر پژوهشی به چاپ رسانده‌اند و در این عرصه حرف‌های بسیاری برای گفتن دارند. و مدیران میانی و عالی به حوزه‌های مختلف کشور مخصوصاً حوزه فرهنگ معرفی شدند که در عرصه‌های مختلف مشغول خدمت هستند.

مدیریت میدانی
مرحوم حجت‌الاسلام روح‌الله حسینیان، مدیریت میدانی را سرلوحه‌ کار خود قرار داده بود. او «مدیر پشت میزنشین» نبود. آنجا که لازم بود تاریخ انقلاب اسلامی بدون تحریف نگاشته شود، علاوه بر مدیریت این عرصه‌ حیاتی، خود نیز قلم به دست گرفت و به میدان آمد. حاصل این جهاد علمی، نگارش و انتشار ده‌ها اثر مهم درباره تاریخ اسلام و انقلاب اسلامی است.

آن مرحوم همچنین با حضور در واحدهای مختلف و بازدید از مجموعه‌های متعدد، به خوبی بر روند و شرایط کار اشراف داشت و همین موضوع نیز موجب سهولت تصمیم‌گیری‌ها می‌شد.

تفویض امور و اعتماد به کار تخصصی
اساساً مدل مدیریتی مرحوم حسینیان دخالت در جزئیات نبود. ایشان به مدیران خود و کارشناسان حوزه‌های تخصصی اعتماد می‌کردند و نظرات آن‌ها را نیز در فضای تخصصی مطرح می‌کردند. گاهی بر سر یک موضوع، مدت زمان قابل توجهی را اختصاص می‌دادند تا بحث به صورت تخصصی مطرح و حل شود. اساساً بنای دخالت در حوزه‌های تخصصی نداشتند و همواره در مناصب درون سازمانی و برون سازمانی حامی نگاه تخصصی و کارشناسی بودند.

حمایت از زیر مجموعه در کار
یکی از مشکلات در حوزه کار اجرا، تنها ماندن زیر مجموعه در مواجهات و تقابلات پیشبرد کار است. مرحوم حسینیان مثل کوه پشتیبان کار حرفه‌ای، تخصصی و متقن در برابر فشارهای درون سازمانی و برون سازمانی بود. در برخی موارد این فشارها اساساً از جانب ایشان بعضاً تا سال‌ها منتقل نمی‌شد و بعد از مدتی می‌گفتند مثلا فلان موضوع مطرح شد، انتقال استرس و هیجان نمی‌دادند و در مواضع اصولی حمایت می‌کردند. این موجب قوت و قدرت مجموعه می‌شد.

پرهیز از نگاه شخصی
نکته‌ بارز در سبک مدیریت حجت‌الاسلام حسینیان، پرهیز از نگاه شخصی به مسئله کار بود؛ موضوعی که قطعاً بسیاری به آن اذعان دارند و نتیجه مدیریت مرحوم حسینیان نیز شاهد دیگری بر آن است. به عنوان مثال ایشان با وجود اینکه گرایش سیاسی مشخصی داشتند، اما هیچ‌گاه سلایق سیاسی را در کار دخالت نمی‌دادند.

در دوره مدیریت آن مرحوم چندین جلد کتاب از خاطرات افراد مختلف به چاپ رسید که همگان از اختلاف‌نظر حجت‌الاسلام حسینیان با آنها آگاه بودند. رجوع به منشورات مرکز اسناد انقلاب اسلامی از سال ۱۳۷۴ تاکنون، مهر تأییدی بر این مدعاست.

به یاد دارم در مناظره‌ای که به مناسبت انتخابات مجلس هشتم با حضور مرحوم حسینیان و آقای منتجب‌نیا برگزار شده بود، حجت‌الاسلام منتجب‌نیا، مرحوم حسینیان را شخصیتی تندرو خواندند. آن مرحوم در پاسخ گفتند: «آقای منتجب‌نیا! زمانی‌که شما علیه من در مطبوعات مطلب می‌نوشتید، همزمان با این اقدام شما، کتاب خاطراتتان در مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شد.»

مدیر خستگی‌ناپذیر
جدیت در کار از دیگر مؤلفه‌های مدیریتی مرحوم حسینیان بود. او شاگرد خلف آیت‌الله شهید دکتر بهشتی بود و در دوره‌ تصدی مسئولیت‌های مختلف، با جدیت و خستگی‌ناپذیر پیش می‌رفت؛ ویژگی مهمی که رهبر عالی‌قدر جمهوری اسلامی نیز در پیام تسلیت به مناسبت درگذشت حجت‌الاسلام حسینیان به آن اشاره کردند.

مرحوم حسینیان با وجود بیماری که گاه منجر به ضعف جسمی می‌شد، بی‌وقفه کار می‌کرد. در دوران نمایندگی مجلس شورای اسلامی، از مسئولیت‌های دیگر بازنمی‌ماند. به یاد دارم که آن مرحوم بعد از جلسات مجلس، بلافاصله پشتِ میزِ کار خود در مرکز اسناد انقلاب اسلامی می‌رفت و مشغول رتق و فتق امور می‌شد.

در کنار کارکنان
یکی از ویژگی‌های مدیریتی مرحوم حسینیان، حضور سرزده در بخش‌ها و واحدهای مختلف در محیط کار بود. ایشان ضمن بازدید از واحدها، با کارکنان به گپ و گفت می‌نشستند و درباره اوضاع کار با آنها صحبت می‌کردند. به تصریح خانواده، آن مرحوم در محیط خانه نیز گاه دغدغه‌های کاری و زندگی کارکنان را مطرح می‌کردند.

دسترسی به رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی برای تمامی کارکنان – از باغبان گرفته تا مدیر – به سهولت ممکن می‌شد. کارمندان علاوه بر دفتر کار، در محوطه مرکز اسناد، نمازخانه و جلسات، به آسانی می‌توانستند با حجت‌الاسلام حسینیان صحبت کرده و نکات مدنظر خود را به سمع و نظر ایشان برسانند.

هیچ فاصله‌ای در رفتار ایشان بین خودش و کارمندان احساس نمی‌شد. بخشی از ارتباطات، تعاملات و دلسوزی‌های ایشان بعد از وفات‌شان آشکار شد که پدرانه پیگیر حل مشکلات کارمندان بودند.

پرهیز از اشرافی‌گری و حفظ زی طلبگی
مرحوم حسینیان از اشرافی‌گری گریزان بود. اتاق کار او در عین آراستگی، کاملاً ساده بود. آن مرحوم حتی اجازه نمی‌داد صندلی‌ها و میز کار نو شود. عقیده داشت مدیری که به سمت و سوی اشرافی‌گری کشیده شود، کم‌کم از کارکنان دور شده و از آنها فاصله می‌گیرد.

سادگیِ اتاق کار مرحوم حسینیان بارها موجب تعجب میهمانان ایشان شده بود. یک‌بار که مسئولان دفتر آن مرحوم بدون اطلاع ایشان تصمیم بر تغییر مبل‌ها و برخی لوازم اتاق گرفتند، با برخورد شدید آن مرحوم مواجه شدند. چنان گرم پذیرای مهمان و تکریم آن بود که هرکس در مواجهه با این حجم از محبت و صمیمت تحت تأثیر قرار می‌گرفت.

مشورت‌‌‌پذیری
حجت‌الاسلام حسینیان در تصمیمات مدیریتی از مشورت معاونان و مشاوران خود سود می‌برد. آن مرحوم در مسائل کاری ساعت‌ها به نظرات و پیشنهادهای اطرافیان گوش فرامی‌داد و بعد از مشورت، اقدام به عمل می‌کرد. البته این موضوع، منافاتی با قاطعیت ایشان در تصمیم‌گیری‌ها نداشت. رئیس فقید مرکز اسناد انقلاب اسلامی تصمیمات مهم کاری را با قاطعیت پیگیری می‌کرد و در راستای تحقق آن، پشتکار فراوان داشت.

مدیریت غیرسفارشی و انقلابی
مرحوم حسینیان مدیری نبود که بنا به سفارش، اقدام به انجام عملی کند. بارها اتفاق افتاد که از جایی با ایشان تماس گرفته و خط می‌دادند اما ایشان بدون توجه به این مسائل، با پایبندی به اصول حرفه‌ای، مسیر صحیح را می‌پیمودند.

آثار مثبت و نتایج مدیریت حجت‌الاسلام حسینیان در مرکز اسناد انقلاب اسلامی، کاملاً عیان و آشکار است. آن مرحوم با عشق و علاقه، بدون ذره‌ای خستگی و بدون کوچک‌ترین چشم‌داشتی، در تحقق فرامین امام خمینی(ره) مبنی بر ضرورت نگارش تاریخ انقلاب اسلامی گام برمی‌داشت و با قدرت به پیش می‌رفت. مرحوم حسینیان از جمله شخصیت‌هایی ارزشمند بود که بستر انقلاب اسلامی و بزرگان آن همچون شهید بهشتی و شهید قدوسی او را تربیت کردند و شاید به صورت کامل و دقیق به جامعه معرفی نشده باشد. همین خصوصیت ایشان در حوزه‌های مختلف بود که در پیام رهبر معظم انقلاب در عبارت مواضع به حق انقلابی تبلور یافت.

انتهای پیام/ 121