گروه حماسه و جهاد دفاعپرس ـ سردار عباسعلی فرزندی؛ دفاع مقدس هشتساله تنها میدان نبرد نظامی نبود؛ صحنهای بود که اقتصاد ملی و توانمندیهای صنعتی ایران نیز به آزمونیبسیار موفق کشیده شد. تحریمهای همهجانبه، انسداد مسیرهای تأمین تجهیزات، و فشارهای ساختاری بر اقتصاد کشور، ایجاب میکرد که جمهوری اسلامی ایران راهبردی جامع برای «اقتصاد جنگ» و حرکت به سمت «خودکفایی دفاعی» ترسیم کند.
این راهبرد در مکتب دفاعی-امنیتی جمهوری اسلامی ایران، نه صرفاً واکنشی مقطعی، بلکه مسیری بنیادین و ماندگار برای تبدیل تهدید به فرصت بود. با آغاز جنگ، ایران با کمبود شدید سلاح، مهمات و تجهیزات پیشرفته روبهرو شد؛ بخش اعظم زیرساختهای صنعتی نیز به دلیل وابستگی به خارج، توان تأمین نیازهای دفاعی را نداشت. در چنین شرایطی، بهکارگیری ظرفیتهای داخلی، بازسازی صنایع موجود، و ایجاد خطوط تولید جدید در حوزههای حساس و حیاتی-از تولید گلوله و مهمات تا ساخت قایقهای تندرو-بهصورت فوری در دستور کار قرار گرفت.
«بُعد اقتصادی جنگ» بر اصل تخصیص بهینه و عادلانه منابع استوار بود. کاهش هزینههای غیرضروری، بسیج صنایع کوچک و بزرگ، و بهرهگیری از تخصص دانشگاهها و مراکز فنی، موجب شد که کشور در مدت کوتاهی توان تولید انواع تجهیزات سبک و نیمهسنگین را به دست آورد.
نقش کارگاههای محلی و حتی ابتکارات مردمی در تعمیر تجهیزات یا طراحی ابزارهای جدید دفاعی، بخشی از همان «مردمپایگی صنعت دفاعی» بود که به ستون فقرات اقتصاد جنگ بدل شد. از سوی دیگر، فشار تحریمها باعث شد شبکهای از تأمین نیازهای دفاعی داخل و خارج کشور شکل گیرد؛ شبکهای که از مسیر دیپلماسی دفاعی هوشمند تا فعالیتهای بازرگانی پیچیده، اقلام حیاتی را وارد میکرد.
این ترکیب هوشمندانه ابتکار داخلی و راهکارهای بیرونی، نه تنها باعث فروپاشی توان دفاعی ایران نشد، لاکه توان دفاعی را تقویت نمود. در سالهای بعد، تجربه اقتصاد جنگ مستقیماً در توسعه صنایع دفاعی مدرن منعکس شد؛ تا جایی که ایران امروز در بسیاری از حوزههای نظامی و پدافندی به خودکفایی نسبی یا کامل رسیده است. این توان، ریشه در همان سیاستهای روزهای دشوار ابتدای جنگ دارد.
اقتصاد جنگ و خودکفایی دفاعی در دفاع مقدس ثابت کرد که اتکا به ظرفیت داخلی، همراه با مدیریت هوشمندانه منابع و شبکهسازی بینبخشی، میتواند حتی در بدترین شرایط تحریمی، امنیت ملی را حفظ کند.
این تجربه، امروز نیز در مواجهه با جنگهای اقتصادی و تحریمهای پیچیده، بهعنوان یک الگوی عملی و فرهنگی، قابل بهرهبرداری است. استمرار خودکفایی دفاعی، نهتنها پشتوانه قدرت بازدارندگی کشور است، بلکه ضمانتی برای استقلال سیاسی و امنیت پایدار محسوب میشود.
انتهای پیام/ 112
