به گزارش خبرنگار دفاع‌پرس از تبریز، موضوع دفاع مقدس و مقاومت مردم ایران، از جمله موضوعاتی است که در چند دهه گذشته مورد توجه شاعران بسیاری واقع شده و چهره‌های زیادی در این زمینه قلم‌فرسایی کرده‌اند. در این میان، بهره‌گیری از مضامین مذهبی به‌ویژه واقعه عاشورا وجه مشترک تمام این آثار است. در این راستا، خبرنگار دفاع‌پرس در تبریز، در گفت‌وگویی با «رضا شیبانی اصل» از شاعران آئینی استان آذربایجان شرقی، به بررسی پیوند میان ادبیات عاشورایی و ادبیات دفاع مقدس و مقاومت در ساحت شعر پرداخته است.
وی معتقد است که در تاریخ ایران پس از اسلام، ملی‌گرایی ایرانی مساوی با تشیّع است؛ یعنی تشیّع دست به ملی‌گرایی ایرانی می‌زند و شعار سیاسی تشیّع هم عاشوراست.
آن‌چه در ادامه می‌خوانید، ماحصل این گفت‌وگو است:
دفاع‌پرس: چه ارتباطی میان ادبیات عاشورایی با ادبیات دفاع مقدس و پایداری وجود دارد و این پیوند از کجا سرچشمه می‌گیرد؟
این ارتباط بسیار پررنگ و غیرقابل انکار و حتی فراتر از یک ارتباط عادی است. نه‌تنها در اشعار مربوط به دفاع مقدس، بلکه در جنگ‌های قبلی تاریخ ایران موضوع ارتباط با مضامین عاشورایی به وضوح دیده می‌شود؛ برای مثال در جنگ‌های ایران و روس شاعران بسیاری لباس رزم پوشیدند و در میدان جنگ به شهادت رسیدند. همین‌طور در جنگ‌های دوران صفوی به ویژه نبرد چالدران، ادبیات عاشورایی و اشارات به واقعه عاشورا مطرح بوده است. این‌ها ناگفته‌های تاریخ کشور ماست؛ لذا برای فهم این پیوند، باید از برهه کنونی فراتر برویم و به تاریخ رجوع کنیم؛ گرچه در دوران دفاع مقدس به‌خاطر اینکه در رأس امور حضرت امام خمینی (ره) به‌عنوان ولی‌فقیه و نائب امام زمان (عج) حضور داشتند، این ارتباط بسیار پررنگ‌تر بود؛ اما در تاریخ ایران پس از اسلام، ملی‌گرایی ایرانی مساوی با تشیّع است؛ یعنی تشیّع دست به ملی‌گرایی ایرانی می‌زند و شعار سیاسی تشیّع هم عاشوراست. حتی هنگامی که آل‌بویه اولین عزاداری را در بغداد برپا می‌کنند، مکتب ملی‌گرایی ایرانی را همراه با اشعار حماسی عاشورایی مطرح می‌کنند و عزاداری به یک حرکت سیاسی تبدیل می‌شود.
استاد «جلال خالقی مطلق» مصحح شاهنامه در این‌باره می‌گوید: «شما نمی‌توانید ملی‌گرایی ایرانی پس از اسلام را جدا از جنبش تشیّع فرض کنید»؛ ایران یک کشور بر مبنای تشیّع است و شعار تشیّع هم عاشوراست؛ در نتیجه شعرش هم با عاشورا آمیخته است.
دفاع‌پرس: آیا بهره‌گیری از مضامین عاشورایی، کارکردی حماسی و شورانگیز دارد یا یک وجه شبه واقعی میان واقعه عاشورا با دفاع مقدس وجود دارد؟
ملت ایران، ملت شیعه است؛ همان‌گونه که شهید «قاسم سلیمانی» هم فرموده است «ما ملت امام حسینیم». تمام جنگ‌های ما هم مبتنی بر حق بوده و هزار سال است که به هیچ کشوری حمله نکرده‌ایم و این همان منطق عاشورایی است.
یک کشور ظالم اشغالگر به ما حمله کرده و ما از موضع حق، برای دفاع از هستی خودمان به دفاع برخاستیم. این روحیه باعث شده است که مسئله عاشورا، صرفا یک شعار حماسی نباشد؛ بلکه یک مکتب شعر معرفتی باشد که شاعرانش با درک وضعیت موجود، به این نتیجه برسند که موجودیت کشور امام زمان (عج) مورد تهاجم قرار گرفته است؛ لذا این ارتباط کاملا واقعی است و مارش یا طبل توخالی نیست.
شما اگر نگاهی به اشعار استاد «محمدحسین شهریار» درباره دفاع مقدس بیاندازید، به این نتیجه می‌رسید که این کشور، کشور امام حسین (ع) و این اردوگاه متعلق به امام حسین (ع) است.
دفاع‌پرس: وضعیت فعلی گرایش شاعران جوان استان به این موضوع و همچنین آثار سروده شده را چطور ارزیابی می‌کنید؟
من شخصاً ۵-۶ سال جلساتی برای پرورش شاعران جوان داشتم و احساس می‌کنم شاعران خوبی در این سال‌ها تربیت شده‌اند؛ اساتید بزرگی وقت گذاشته‌اند و استعداد‌های خوبی را پرورش داده‌اند و شاعران ۲۰ تا ۲۵ ساله فوق‌العاده‌ای در ۲ زبان ترکی و فارسی داریم که دیدگاه مذهبی و هویتی دارند؛ یعنی بی‌هویت نیستند. من فضا را خیلی مثبت می‌بینم گرچه از سمت دشمن هم فعالیت‌هایی شده و شاعران قوم‌گرا یا لیبرال هم به صحنه آمده‌اند؛ اما تصورم این است هیچ‌گاه به اندازه امروز شاعران پراستعداد عاشورایی در آذربایجان وجود نداشته است.
قبلا کسانی که شعر عاشورایی می‌گفتند موضوعات‌شان به نوحه و مرثیه و ذکر مصیبت محدود می‌شد؛ ولی امروز شعر عاشورایی با مسائل روز و نو پیوند خورده و ادبیات جدیدی درحال ایجاد است.
دفاع‌پرس: شخصاً آثار کدام یک از شاعران این عرصه را می‌پسندید؟
اگر از استاد «شهریار» که نیازی به تعریف ندارند بگذریم، استاد «جلال محمدی»، «علی شهودی» و مرحوم استاد «عابد» اشعار زیبایی دارند؛ از نسل شعرای جوان خانم «حسین‌نیا»، «حاج‌محمدی»، «امیرعلی رستمی»، «فرشید باغشمال»، «امیرحسین دوست‌زاده»، خواهران «باقریان» و چهره‌های بسیار دیگری وجود دارند که آثار جالبی در سال‌های اخیر پدید آورده‌اند.
انتهای پیام/
