نمایشگاه مجازی کتاب تهران، آماری واقعی از خواسته مخاطب در اختیار ناشران قرار داد

«رضا هاشمی‌نژاد» مدیر انتشارات افق در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، ضمن اشاره به جدا شدن پوسته سنتی صنعت نشر به‎خصوص بعد از دوران کرونا، اظهار داشت: دنیای مجازی به دلیل کرونا راه بیست‌ساله را یک‌ساله رفت و بسیاری از کسب و کار‌های اینترنتی حداقل تا ۲۰ درصد رشد کردند و بسیاری از فروشگاه‌های خرید رشد زیادی داشتند.

وی با بیان اینکه اهالی نشر هم الان متوجه شده‌اند که باید تغییر کنند، افزود: خیلی از ناشرانی که در این حوزه حرفه‌ای برخورد می‌کنند یعنی درآمدشان صرفاً از نشر است و در شغل نشر با مطالعه و سازمان‌دهی به‌صورت تخصصی کار می‌کنند، توانسته‌اند در این مسیر موفق باشند. خوشبختانه امروز نشر ما از حالت سنتی خارج شده، پوسته سنتی نشر شکسته و معتقدم ناشرانی که مانده‌اند و خواهند ماند، لزوم استفاده از فضای الکترونیک را به‌خوبی درک کرده‌اند.

این ناشر با اشاره به اینکه نمایشگاه مجازی کتاب تهران در این موضوع سهم زیادی داشته است، عنوان کرد: سهم مهمی داشته، چون می‌توان گفت بیشتر کسانی که می‌شناسم پیش‌بینی چنین موفقیتی را از نمایشگاه نمی‌کردند. پیش از این در مورد کارت‌ها و بن‌ها کار‌های نامناسب و غیر مجاز زیادی ایجاد می‌شد و تهیه آن هم دردسر‌های زیادی داشت، اما اختصاص اعتبار روی سامانه و شرایط خرید و استفاده از آن برای مخاطبان ایده خوبی است و همه می‌توانند از این اعتبار بهره‌مند شوند. البته من دقیقاً از مشکلاتی که برای خریداران پیش آمده، اطلاعی ندارم، چون خودم خریدی از نمایشگاه مجازی کتاب تهران انجام ندادم. صحبت‌های من فقط از نگاه یک فروشنده است.

وی با تاکید بر اینکه آمار‌ها در نمایشگاه مجازی کتاب تهران بسیار دقیق و کامل است و از این نظر، بسیار گرانبهاست، تاکید کرد: این آمار به وضوح نشان می‌دهد میان آنچه در خرید‌های دولتی و حتی در کتابفروشی‌ها رخ می‌دهد، با آنچه مردم دنبال آن هستند چه تفاوتی دارد، زیرا گویا سیستم واسطه یا توزیع نمی‌داند که مردم دقیقاً دنبال چه چیزی هستند.

مدیر انتشارات افق گفت: اگر نگاهی به آمار فروش پخشی‌ها و کتابفروشی‌ها داشته باشیم، بخشی از آن با آمار موضوعی یا سبدِ خرید کتاب یا ژانر کتاب مردم تفاوت دارد و این موضوع نشان می‌دهد نشر ما در حال پوست‌اندازی است، اما حتی کتابفروشی‌های بزرگ که پوست انداختند، با دنیای جدید مرتبط‌اند، آماری در این زمینه ندارند. مثل کتابفروشی‌هایی که به تفرج‌گاه هم تبدیل شده‌اند و باغ کتاب، از این منظر بهترین مثال است. انگار چنین کتابفروشی‌هایی هم روش علمی برای تشخیص خواسته و نیاز مردم نداشته‌اند.

هاشمی‌نژاد با نگاهی دیگر به بحث قیاس میان نمایشگاه مجازی و فیزیکی کتاب گفت: از آنجا که مسئله رانت برخی ناشران (چه از نظر تبلیغات، محل غرفه، میزان خرید و غیره) در نمایشگاه مجازی کتاب تهران وجود نداشت، خیلی اتفاق خوبی بود. این رانت‌ها پیش‌تر در زمان برگزاری نمایشگاه از سوی ارشاد یا اتحادیه یا نهاد‌های دولتی و نیمه‌دولتی دیگر وجود داشت، بر خلاف آنچه در نمایشگاه‌های خارجی می‌بینیم که به‌صورت خصوصی برگزار می‌شود و حتی اگر ناشر یا ناشرانی (مثلاً ناشران کوچک و نوپا) یارانه‌ای دریافت کنند، فضای حضور آن‌ها از دیگر ناشران جدا می‌شود.

وی با بیان اینکه نمایشگاه مجازی کتاب اتفاق بسیار خوبی بود که آمار واقعی از نیاز و خواسته مخاطب را برای ناشران بدون دخالت واسطه‌ها به نمایش گذاشت، اظهار کرد: آمار این نمایشگاه برای ما بسیار ارزشمند بود، زیرا آمار‌های پیشین امکان تغییر داشت، اما اطلاعات به‌دست‌آمده برای ما خالص است.

این ناشر گفت: حسن دیگر نمایشگاه مجازی کتاب این بود که آمار دقیق میزان فروش در اختیار همه ناشران قرار گرفت، در حالی که طی سال‌های قبل این آمار هیچ وقت در اختیار ناشران قرار نمی‌گرفت؛ یا اگر هم آماری بود، دقیق نبود و بر اساس حدس و گمان بود و گاه حتی دیده می‌شد دستکاری در آمار‌ها رخ می‌داد. همچنین، پیش‌تر، آمار تنها در اختیار گروه خاصی قرار می‌گرفت، همان‌طور که خودشان هم به این مسئله اشاره کرده بودند. اما امسال، آمار در اختیار همه قرار گرفت و این آمار نمایشگاه مجازی کتاب تهران آمار خالص است، گرچه خام است و باید ارزشیابی هم در مورد آن انجام شود.

هاشمی‌نژاد درباره معایب نمایشگاه مجازی کتاب گفت:، اما معتقدم نمایشگاه مجازی کتاب تجربه خوبی برای مخاطبان نبود، زیرا حضور در نمایشگاه فیزیکی کتاب، حضور خانواده‌ها و بچه‌ها در نمایشگاه یک خاطره خوب به همراه داشت که طبیعتاً نمایشگاه مجازی چنین تجربه‌ای همراه ندارد، از سوی دیگر کتابفروشی‌ها نیز که محل تجربه خانواده‌ها با کتاب و محل تنفس آن‌ها است در این میان آسیب دیدند که باید فکری برای آن‌ها کرد. چرا که انسان امروزه نیاز به ساختن خاطره‌های خوش دارد، بچه‌ها بیشتر از بزرگسالان.

وی در پایان با طرح این موضوع که نمایشگاه مجازی کتاب به ما ثابت کرد که نمایشگاه کتاب تهران فقط نمایشگاه بود، گفت: این موضوع موجب شد که بخش فروشگاهی به نمایشگاه مجازی بیاید و زمین بازی برای نمایشگاه فیزیکی بازتر شود، در این میان معقتدم اگر قرار است یارانه‌ای به خریداران داده شود (که این مسئله یک تصمیم ملی است که من کارشناس آن نیستم)، بهترین نوع یارانه در این نمایشگاه توزیع می‌شود که به وضوح به مردم داده می‌شود و آن‌لاین است و کتابخوان‌های شهر دیگر نیز توانِ استفاده دارند. اشکال دیگرِ نمایشگاه (مجازی و حضوری) این است که کتابفروش‌ها محروم می‌شوند؛ ما باید کتابفروشی‌ها را حفظ کنیم، چرا که کتابفروشی‌ها محل تجربه‌ی خوب برای خانواده‌ها و فضای تنفس فرهنگی در محله‌های شهر است.

انتهای پیام/ 121