به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس، چهل سال از انقلاب اسلامی ایران با تمام فراز و نشیب‌هایش می‌گذرد، انقلابی که مبانی آن براساس قرآن، معارف این کتاب الهی و عترت بوده است. طبیعی است کشوری که مبانی آن از قرآن الهام گرفته شده، باید در گسترش آموزه‌های قرآنی هم فعالیت‌های چشمگیری داشته باشد. در واقع یکی از کار‌هایی که باید در طول این چهل و اندی سال که از انقلاب سپری شده، انجام می‌شد و از مطالبات رهبر انقلاب نیز بوده، تهیه و تولید محصولات قرآنی با بهره‌گرفتن از بستر رسانه‌های پرمخاطب بوده که به‌صورت مطلوب انجام نشده است. رسانه‌ای که در حال حاضر در دنیا در اختیار افرادی است که به‌صورت شبانه‌روزی تلاش می‌کنند تا اسلام و مبانی قرآنی آن را به هر نحوی که شده زیر سوال ببرند تا بتوانند شاید بعد از گذشت ۱۴۰۰ سال جوابی به تحدی قرآن بدهند که قطعا نمی‌توانند، در مقابل باید در کشور ما، رسانه به شکلی کاملا قوی و جذاب در اختیار این معجزه الهی باشد.
از ابتدای انقلاب اسلامی تا به امروز کار‌های رسانه‌ای متعددی در زمینه قرآنی صورت گرفته است. اقداماتی، چون تاسیس رادیو قرآن، تاسیس شبکه تلویزیونی قرآن و ایجاد حداقل ۴۰۰ سایت قرآنی از برکات توجه انقلاب اسلامی به قرآن است.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تنها در ایران قریب به ۲۰۰ میلیون نسخه قرآن کریم طبع و نشر شده و همچنین در بحث تفسیر قرآن نیز کار‌های ارزشمندی صورت گرفته است. حتی می‌توان به راه‌اندازی موسسات قرآنی و برپایی جلسات قرآنی در فواصل مختلف نیز اشاره کرد.
اما سوال اینجاست با توجه به پیشرفت‌های صورت گرفته در رسانه‌های صوتی، تصویری و مجازی، آیا رسانه‌های حاکمیتی و به‌خصوص رسانه ملی توانسته‌اند به رسالت خود درخصوص ترویج فرهنگ قرآنی عمل کنند؟ آیا تولیدات رسانه ملی در مباحث قرآنی جذاب و فراگیر بوده است؟ آیا برنامه‌های قرآنی در رسانه‌ها رو به پیشرفت بوده و در نهایت اینکه چقدر رسانه ملی توانسته مردم را با مبانی قرآنی آشنا کند و جوانان را به سبک زندگی قرآنی سوق بدهد؟
این سوالات و اینکه آیا رسانه‌ها اعم از رسانه ملی، خبرگزاری‌ها و دیگر مجموعه‌ها به بند ۳ از ماده ۴ راهبرد ملی سند راهبردی توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن که مصوبه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی است عمل کرده اند؟ باید مورد بررسی قرار گیرد تا از دل پاسخ به این سوالات، برای آینده با برنامه‌ریزی بهتر در این زمینه اقدام شود.
همه این‌ها سوالاتی است که در ذهن بسیاری از مردم شکل گرفته و قطعا باید مدیران فرهنگی و مسئولین قرآنی کشور از سازمان تبلیغات گرفته تا وزارت ارشاد، رسانه ملی، سازمان اوقاف، خبرگزاری‌های قرآنی، کانون‌های فرهنگی هنری مساجد و دیگر نهاد‌های مرتبط پاسخگوی این مطالبه مردمی باشند.
حال نگاهی به برنامه‌های قرآنی در رسانه ملی از اول انقلاب تا به امروز انداخته و بررسی مختصری در مورد هر کدام انجام می‌دهیم.
«درس‌هایی از قرآن»، شیوه نوینی در بیان نکات قرآنی
یکی از باسابقه‌ترین برنامه‌های تلویزیونی که به سفارش شهید مطهری و حمایت حضرت امام (ره) راه‌اندازی شد، «درس‌هایی از قرآن» حجت‌الاسلام محسن قرائتی است که ۳۰ سال است که پای ثابت تلویزیون بوده و هست. قرائتی یکی از محبوب‌ترین روحانیونی است که مردم برنامه او را از تلویزیون دیده‌اند، برنامه «درس‌هایی از قرآن» از اردیبهشت ۵۸ شروع و تاکنون بدون وقفه پخش شده است. حجت‌الاسلام قرائتی درباره اینکه چطور شد نام این برنامه تلویزیونی را «درس‌هایی از قرآن» گذاشتند، گفت: پیشنهاد خودم بود که «درس‌هایی از قرآن» عنوان این برنامه تلویزیونی شود. این نام در یک لحظه به ذهنم رسید. به هر حال قرآن، کتاب اصلی مسلمانان و ریشه مکتب ما هم حرف‌های قرآن است. شیعه و سنی ندارد، سند نمی‌خواهد و مشکوک نیست. همه که نمی‌توانند مفسر قرآن شوند. باید گفت «درس‌هایی از قرآن» یعنی از این آیه چند تا درس می‌گیریم. حساب تفسیر جداست.
قرائتی از روحانیون خوش‌فکر و خوش‌ذوقی است که در اوایل انقلاب، خلاء بزرگ بیان نکات قرآنی را در کشور احساس کرد و خود داعیه‌دار این امر شد و از اردیبهشت سال ۵۸ این برنامه پای ثابت شبکه یک سیما شد. حجت‌الاسلام قرائتی با ذوق هنری که در تفسیر روان قرآن داشت تا به امروز توانسته به تنهایی بسیاری از نکات قرآنی را برای نسل‌های گذشته و امروز بیان کند.
راه‌اندازی رادیو قرآن، آغاز فصل نوینی در مباحث قرآنی پس از انقلاب
در سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، یکی از کار‌هایی که برای ترویج فرهنگ قرآنی در فضایی جدیدتر و گسترده‌تر صورت گرفت، تأسیس رسانه‌های قرآنی و به‌طور خاص راه‌اندازی رادیو قرآن بود. راه‌اندازی این شبکه رادیویی سال ۱۳۶۲ با حمایت رهبر معظم انقلاب اسلامی که آن زمان رئیس‌جمهور کشورمان بودند در دستور کار قرار گرفت و رادیو قرآن در روز ۲۲ بهمن همین سال کار خود را آغاز کرد. این شبکه رادیویی در ابتدای کار ۶ ساعت در شبانه‌روز پخش می‌شد که شامل سه ساعت برنامه تولیدی و سه ساعت پخش تلاوت و برنامه‌های آرشیوی بود. اما سال ۱۳۷۶ با توجه و اشاره رهبر معظم انقلاب، رادیو قرآن به‌عنوان یک شبکه رادیویی مستقل معرفی شد و با گسترش برنامه‌ها به‌صورت ۲۴ ساعته درآمد.
شبکه تخصصی قرآن گامی جدید در شناساندن تصویری مفاهیم قرآنی
اما بعد از راه‌اندازی رادیو قرآن و گسترش شبکه‌های تلویزیونی، خلاء یک شبکه تخصصی در زمینه آموزش مفاهیم قرآنی، پخش تصویری تلاوت‌های برجسته، ساخت برنامه‌های جذاب با رویکردی قرآنی شدیدا احساس می‌شد.
در همین راستا، شبکه تلویزیونی قرآن و معارف سیما در سال ۱۳۷۸ به‌عنوان یک شبکه تخصصی در حوزه قرآن کریم کار خود را آغاز کرد. البته شبکه قرآن از حدود یک سال قبل فعالیت خود را آغاز کرده بود که برنامه‌های آن از شبکه‌های دو و چهار پخش می‌شد، اما از روز ۲۱ آذر ۱۳۷۹ شبکه قرآن و معارف سیما به‌صورت مستقل کار خود را آغاز کرد و فعالیت اش هنوز ادامه دارد.
تولید و پخش تلاوت، پوشش برنامه‌ها و مسابقات قرآن کریم، تولید و پخش برنامه‌های آموزشی و تبلیغی قرآن کریم و تولید چند سریال و تله‌فیلم از جمله برنامه‌ها و اتفاقات مهم شبکه قرآن و معارف سیما است. خبرگزاری صدا و سیما هم یک بخش خبر قرآنی از ساعت ۱۰ به مدت ۱۵ دقیقه روی آنتن شبکه قرآن می‌فرستد. همچنین در روز‌های جمعه بعد از خبر ساعت ۱۰ و در ساعت ۱۰:۰۵ گفت‌وگوی ویژه خبری به مدت ۲۵ دقیقه پخش می‌شود.
سریال‌ها و برنامه‌های قرآن‌محور
بی‌شک یکی از ایامی که مسلمانان و خاصه مردم ایران توجه بیشتری به قرآن می‌کنند در ماه مبارک رمضان است. در همین راستا برنامه‌سازان صدا و سیما در ایام ماه مبارک رمضان تمام تلاش خود را برای جذب مخاطب می‌کنند و از حدود سال ۱۳۸۰ بود که تلویزیون تصمیم گرفت برنامه و سریال مناسبتی را به کنداکتور رمضانی خود اضافه کند و در طول این بیست سال سریال‌های طنز، درام و تراژدی معناگرایانه مطلوب و نیز برنامه‌های ترکیبی رمضان‌محور جذابی را به مخاطب عرضه کرده است که در چندسال اخیر البته با افت چشم‌گیر مواجه بوده است.
«ماه عسل» علیخانی، مدلی موفق در رمضان
ازجمله برنامه‌هایی که توانسته بود مردم را به خود جذب کند، برنامه «ماه عسل» با تهیه‌کنندگی و اجرای احسان علیخانی است که از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۷ آنتن شبکه سه را به خود اختصاص داده بود.
مهمان‌های این برنامه به‌طور کلی مردم عادی جامعه بودند که توانسته بودند در زندگی خود کار مهمی انجام دهند یا در زندگی افراد دیگر تأثیرگذار بوده یا حادثه مهمی در زندگی آن‌ها رخ داده بود. بیشتر مهمان‌های دعوت شده به «ماه عسل»، در زندگی خود با مشکلات زیادی دست‌وپنجه نرم کرده بودند، اما با امید، پشتکار، تلاش و مبارزه بر مشکلات غلبه کرده و به انسان‌های موفقی در زندگی خود تبدیل شده بودند.
هرچند ایرادات و نقد‌های زیادی به این برنامه وارد بود، اما مدلی موفق در برنامه‌های سیما در ماه نزول قرآن بود و شاید اگر در آن سال‌ها، علیخانی از یک مشاوره خلاق مذهبی استفاده می‌کرد، در این برنامه با توجه به سوژه‌ها، ارتباطی بین مفاهیم قرآنی با مهمانانش ایجاد می‌کرد که این اتفاق نیفتاد.
البته بعد از «ماه عسل»، برنامه‌های دیگری در لحظات افطار ساخته شدند که کپی دسته چندمی از آن بودند و نتوانستند مخاطب را همراه خود کنند.
مرگ آگاهی و معاد نزدیک‌تر از همیشه
با همه فراز و نشیب‌های برنامه‌های رمضانی و قرآنی در ماه رمضان و رفتن «ماه عسل» از کنداکتور شبکه سه، خلاء بزرگی در برنامه‌های افطار شبکه‌های سیما ایجاد شد.
تا اینکه عباس موزون از سال ۱۳۹۹ تا به حال برنامه‌ای نو با شیوه و سبکی خاص به نام «زندگی پس از زندگی» را با مضمونی کاملا قرآنی و پرداخت معاد، روانه آنتن شبکه چهار سیما کرد که براساس نظرسنجی سازمان صدا و سیما، این برنامه در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ پربیننده‌ترین برنامه افطاری صدا و سیما بوده است.
«زندگی پس از زندگی» برنامه‌ای در مورد مرگ و عالم ماوراء به روایت افرادی است که در تجربه مرگ تقریبی از کالبد جسم خارج شدند و عالم برزخ را درک کردند و به این دنیا برگشتند. طبق گفته عباس موزون، میهمانان برنامه که از اقصی نقاط کشور و جهان انتخاب می‌شوند، از ۷۰ فیلتر راستی‌آزمایی، مناسب بودن زمان و کیفیت تجربه، وجود شاهد دوم و… عبور می‌کنند و نهایتا یک نفر از پنجاه مورد بررسی شده به‌عنوان میهمان برنامه انتخاب می‌شود.
«محفل» متفاوت‌ترین و جذاب‌ترین پرداخت قرآنی در سیما
اما تازه‌ترین برنامه سیما برای ماه مبارک رمضان و با تمی کاملا قرآنی، برنامه «محفل» است. «محفل» کاری از گروه معارف شبکه سه به تهیه کنندگی سیدمحمدحسین هاشمی‌گلپایگانی به مدت ۳۰ شب روی آنتن شبکه سه رفته است. حامد شاکرنژاد، احمد ابوالقاسمی، حجت‌الاسلام و المسلمین قاسمیان، رضوان درویش از کشور سوریه و حسنین حلو از کشور عراق، کارشناسان ایرانی و بین المللی برنامه «محفل» هستند و اجرای این برنامه را رسالت بوذری برعهده دارد.
این برنامه با حضور قاریان و حافظان برتر قرآن و استعداد‌های برتر قرآنی ایران و جهان به تلاوت‌های هنرمندانه، دیدنی و زندگینامه این افراد می‌پردازد.
هدف «محفل» انتقال حال خوش قرآنی به مردم است
سیدمحمدحسین هاشمی‌گلپایگانی، تهیه‌کننده برنامه «محفل» درخصوص ساخت این برنامه گفت: دوستان در شبکه سه خواستند جسارتی به خرج دهند تا برنامه‌ای متفاوت برای افطار داشته باشند. این نوع برنامه‌سازی خیلی مرسوم نبود و یک محفل قرآنی شکل گرفت. اینجا تلنت نیست؛ یعنی ما اینجا به داورهای‌مان داور نمی‌گوییم. این‌ها میزبان‌اند. ما پنج میزبان داریم، این‌ها از افراد دعوت می‌کنند، قرآن می‌خوانند و حال‌مان با قرآن خوش است. هدف‌مان این بوده که حال خوش قرآنی را به مردم در لحظه افطار انتقال دهیم.
وی اظهار داشت: ما اینجا مسابقه‌ای رفتار نمی‌کنیم. میهمانی داریم که خود جزو اساتید قرآن است و می‌خواهیم بیشتر محفل قرآنی باشیم تا استعدادیابی یا هرچیز دیگر.
چراغ راهی در مسیر جدید ساخت برنامه‌های قرآنی
اما می‌شود گفت بعد از گذشت چندین دهه، مدیران صدا و سیما در دوره جدید باید این جسارت را به خرج دهند و به برنامه‌هایی همچون «محفل»، «معلی» و... میدان بدهند تا با فکر‌ها و ایده‌هایی نو در این زمان حساس که دشمن با تمام قوا حاضر شده، برنامه‌هایی با مضمون قرآنی ساخته شود.
در دوره‌ای که فیلم و سریال‌هایی در جهت تخریب تفکرات دینی و قرآنی ساخته می‌شود و جوانان را با شیوه‌های نوین و جذاب رسانه‌ای همراه خود می‌کنند، مدیران قرآنی کشور باید پا به عرصه عمل بگذارند، از ایده‌های نو و برنامه‌هایی استفاده و برای این موضوع تا می‌توانند هزینه کنند. البته ایده‌های نو باید با این ملاحظه باشد که اهل مفهوم زیر سوال نرفته و کار به سطحی‌نگری نینجامد.
منبع: صبح نو
انتهای پیام/۱۳۴
