به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، نشست تخصصی تبیین سیاست‌های کلی برنامه هفتم با موضوع «اعتلاء فرهنگ عمومی» عصر روز گذشته در موسسه پژوهشی انقلاب اسلامی برگزار شد.
اسحاقی: ضرورت شناخت و معرفی سیاست‌های کلان
در ابتدا، محمد اسحاقی معاون پژوهش و آموزش دفتر حفظ و نشر رهبر انقلاب اسلامی نگارش احکام لازم برای تحقق سیاست‌های کلان ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی برای دستگاه‌ها را ضروری دانست و با تاکید براینکه بایستی این احکام به‌صورت فعالیت توسط دستگاه‌ها، نهادها و گروه‌های مردمی و ظرفیت‌های کشور شکل اجرایی داشته بگیرد، اظهار داشت: این سیاست‌ها اهمیت زیادی دارد که نقطه شروع و عزیمت برنامه فوق است لذا باید این برنامه‌ها به‌خوبی شناخته و شناسانده شود.
وی به برگزاری چهارده نشست تخصصی پیرامون سیاست‌های کلی نظام اشاره و گفت: برگزاری این نشست‌ها می‌تواند راهنمای مسولان، مدیران، نخبگان و مردم باشد که مخاطب ما قرار دارند تا بدانند در سال‌های اجرای برنامه چه موضوعاتی مورد توجه است و چه انتظاراتی داشته باشند لذا در این جلسه به صورت خاص به سیاست‌های فرهنگی و اجتماعی خواهیم پرداخت. در بند 13 در یک عبارت محور«اعتلاء فرهنگ عمومی» است ولی محورهایی اساسی که در این سیاست مورد توجه قرار گرفته «تحکیم سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی»، «تقویت همبستگی و اعتماد به نفس ملی»، «ارتقاء هویت ملی و روحیه مقاومت» و «کار و تلاش در جامعه» است که در برنامه هفتم اولویت پیدا کرده است و همه امکانات و ظرفیت‌های کشور و دستگاه‌های دولتی و مردمی، افراد و شخصیت‌های اثرگذار در حوزه علمی و اجتماعی بسیج خواهد شد و دولت در این زمینه وظیفه حمایت از گروه‌های مردمی را در این عرصه دارد.
معاون پژوهش و آموزش دفتر حفظ و نشر رهبر انقلاب به تشریح اهمیت تحقق این سیاست پرداخت و افزود: اهمیت این موضوع را می‌توان در کنار بیانیه گام دوم انقلاب ببنیم که بخش فرهنگ در آن مورد تاکید موکد رهبری معظم انقلاب بوده است و در توصیه‌های انتهای بیانیه که به موضوع سبک زندگی اشاره می‌کند، به طور خاص اشاره شده است. و همچنین در بیانات دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی اخیراً اشاره داشتند و محورهای مهم مباحث فرهنگی و هویت ملی، مدیریت فرهنگی کشور، مهندسی صحیح فرهنگی، بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی و اهمیت گروه‌های مردمی و وظایف دستگاه‌ها مورد توجه قرار گرفته است.
ذوعلم: حوزه و دانشگاه تعامل ندارند
در ادامه، حجت‌لاسلام علی ذوعلم رئیس اندیشگاه گام دوم انقلاب اسلامی آسیب‌شناسی برنامه‌های پنج ساله را ضروری دانست و با تاکید براینکه یکی از اشکالات اسناد، مکرر و پرنویسی آن‌ها است درحالی که به‌همان اندازه شاهد کم‌کاری هستیم، گفت: ما به‌جای کم نویسی و پُرکاری غالباً شاهد پُرنویسی و کم‌کاری هستیم لذا در برنامه پنج ساله شاهد فقدان شاخص برای ارزیابی هستیم که بدانیم بعد از پنج سال چه مقدار برنامه جلو رفته است تا متوجه عدم پیگیری و در ادامه مطالبه‌گری نسبت به ترک فعل‌ها شویم؛ اگر در عمل به این آسیب توجه نکنیم، برنامه پنج ساله ما همانند برنامه‌های گذشته دچار مشکل خواهد شد.
وی درباره رویکرد و راهبرد مناسب برای اعتلاء فرهنگ عمومی، با اشاره به اینکه لازمه این فعالیت بسیج عمومی ظرفیت‌های کشور گفت: بسیج ظرفیت‌های کشور خیلی مهم است اما ما تاکنون نتوانسته‌ایم ظرفیت‌های سنتی، جدید، علمی، فرهنگی و به‌خصوص انسانی را برای کار فرهنگی پای کار بیاوریم لذا تاکید دارم در برنامه پنج ساله هفتم به مسئله جوانان و کنشگری فعال آن‌ها و به‌تعبیر رهبر انقلاب «به کارگیری حلقه‌های میانی» توجه شود؛ باید درباره این حلقه‌های میانی کار علمی صورت گیرد و مدل‌های مختلف آن تبیین و آموزش داده شود و دانش‌آموزان در دوره متوسطه را به‌عنوان یک کنشگر فعال فرهنگی قرار دهیم و این حلقه‌های میانی را در بستر مدارس، دانشگاهها، حوزه‌ها و مراکز روستایی توسعه دهیم و آن‌ها را کنشگر فرهنگ تلقی کنیم.
ذوعلم تصریح کرد: در امر فرهنگی دچار یک خطا هستیم و فکر میکنم با یک سخنرانی و کتاب نوشتن و این نوع موجودیت فرهنگی غنی‌سازی صورت می‌گیرد و فرهنگ اعتلا پیدا کند درحالی که چنین تلقی، تلقی نادرستی است؛ در روزگار ما و با نگاه فطرت‌مداری که در اسلام به انسان داریم اگر مخاطب در امر فرهنگ خودش را ارتقاء ندهد و شخص خودش کنشگر فعال در تولید مایه‌ی فرهنگی و رشد فرهنگی نباشد اتفاقی رخ نمی‌دهد لذا این موضوع باید در برنامه‌های هفتم مدنظر باشد تا تقویت حلقه‌های میانی صورت گیرد.
رئیس اندیشگاه گام دوم انقلاب اسلامی استفاده از ظرفیت همه دستگاه‌ها و نهادهای دولتی را مورد تاکید قرار داد و با بیان اینکه حوزه و دانشگاه دو نهاد مهم عرصه فرهنگ است و افزود: واقعا اینکه حوزه و دانشگاه در کنار هم حداقل در ضلع کمک به امر فرهنگ برنامه مشترک یا هماهنگ، همراه و تعامل فکری داشته باشند را نداریم؛ حوزه و دانشگاه در این زمینه هرکدام حرف خودشان را میزنند.
وی خاطرنشان کرد: اگر تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی این است که «دانشگاه ما مرکز تولید عقلانیت و قوه عاقله و فکر نظام است» این قوه عاقله باید به کار گرفته شود و اگر بتوان در برنامه پنج ساله هفتم بحث تعاون بین حوزه و دانشگاه در کمک به امر فرهنگ پیش‌بینی شود، بسیار موثر خواهد بود تا بتوانیم نیروی خلاق، نوآور و مبدا و اثرگذار در امر فرهنگ را در حوزه و دانشگاه را در عرصه‌های مختلف فرهنگی سینما، تئاتر و رسانه تربیت کنیم لذا در برنامه پنجم پیوند حوزه و دانشگاه ضروری است.
ذوعلم به سه نهاد مهم در نقشه مهندسی اشاره کرد و با بیان اینکه در نقشه فرهنگی کشور به قدری گزاره‌های متکثری مطرح شده که حرف‌های مهم گم شده است، تاکید کرد: در جهت ارائه سبک زندگی اسلامی و تحکیم خانواده اولین نهاد موثر خانواده است؛ نباید خانواده را صرفا به‌عنوان کانونی که به افزایش جمعیت کشور کمک می‌کند، دید بلکه بحث کیفیت خانواده و تربیت فرزند جدی است و در این زمینه نیازمند تاسیس نهادهایی برای توانبخشی فکری، روشی و تربیتی هستیم تا بتوانند نسل آینده را تربیت کنند و درکنار خانواده نقش مدرسه نیز مهم است که فراموش شده است لذا باید مدارس تقویت شوند و در این زمینه اگر بتوانیم پیوندی بین طلاب انقلابی و دانشجویان انقلابی برقرار کنیم بیسیار اثرگذار است همانطور که بافت و ساخت ساختار فرهنگی و تربیتی دوران انقلاب از این جنس افراد بود.
حاجیلویی: به فناوری تدوین اسناد ملی با قابلیت اجرا رسیدایم
سپس، محمود حاجیلویی قائم مقام و دبیر ستاد فرهنگ دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی به ارائه گزارشی پیرامون فعالیت‌های این شورا پرداخت و با تاکید براینکه دبیرخانه این شورا از شهریورماه امسال درگیر تدوین برنامه‌های بخش فرهنگ برنامه‌های ابلاغی بوده است و احکام آن در دولت در حال نهایی شدن است، افزود: برنامه‌های توسعه در ایران مسیر پیچیدهای دارند لذا لازم است کنشگرهای فرهنگی مردمی اثرگذاری لازم را در این مسیر داشته باشند.
وی اثرگذاری را دغدغه دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی برشمرد و گفت: رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانات اخیرشان فرمودند «شورای انقلاب فرهنگی کم منشا اثر بوده است و اگر حوزه اثری باشد خیلی کم است»؛ دغدغه اثرگذاری، دغدغه همه نهادهای سیاست‌گذار است و یک نهاد سیاست‌گذار اگر به سمت طراحی یک الگو مداخله میرود برای این است که بتواند در میدان اتفاقی را رقم بزند. این مسئله در شورای عالی انقلاب فرهنگی به واسطه‌ی که با رهبر معظم انقلاب اسلامی دارد و جایگاه علم و فرهنگ در جامعه اسلامی شکل ویژه‌ای گرفته است و ما اثر را در اجرایی‌سازی می‌بینیم یعنی یک سند اگر اجرایی‌سازی شود نتیجه داده است.
قائم مقام و دبیر ستاد فرهنگ دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی به تشریح راهبردهای صورت گرفته برای اجرایی‌سازی اسناد پرداخت و افزود: تامین امتداد برنامه‌ی و بودجه‌ای اسناد و مصوبات، نزدیک بودن به میدان و کنشگران واقعی فرهنگ و مردمی‌سازی تمهیدات لازم برای اجرایی شدن اسناد راهبردهای شورا برای اجرایی‌سازی اسناد بوده است لذا شورا به فناوری تدوین اسناد ملی با قابلیت اجرای مناسب رسیده است.
جمشیدی: به عقلانیت تغییر نیازمندیم
در ادامه، مهدی جمشیدی عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به شفافیت سوال و موضوع «فرهنگ عمومی» گفت: موضوع فرهنگ عمومی و عمل ارتقاء است و در این مسیر سه سوال اساسی مطرح است. اول، اصل انتقال است یعنی اینکه باید به سمت ارزش‌های فرهنگی مورد نظر گذار کنیم که مخالف و موافقانی دارد. دوم، نحوه انتقال است یعنی به تعبیر رهبر انقلاب سلسله‌ی از فناوری‌های فرهنگی که به گذار فرهنگی کمک می‌کنند. سوم، مقصد انتقال است که شش مورد سبک زندگی، همبستگی، اعتماد، هویت، کار و مقاومت به عنوان مدینه فاضله فرهنگی انقلاب در این مقطع در آن معرفی شده است.
وی پرسش اعتلا چگونه صورت می‌گیرد را مهم دانست و تاکید کرد: به نظرم بازسازی انقلابی و تجدیدنظرهای اساسی باید در این حوزه صورت بگیرد یعنی به عقلانیت تغییر نیازمندیم و دستگاه‌هایی که باید درباره این عقلانیت تغییر فکر کنند خودشان دچار بوروکراسی اداری شده‌اند و من در این سال‌ها ندیده‌ام درباره این مسئله و منطق گذار و فناوری‌های فرهنگی فکری شده باشد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به 9 محور و فناوری مورد نظر رهبری پرداخت و تاکید کرد: به نظرم این موارد برای تغییر به ما کمک خواهند کرد که می‌تواند چگونگی گذار از فرهنگ را تسهیل کند. جوان‌سازی حاکمیت، مردمی‌سازی، مشروط سازی غیرفرهنگ به فرهنگ، گفتمان‌سازی، حکیمانه‌سازی، هوشمندسازی کار فرهنگی، الگوسازی و مرزسازی محورهایی است که رهبر انقلاب طی سال‌های گذشته به آن‌ها پرداخته است که برای نحوه گذار باید به آن‌ها پرداخت و این فناوری‌ها می‌تواند منطق گذار و امر اعتلا را محقق کند.
محجوبیان: بدون پیشرفت فرهنگی، پیشرفت صورت نمی‌گیرد
احمد محجوبیان قائم مقام رئیس کمیسیون علمی فرهنگی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه گفت: سیاست‌های کلی حدود 40 عنوان دارد که به دو بخش سیاست‌های کلی برنامه‌ای و فرابرنامه‌ای تقسیم می‌شوند. این برنامه‌ها برُشی از یک سری سیاست‌های پنج ساله فرابرنامه‌ای می‌باشند یعنی اگر سیاست کلی سلامت به عنوان یک سند جداگانه ابلاغ شده قرار دارد اما در برنامه ششم و هفتم سیاست‌گذارعالی چند موضوع را خاص می‌داند که توجه ویژه و اولویت پیدا می‌کند لذا اولویت بندی‌ها در اساس سیاست‌ها وجود دارد.
وی اساس سیاست‌های برنامه را به‌معنی اولویت‌بندی دانست و تصریح کرد: ما درخصوص فرهنگ عنوان مجزایی در سیاست‌های ابلاغی نداریم یعنی چیزی به‌عنوان سیاست‌های کلی فرهنگ از سمت رهبر معظم انقلاب اسلامی ابلاغ نشده است اما در عموم سیاست‌های ابلاغی از سوی رهبری مفاهیم فرهنگی وجود دارد که یک امر طبیعی است چراکه ایشان فرهنگ را هوایی می‌دانند که در آن تنفس می‌کنیم لذا در سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی بحث فرهنگی اقتصادی مطرح است و این شرایط در سیاست‌های کلی شهرسازی، محیط زیست نیز مطرح است چراکه تمام مفاهیم وجوه فرهنگی دارند و شاید بتوان گفت بدون پیشرفت فرهنگی، پیشرفت‌های دیگر غیرممکن است.
انتهای پیام/ 121
