گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس: در دل دریای بارنتس، جایی که باد‌های سرد شمال با امواج خروشان هم‌نوا می‌شوند، موشکی زاده شده است که نامش از پرنده‌ای طوفان‌زده الهام گرفته شده و به معنای طوفان‌پرست است. این موشک کروز روسی، با کد ۷۳۰M۹، نه‌تنها نمادی از بلند‌پروازی‌های فناوری هسته‌ای است، بلکه ابزاری است که مرز‌های قدرت نظامی را به چالش می‌کشد.
این موشک توسط مؤسسه All-Russian Scientific در ساروف توسعه یافته و توسط شرکت NPO Novator در یکاترینبورگ ساخته شده است. پروژه ساخت موشک بوروستنیک از سال ۲۰۰۱، در پی خروج آمریکا از معاهده موشکی ضدبالستیک ۱۹۷۲، جان گرفته است.
موشک بوروستنیک به لحاظ نظامی، بر لبه نوآوری‌های پیشرانه هسته‌ای استوار است. این موشک، با طول ۱۲ متری در مرحله پرتاب و ۹ متری در پرواز، بدنه‌ای بیضی‌شکل با نوک ۱ در ۱.۵ متری دارد که آن را از موشک‌های کروز متداول مانند Kh-۱۰۱ متمایز می‌کند. جرم آن چندین برابر «Kh-۱۰۱» تخمین زده می‌شود و از پرتابگر‌های زمینی یا دریایی برای پرتاب آن استفاده می‌شود و دیگر نیازی به لانچر‌های هوایی مانند «توپولف-۱۶۰» برای پرتاب آن نیست.
قلب تپنده آن، یک راکتور هسته‌ای کوچک بر پایه شکافت هسته‌ای است و انرژی بی‌پایانی برای این موشک فراهم می‌کند. سوخت آن از واکنش‌های اتمی تأمین شده و به موشک قابلیت پروازی طولانی‌مدت می‌بخشد. این پیشرانه که با بوستر موشکی جامد یا مایع آغاز می‌شود، امکان مانور‌های عمودی و افقی را می‌دهد و موشک را قادر می‌سازد تا در ارتفاع تنها ۵۰ متری بر فراز زمین یا دریا پرواز کند و همچون سایه‌ای نامرئی که رادار‌ها را فریب می‌دهد.
از منظر قابلیت‌های عملیاتی، بوروستنیک یک شکارچی استراتژیک است. برد ادعایی آن، بین ۱۰ تا ۲۰ هزار کیلومتر، یا حتی نامحدود، عنوان شده است تا بتواند بدون محدودیت سوخت، به هر نقطه‌ای از جهان برسد. سرعت زیرصوتی‌اش (حدود ۸۰۰ کیلومتر در ساعت) با زمان پرسه‌زنی بی‌انتها جبران می‌شود و اجازه می‌دهد تا موشک ساعت‌ها در آسمان بچرخد، مسیر‌های پرپیچ‌وخم را طی کند و از زوایای غیرمنتظره به اهداف مدنظر حمله‌ور شود.
کلاهک ترموهسته‌ای این موشک، قدرتی ویرانگر داشته و می‌تواند شهر‌ها را به خاکستر بدل کند. طبق گزارش رسانه‌های روسی، این موشک بخشی از هسته‌ای سه‌گانه روسیه است و با سیستم‌هایی مانند «پوسایدن»، تعادل استراتژیک را تقویت می‌کند. در تست اخیر این موشک در تاریخ ۲۱ اکتبر ۲۰۲۵، که توسط «والری گراسیموف» رئیس ستاد کل ارتش روسیه انجام شد، بوروستنیک مسافت ۱۴ هزار کیلومتری را در ۱۵ ساعت طی کرد و مانورهایش با مشخصات فنی همخوانی داشت. این پرواز از «نوایا زملیا» آغاز شد و سامانه‌های راداری نروژ، این موشک را بدون هیچ نشت رادیواکتیوی قابل توجهی ردیابی کرد.
تاریخچه توسعه بوروستنیک، ریشه در دوران شوروی سابق دارد و در مارس ۲۰۱۸، توسط «ولادیمیر پوتین» به‌عنوان یکی از شش سلاح نوین استراتژیک رونمایی شد. نام آن، از طریق رأی‌گیری عمومی در سایت وزارت دفاع روسیه انتخاب شد و نمادی از پیش‌بینی طوفان‌های ژئوپلیتیک است.
نقش راهبردی آن، خنثی‌سازی سپر‌های موشکی مانند سیستم‌های آمریکایی است؛ با پرواز در ارتفاع پایین و مانورپذیری بالا، سامانه‌های پدافندی ضدبالستیک را بی‌اثر می‌کند و روسیه را در موضع برتر نگه می‌دارد. کارشناسان روسی آن را «جهش فناوری» توصیف می‌کنند که مدل‌های سنتی بازدارندگی را دگرگون می‌سازد.
با این حال، بوروستنیک فراتر از میدان نبرد، موجی از پرسش‌ها و چالش‌ها را برانگیخته است. آمریکا که خروجش از پیمان موشک‌های ضد بالستیک جرقه توسعه این موشک را زد، آن را تهدیدی بالقوه می‌بیند. محققان آمریکایی در سپتامبر ۲۰۲۴، سایت احتمالی پرتاب در «ولگوا-۲۰» را شناسایی و آن را با برد ۲۳ هزار کیلومتری توصیف کردند.
«جیمز هاکنهال» رئیس اطلاعات دفاعی انگلستان در سال ۲۰۲۱ آن را «سیستمی با دسترسی جهانی و ماندگاری نامحدود» نامید؛ در حالی که «هانس کریستنسن» از فدراسیون دانشمندان آمریکایی، آسیب‌پذیری آن را نسبت به ردیابی‌های طولانی‌مدت، برجسته دانست. کارشناسان دولتی چینی مانند کارشناسانی که با «گلوبال تایمز» مصاحبه کرده‌اند، بوروستنیک را عاملی برای تغییر تعادل هسته‌ای جهانی می‌دانند که ممکن است آمریکا را به کاهش کمک‌هایش به اوکراین وادارد.
چالش‌های فنی و زیست‌محیطی، سایه‌ای بر درخشش این موشک انداخته‌اند. رکورد تست‌هایش با حداقل ۱۳ آزمایش از ۲۰۱۶، تنها دو موفقیت جزئی نشان می‌دهد؛ از سقوط در ۲۰۱۷ در دریای «بارنتس» تا حادثه رادیواکتیو ۲۰۱۹ در نینوکسا که جان پنج دانشمند را گرفت و به‌عنوان «چرنوبیل پرنده» توصیف شد.
نشت‌های رادیواکتیو از اگزوز راکتور، آزمایش‌ها را پیچیده کرده و خطر آلودگی برای خود روسیه را افزایش می‌دهد؛ مشکلی که پروژه مشابه آمریکایی پلوتو در ۱۹۵۷ را متوقف کرد. دوام اجزای غیرهسته‌ای، مانند روغن‌های موتور، برد واقعی را محدود می‌کند، و کارشناسانی مانند «اتین مارکوز» از بنیاد تحقیقات استراتژیک فرانسه، برد این موشک را کمتر از ادعای روسیه می‌داند.
در وضعیت فعلی، بوروستنیک هنوز در مرحله توسعه است و پیش‌بینی می‌شود که زودتر از سال ۲۰۲۷ عملیاتی نخواهد شد. پوتین در نوامبر ۲۰۲۳ و اکتبر ۲۰۲۵، موفقیت‌های آزمایش را اعلام و حتی توسعه‌دهندگانش را با جوایز دولتی تقدیر کرد. بوروستنیک نه‌تنها یک سلاح، بلکه نمادی از رقابت تسلیحاتی نوین است؛ جایی که فناوری هسته‌ای، مرز‌های اخلاقی و زیست‌محیطی را به آزمون می‌کشد.
انتهای پیام/ 281
