به گزارش گروه بینالملل دفاع پرس، احمد کاظم زاده کارشناس مسائل غرب آسیا طی یادداشتی نوشت: در پی دیدار بشار اسد رئیس جمهور سوریه از روسیه و برگزاری چند نشست درباره بحران سوریه در وین (شامل:1- دیدار دوجانبه وزرای امور خارجه روسیه و آمریکا 2- نشست سه جانبه وزرای امور خارجه آمریکا، عربستان و ترکیه 3- نشست چهارجانبه وزرای امور خارجه آمریکا، روسیه، عربستان و ترکیه و 4- نشست وزرای امور خارجه آمریکا، روسیه، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و نماینده سازمان ملل) منابع خبری روسی از طرح 5 مادهای این کشور برای حل بحران سوریه خبر دادند.
بخش نخست این طرح دربرگیرنده اتحاد همه تشکیلات و گروههای نظامی سوریه اعم از ارتش، نیروهای مردمی و داوطلبان کرد و معارضان برای مقابله با گروه های تروریستی و مزدوران خارجی است.
در این بخش توجه به چند نکته ضروری به نظر می رسد: نخست اینکه تقدم مبارزه با تروریسم تکفیری بر هر طرح سیاسی و پایان دادن به اشغال سوریه از سوی گروهها و دولتهای خارجی از مهمترین درخواستهای دولت سوریه بوده و گنجاندن این بند در اولویت طرح روسیه توجه به این درخواست بوده است که این می تواند اعتماد دمشق به این طرح را نیز به همراه داشته باشد.
از این دید میتوان گفت به احتمال زیاد طرح روسیه قبل از ارائه با مقامات دمشق هماهنگ شده و سفر غیرمنتظره اخیر بشار اسد به مسکو که به دعوت ولادیمیرپوتین رئیس جمهوری روسیه صورت گرفت گامی در این راستا بوده است. با اینحال مشکلی که در اجرای این بند وجود دارد و این مشکل نه در سوریه بلکه در روند کلی مبارزه با تروریسم وجود دارد، تعریف تروریسم و چارچوب بندی و مصداق یابی آن است.
این مشکل بعد از واقعه 11 سپتامبر سال 2001 آمریکا که مبارزه با تروریسم را در اولویت سیاستهای جهانی قرار داد، وجود داشته است و نکته قابل تامل در این زمینه این است که برخی از کشورها از جمله سوریه، ایران و روسیه و همچنین دیگر دوستان آنها همواره بر برگزاری نشست بینالمللی در خصوص مرزبندی تروریسم و تفکیک آن از اصل حق دفاع مشروع تاکید کردهاند اما در مقابل آمریکا و رژیم صهیونیستی و همپیمانان آنها همیشه از این اجرای این درخواست طفره رفتهاند و این نشان میدهد که این عوامل مبهم نگه داشتن مبارزه با تروریسم را به نفع خود می دانند.
امروزه همین مسئله بر بحران سوریه و تلاشهای مربوط به حل سیاسی بحران نیز سایه افکنده است و در حالی که سوریه و روسیه همه تکفیریها از جمله داعش و جبهه النصره و دیگر متحدان آنها را بر اساس قطعنامههای سازمانهای ملل جزء گروههای تروریستی می دانند اما در مقابل آمریکا و متحدان منطقه ای آن تنها بر مبارزه با داعش تاکید دارند و گروههای مثل النصره را از این مبارزه مستثنی می کنند و این درحالی است که سابقه جنایات النصره بر داعش در سوریه مقدم بوده و در واقع مبدع خیلی از جنایات در سوریه از جمله سربریدن هاو نبش قبور و قتل دسته جمعی اقلیت ها بوده است و در واقع داعش در رقابت با این گروه و جذب تندروها به سمت خود کوشید گوی سبقت را از النصره برباید.
بررسی اظهارات مقامات روسی نشان می دهد که از نظر آنها به استثنای گروه موسوم به ارتش آزاد که در ابتدای جنگ سوریه از میان فراری های ارتش سوریه تشکیل شد، بقیه گروهها جزء گروههای تروریستی محسوب می شوند. باز نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که عملا این گروه اکنون وجود خارجی ندارد زیرا نیروهای آن یا به جذب گروههای تکفیری در آمدند و یا اینکه در پی عفو عمومی که از سوی دولت سوریه اعمال شد به ارتش بازگشتند.
با در نظرگرفتن همه این موارد اجرای بند اول این طرح مشکل به نظر می رسد و این مشکل نیز باز بیشتر از جانب مخالفان و حامیان خارجی آنهاست که مرز مشخصی بین تروریسم و اصل حق دفاع مشروع قائل نیستند.
در ماده دوم طرح پیشنهادی روسیه ، تقویت نهادها و سازمان های دولتی در مناطق مناقشه و ایجاد شرایط برای آغاز روند سیاسی حل و فصل بحران سوریه پیش بینی شده است.
این بند هم همانند طرح نخست با احترام به حاکمیت ملی و حفظ تمامیت ارضی دولت سوریه ارائه شده و با توجه به اینکه اکنون بخش های از خاک سوریه زیر اشغال داعش و دیگر گروههای تکفیری و غیرتکفیری اعم از جبهه النصره و فتح الاسلام و غیر در آمده و آنها کوشیده اند مظاهر دولتی را در این مناطق از بین ببرند لذا احیای این نهادها و تقویت آنها در مناطق آزاد شده می تواند نتیجه طبیعی اجرای بند یک باشد و از این جهت ارتباط ارگانیک قوی بین بند 1و2 وجود دارد و اجرای بند 2 بدون بند 1 عملا غیرممکن است.
در بند 3 طرح پیشنهادی روسیه بر جذب مشارکت روحانیون مسلمان و رهبران اسلامی در روند حل و فصل بحران سوریه از طریق مذاکرات تاکید شده و با توجه به اینکه بخش عمده ای از مخالفان را اسلام گراها تشکیل می دهند که به وسیله تکفیری ها ویا سرویس های اطلاعاتی و امنیتی رژیم صهیونیستی و دیگر کشورهای غربی و عربی فریب داده شده اند لذا استفاده از ظرفیت های روحانیون سنی می تواند در این زمینه مفید باشد مشروط به اینکه گوش شنوای در میان مخالفان اسلام گرا و فاصله گیری آنها از گروههای انحرافی همچون داعش و جبهه النصره باشد.
پوتین در چهارمین بخش طرح خود بر لزوم تنظیم نقشه راه بازسازی اقتصادی و اجتماعی سوریه و ایجاد تاسیسات زیربنایی مانند مدرسه و بیمارستان در مناطق درگیری ها و کمک به احداث ساختمان های مسکونی تاکید کرده است. با توجه به اینکه در جریان تجاوز نظامی به سوریه خیلی از تاسیسات زیربنایی درمناطق تحت تصرف مخالفان و تکفیری ها نابود شده و یا آسیب جدی دیده اند لذا بازسازی این مناطق به یک ضرورت انکار ناپذیر تبدیل شده و اجرای این بند علاوه بر دولت و مردم سوریه به نفع اتحادیه اروپا هم هست که اکنون با معضل آوارگان روبرو شده است.
و بلاخره در بخش پایانی طرح روسیه، لزوم اعطای کمک های مالی بین المللی به سوریه با جذب کشورها و سازمان های مالی بین المللی برای فعالیت در این بخش برای پایان هرچه زودتر پیامدهای بحران در این کشور مورد تاکید قرار گرفته است و آنچه لزوم مشارکت همگانی را دراین زمینه اجتناب ناپذیر می کند نخست گستره خرابی های است که در چند سال گذشته بوجود آمده است که بر آورده های اولیه هزینه آن را بیش از یکصد میلیارد دلار ارزیابی می کند و دوم اینکه آثار و پیامدهای خرابی های سوریه همچنانکه درخصوص سیل مهاجران به سمت اروپا دیده می شود، ابعاد جهانی و حتی فرامنطقه ای به خود گرفته و لزوم مشارکت جامعه جهانی و بخصوص کسانی که در معرض این پدیده قرار گرفته اند را مورد تاکید قرار می دهد.
در مجموع از آنچه که گفته شد طرح پیشنهادی روسیه از قابلیت حل بحران سوریه برخوردار است و در این طرح تقدم و تاخر اقدامات و گام هایی که باید برداشته شود به صورت زنجیروار به هم دوخته شده است به گونه ایی اجرای بند 1 خود بخود زمینه را برای بند 2 و به همین ترتیب تا آخر فراهم می کند و برعکس بروز مشکل در هر بند می تواند اجرای بندهای بعدی را با مشکل و مانع مواجه سازد. با اینحال مهمترین مشکل و مانع بر سر راه اجرای این طرح همانند طرح های سیاسی پیشین از جانب مخالفان و حامیان خارجی آنهاست و از این جهت می توان گفت توپ اجرای این طرح در زمین مخالفان و حامیان خارجی آنهاست.
انتهای پیام/
