به گزارش گروه بین‌الملل دفاع‌پرس، «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز جمعه درباره فاصله گرفتن جمهوری اسلامی ایران از تعهدات هسته‌ای اظهارنظر کرد.
این مقام سازمان ملل متحد در مصاحبه اختصاصی با نشریه اسپانیایی «اِل پایس» گفت، فاصله گرفتن تهران از تعهدات هسته‌ای به این معنا نیست که آنها در حال ساخت سلاح هسته‌ای هستند.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: «چارچوبی حقوقی برای محدودیت‌های داوطلبانه برای ایران وجود داشت که بخشی از برجام بود. از زمانی که دونالد ترامپ تصمیم گرفت به صورت یکجانبه از این توافق خارج شود، این‌ها کنار گذاشته شدند. از آن زمان ایران تدریجاً و مرحله به مرحله تعهدات مختلف خود را کنار گذاشت. امروز برنامه هسته‌ای را شاهدیم که به شکل عظیمی گسترش یافته و بسیار فراتر از توافق سال ۲۰۱۵ رفته است و رشد آن فقط کمی نیست بلکه کیفی هم هست. و سطح غنی‌سازی را نیز شامل می‌شود».
گروسی افزود: «این وضعیت بر این دلالت ندارد که ایران در حال ساخت سلاح هسته‌ای است اما هیچ کشوری که برنامه هسته‌ای غیرنظامی دارد، غنی‌سازی را در حد ۶۰ درصد انجام نمی‌دهد. بنابراین در وضعیت پیچیده‌ای قرار داریم زیرا ایران نه‌تنها به سرعت و قاطعانه در حال توسعه برنامه هسته‌ای است بلکه به‌طور همز‌مان نظارت آژانس در تمام این حوزه‌ها را کاهش داده است و به نظر من این اتفاق موجب شرایطی حساس شده است. مسائل دیگری نیز در مورد برنامه هسته‌ای ایران وجود دارد که شفاف‌سازی نشده‌اند».
وی با تکرار ادعای عدم شفافیت فعالیت هسته‌ای ایران در سه نقطه گفت: «در این سه مکان اطلاعاتی دارین که نوعی از فعالیت ممکن است انجام شده باشد. ما درخواست بازدید دادیم که روند طولانی و سختی داشت اما در نهایت موفق شدیم. بازرسان ما به آنجا رفتند و نمونه‌برداری کردند و نتایج حاکی از وجود مواد هسته‌ای بود. آنجا چه اتفاقی افتاده بود؟ اگر این مواد در آنجا بوده‌اند اکنون کجا هستند؟ ارزیابی فنی ما حاکی از این است که توضیحات ایران در این زمینه کافی نبوده‌اند».
گروسی در پاسخ به سوالی درباره ظرفیت نظارتی آژانس بر برنامه هسته‌ای ایران گفت: «نظارت ما در هر کشوری به طرح کلی ذیل توافق پادمانی استاندارد محدود است. با این حال همان‌طور که گفتم برنامه هسته‌ای ایران با هیچ کشوری قابل مقایسه نیست. آنها در واکنش به تصمیم کشورهای عضور به صدور قطعنامه که فقط از ایران خواسته بود با آژانس همکاری کند، دسترسی ما به دوربین‌ها را قطع کردند».
او درباره مذاکرات وین، بدون اشاره به دخالت‌های سیاسی آژانس که فقط وظیفه فنی دارد گفت: «ما مذاکرات را مدیریت نمی‌کنیم اما به‌طور دقیق آن را دنبال می‌کنیم زیرا در نهایت ما کسی هستیم که به آن نظارت خواهیم کرد. آنچه اکنون شاهد هستیم این است که عزم مثبتی مشاهده نمی‌شود. معتقدم در مورد بخش هسته‌ای، توافق محکمی در دسترس بود اما حوزه‌های دیگری هم هست که شامل بخش‌های اقتصادی، سیاسی و مالی می‌شود و در این زمینه توافقی نشده است».
مدیرکل آژانس افزود: «نتیجه این است که دید ما برای مدت پنج هفته بسیار تیره بوده و برنامه هسته‌ای ایران به سرعت در حال پیشروی است و در نتیجه اگر هم توافقی حاصل شود، برایم بسیار دشوار خواهد بود تکه‌های پازل تمام این دوره‌های زمانی را کنار هم قرار دهم. این کار غیرممکن نیست اما کار پیچیده‌ای است و ممکن است نیازمند توافقات خاصی باشد. ما باید پایگاه‌های داده را بازسازی کنیم که بدون آن هرگونه توافقی بر روی بنیانی شکننده قرار خواهد داشت زیرا نمی‌دانیم چه چیزی در آنجا قرار دارد و چگونه می‌توانیم بفهمیم چه مقدار ماده استخراج شده است و چه تعداد سانتریفیوژ بدون استفاده مانده است. بنابراین، این بازه زمانی مرا نگران می‌کند».
گروسی با انتقاد از خروج «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا از برجام گفت: «این کار اوضاعی را ایجاد کرد که عواقب مختلفی داشت که خود دولت ترامپ هم از آن بی‌نصیب نماند. تصمیمی [ترامپ] گرفته شد، ایران پاسخ داد و ما خود را در این وضعیت پیچیده‌ای دیدیم که نیازمند اقدام سریع برای بازگشت به مسیر اصلی است».
او در پاسخ به سوالی درباره ادعای خبرگزاری «رویترز» از گزارش داخلی آژانس مبنی بر استفاده ایران از آبشارهای سانتریفیوژ در سایت فوردو که می‌توانند سطح غنی‌سازی را به حدود بالاتری تغییر دهند گفت: «روند پیشرفت فنی برنامه ایران ثابت است».
مدیرکل آژانس درباره تأثیر جنگ اوکراین بر تأسیسات هسته‌ای این کشور گفت، در نیروگاه «چرنوبیل» اوضاع باثبات است اما در نیروگاه «زاپوریژیا» شرایط متفاوت و بسیار پیچیده‌ای وجود دارد زیرا بزرگ‌ترین نیروگاه اتمی کل اروپا با ۶ رآکتور است و از سوی دیگر تحت کنترل نظامی روسیه با حضور نیروهای فنی اوکراینی در شرایطی پرتنش است.
او با اشاره به ناموفق بودن گفت‌وگوهایش با «ولودیمیر زلنسکی» رئیس جمهور اوکراین برای بازدید از نیروگاه زاپوریژیا گفت: «گفت‌وگو با مقامات روس را حفظ می‌کنم. حفظ گفت‌وگوی آزاد با کسانی که
عملاً کنترل یک تأسیسات اتمی فراتر از مشروعیت آن را در دست دارند ضروری است. این گفت‌وگوها جنبه حرفه‌ای دارند.
گروسی در ادامه این مصاحبه بر ضرورت نشستی با محور معاهده منع گسترش تسلیحات اتمی (NPT) که قرار است ماه آینده میلادی برگزار شود تأکید کرده و خواستار حمایت هرچه بیشتر کشورها از آن شد. او در این باره گفت: «اِن‌پی‌تی یک ابزار غیر قابل اجتناب است. این ابزار بی‌نقض نیست و می‌تواند بلندپروازانه‌تر باشد اما در حال حاضر معایری برای نظم برنامه هسته‌ای غیرنظامی در جهان است».
در مدت چند ماهی که از دور جدید مذاکرات رفع تحریم‌ها می‌گذرد آمریکا و تروئیکای اروپایی و بازوهای رسانه‌ای آنها همواره سعی داشته‌اند اینطور القا کنند که ایران عامل حرکت آهسته گفت‌وگوهای وین است و سرعت گفت‌وگوها تابع تنها اقدامات ایران است.
این در حالی است که در هفته‌های آغازین شروع به کار دولت بایدن، زمانی که تصور می‌شد او بر اساس وعده‌های انتخاباتی‌اش ممکن است سریعاً آمریکا را به برجام بازگرداند مقام‌های او در موقعیت‌های مختلف از جمله در جلسات تأیید صلاحیت مجلس سنا بارها این موضع را تکرار کردند که واشنگتن با نقطه بازگشت به برجام فاصله زیادی دارد.
از آن گذشته، دولت جو بایدن در مدت ۱۹ ماهی که از ریاست‌جمهوری‌اش می‌گذرد با بحث‌هایی مانند «چه کسی اول باید به برجام برگردد» و «ضرورت مذاکره برای رسیدن به توافق قوی‌تر و طولانی‌تر» و زمان را برای ورود به برجام تلف کرد و اکنون قصد دارد با بازی مقصرنمایی، این تقصیر را گردن ایران بیندازد.
تحلیلگران همچنین می‌گویند سرعت مذاکرات وین را نمی‌توان تابع اقدامات تنها یک طرف دانست بلکه هر طرفی باید به سهم خود گامی برداشته و متقابلاً از طرف دیگر هم بخواهد که کاری انجام دهد.
انتهای پیام/241
