فقط شاهنامه فردوسی می‌تواند ایرانی را از فروبستگی تاریخی خارج کند

به گزارش گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، «یوسفعلی میرشکاک» شاعر و پژوهشگر ادبی، در چهارمین جلسه از درس‌گفتارهای شاهنامه، که با حضور وی و به همت دفتر پاسداشت زبان فارسی حوزۀ هنری در سالن سلمان هراتی حوزۀ هنری برگزار شد، اظهار داشت: فردوسی می‌گوید «تو را دانش و دین رهاند درست؛ در رستگاری ببایدت جست»؛ اما دین در عمل چون معتقد است که «دوصد گفته چون نیم کردار نیست».

میرشکاک، کلمه‌های «دین » و «راه» در کلام فردوسی را مصداق شریعت و طریقت پنداشت و خاطرنشان کرد: یکی از مشکلات جوامع اسلامی از دوران آغاز تجدد این است که شریعت دارند، اما طریقت ندارند و از این رو، نمی‌دانند چه کار کنند.

وی ادامه داد: ما قبل از این خودآگاهی داشتیم اما از مشروطه به این سو، می‌بایستی حافظه و خودآگاهی تاریخی می‌داشتیم که نداریم.

این شاعر در ادامه با اشاره به اینکه ما دچارفروبستگی تاریخی شده‌ایم، اما نه انحطاط تأکید کرد: به اعتقاد من فروبستگی تاریخی ما از روزگار صفویه شروع شد؛ چون تشیع را شبیه دستگاه آیین زرتشتی کردیم.

وی خاطر کرد: بهترین منبعی که می‌تواند ایرانی را از فروبستگی تاریخی بیرون بیاورد، شاهنامه فردوسی است. فردوسی حقیقت قرآن را بر اساس هویت قومی ما و به جذاب‌ترین شکل ممکن یعنی داستان منظوم بیان کرده است.

میرشکاک تصریح کرد: فردوسی وقتی متوجه پراکنده شدن شاهنامه ابومنصوری شد، شاهنامه را به‌صورت شعر درآورد تا تأثیرش بیشتر شود و اگر آن را به نثر عربی یا فارسی درمی‌آورد، بلایی که بر سر شیخ اشراق آمد، بر سر او هم می آمد.

وی دراین باره افزود: آنکه می‌تواند حرف خود را موزون و مقفا بزند که فلسفی نمی‌اندیشد؛ همان کاری که فردوسی کرد و پس از او سنائی و عطار و… هم این راه را ادامه دادند. فردوسی هنرمندی گسسته نیست، ولی تقیه کرده، اما از طریق دین نان نخورده و به همین خاطر است که متهم به زندقه و مجوسیت شده است.

این پژوهشگر ضمن انتقاد از اینکه هنوز شخصیت های برجسته ای چون اویس قرنی، حبیب عجمی، ابوسعید ابوالخیر، بایزید بسطامی و ابوالحسن خرقانی و میراث‌شان را نشناخته‌ایم، خاطرنشان کرد: مگر قرآن کتاب فلسفی است که ما توقع داریم تفکرمان فلسفی باشد؟! یکی از عوارضی هم که گریبانگیر ما شده، این است که همه را می خواهیم اصلاح کنیم، ولی به خودمان رجوع نمی کنیم.

این پژوهشگر ادبی در پایان سخنانش، شاهنامه را یک متن دقیق حکمی اما موزون و مقفا عنوان و سپس به بحث طنز در آن اشاره کرد و گفت: طنز بعد از حکمت اجمالی و تفصیلی شروع می‌شود و به طور قطع، غرضی درآن هست اما شعر مبتنی بر ایماژ است.

برنامه درس‌گفتارهای شاهنامه یوسفعلی میرشکاک، ساعت ۱۸ تا ۲۰ سه‌شنبه‌های هر هفته در سالن سلمان هراتی حوزه هنری واقع در خیابان سمیه، نرسیده به حافظ برگزار می‌شود و حضور در آن برای همۀ علاقه‌مندان و پژوهشگران آزاد است.

انتهای پیام/ 121