به گزارش گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، مراسم رونمایی از کتاب «خاطره‌نویسی در زیست‌بوم دفاع مقدس» با حضور علی‌اصغر جعفری معاون هماهنگ بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و جمعی از نویسندگان در محل سرای اهل قلم خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.
شاه‌رضایی: به غلط فرهنگ ما را یک فرهنگی غیر تیمی معرفی کردند
محسن شاه‌رضایی، استاد دانشگاه در این مراسم به تشریح روند نگارش این کتاب پرداخت و با بیان اینکه از سال ۹۲ تا الان که شورای خاطره سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس مصمم شد یک سلسله کارگاه‌های آموزشی را در سراسر کشور و با هدف آموزش نوقلمان راه‌اندازی کند، اظهار داشت: هدف این کارگاه‌ها این بود که مطالبی را توسط پیشکسوتان باتجربه به سمع و نظر افراد استانی برسانند.
وی با تاکید براینکه خاطره، یک موجود زنده است و این موجود زنده روزبه‌روز در حال نو شدن است، تاکید کرد: لذا مدارک و مستندات این کار سال‌ها مورد نظر اعضای شورای خاطره بود. هر کارگاهی که برگزار شد یک نفر مقاله‌ای را در تکمیل آن و با شرایط روز اضافه کرد. در این کتاب هفت کارگاه آورده شده است که توسط ۱۱ نفر که همه جزوه پیشکسوتان و نویسندگانی بودند که اسامی آن‌ها در کتاب آورده شده است.
این استاد دانشگاه گفت: به غلط فرهنگ ما را یک فرهنگی غیر تیمی معرفی کردند، این کتاب نمونه‌ای از کار موفق تیمی است و اگر به تاریخ رجوع کنیم. کارهای تیمی بسیار قوی در ایران داریم. این کتاب نمونه‌ای به شدت موفق با ترکیبی از جوانان و پیشکسوتان است. درست است که هیچ کاری بدون نقص نیست که ان‌شاءالله در جلد بعد آن را برطرف خواهیم کرد. دانش ضمنی که در اثر تجربه به دست آمده، قابلیت تدریس دارد. زیست‌بوم یعنی اکوسیستم و به درستی اینجا اطلاق شده است؛ یعنی در این اکوسیستم چطور خاطره‌نویسی شکل گرفته است و چگونه باید این رشد شکل بگیرد. ما از این یافته‌ها در سایر گونه‌ها می‌توانیم استفاده کنیم؛ یعنی دانشی که به برکت جنگ و دفاع مقدس و خون شهدا شکل گرفته است را امروز در جاهای دیگر نیز می‌توانیم استفاده کنیم.
بابایی: «خاطره‌نویسی در زیست‌بوم دفاع مقدس» نقشه راه است
گلعلی بابایی پژوهشگر حوزه جنگ ضمن تشکر از همه کسانی که در تدوین این کتاب همکاری داشتند، گفت: آقایان فروغی و مسعود امیرخانی آنچه را که باید می‌گفتند، در مقدمه به خوبی بیان کردند. همچنین آن‌ها بیان کردند این زیست‌بوم از کجا و چطور آمده است. بذری که در سال ۹۲ در بنیاد آثار کاشته شد ثمر داده و حالا نتایج آن را می‌بینیم. این امر هم برای آن‌هایی که تجربه کار دارند و هم برای نوقلمان است لذا خاطره، یکی از ارکان اصلی ادبیات دفاع مقدس است و بسیار جای کار دارد.
این پژوهشگر گفت: برای آنکه تاریخ جنگ را از تحریف نگه داریم باید حساسیت بیشتری را روی خاطرات داشته باشیم. یکی از ضعف‌هایی که در برخی آثار دیده می‌شود مانند: ضعف نگارشی، ضعف پژوهشی و اصولی است که در این کتاب به آن اشاره شده است که چطور خاطره‌نویسی انجام شود؛ در واقع این کتاب یک نقشه راه است.
کامور بخشایش: آموزش و نقد ضعف ادبیات دفاع مقدس
جواد کامور بخشایش، پژوهشگر تاریخ گفت: شورای خاطره مصمم است سلسله جلسات کارگاهی خود را در سراسر کشور برگزار کند. یکی از مشکلاتی که با آن مواجهیم این است که در طول چند سال گذشته تلاش کردیم که نظام‌نامه آموزشی را تبیین کنیم؛ نظام‌نامه آموزشی؛ یعنی در خاطره‌نویسی کدام سرفصل‌ها باید آموزش داده شود. در ادامه رسیدیم به مرحله سخت و طاقت‌فرسا که نیازمند دانش جمعی است. عرصه‌ای به اسم معرفت شناسی در حوزه خاطره‌نویسی. چون احساس میکنم هر آنچه در این کتاب ماحصل خردجمعی است. باز هم جوابگوی آن میدان عظیمی که اساتید به آن اشاره کردند، نیست. باید ادبیات دفاع مقدس را از منظر پوست‌اندازی ببینیم و باید گام‌هایی رو به جلو برداریم.
بخشایش افزود: یکی از ضعف‌های ما در مسئله ادبیات دفاع مقدس آموزش و نقد است که در هر دو عرصه ضعیف عمل می‌کنیم. یعنی ما دو بال را برای ادبیات دفاع مقدس در نظر بگیریم. این دو بال آموزش و نقد است. نوقلمانی را در جلسات داوری با آثارشان روبه‌رو هستیم که بسیار قلم شیوا و رسایی دارند و صرفاً نیاز جهت دهی دارند. ضعف عمده‌ای که در ادبیات دفاع مقدس می‌بینم، عدم توجه به آموزش نویسندگی است و اینکه چطور آموزش بدهیم تا نویسنده در عرصه مختلف برای دفاع مقدس قلم بزند.
وی در ادامه با اشاره به اینکه چارچوب خاطره و تاریخ شفاهی را در کتاب به طور دقیق تبیین کردیم، گفت: اگر جنبه مثبت ادبیات دفاع مقدس را بررسی کنیم، آن چیزی که نقطه قوت تلقی می‌شود، خاطره‌نگاری است. اما باید گسترده‌تر ببینیم که گونه‌های دیگر دفاع مقدس به چه آموزشی نیاز دارند. ما در حوزه نثر با نوقلمان و نویسندگان صحبت نکرده‌ایم، آموزش نداده‌ایم که نثر چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد که بر مخاطب اثر بگذارد. زندگی نامه‌هایی که می‌نویسیم کدام در جامعه عمومیت پیدا می‌کند. احساس میکنم این مسیر نیاز به سرعت بیشتری دارد. در ادبیات پایداری راه خوبی طی شده است اما آیا ادبیات دفاع مقدس باید در خاطره‌نویسی خلاصه شود؟ کدام کتاب موفقیت درباره شهیدی نوشتیم که مخاطب آن پیدا کند یا به‌واسطه حس مشترک در خارج از ایران قابلیت ترجمه داشته باشد.
فروغی: گمشده ادبیات دفاع مقدس معرفت‌شناسی است
در آخر محمدقاسم فروغی دبیر کتاب سال دفاع مقدس با بیان اینکه گمشده ادبیات دفاع مقدس پرداختن به معرفت‌شناسی دفاع مقدس است، افزود: ما بیشتر باید به سراغ بن‌مایه‌هایی که در خاطرات گنجانده می‌شود، برویم. همه این‌ها باید با زیربنای معرفت همراه باشد.
وی تصریح کرد: همانطور که رهبری فرمودند باید معرفت ما بیشتر شود تا با تحریف مقابله کنیم. اگر معرفت، شناخت و آگاهی عمیق نسبت به دفاع مقدس نباشد جوابگوی تهدیدات و انحرافات نخواهیم بود. مطالبه ما از بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس این است که نشست‌هایی در جهت حفظ هویت ملی، پاسداشت ثروت ملی برگزارکنند و این مسائل را تبیین کنند و رهنمود را داشته باشد که در این زمینه برنامه‌ریزی کنیم.
انتهای پیام/ 121
