سردار سرتیپ پاسدار «اسدالله ناصح» جانشین وقت فرمانده سپاه چهارم بعثت کرمانشاه (در عملیات مرصاد) در گفت‌وگویی تفصیلی با خبرنگار دفاعی امنیتی دفاع‌پرس، با تشریح وقایع عملیات غرورآفرین «مرصاد» اظهار داشت: عراق در روز‌های پایانی جنگ، عملیات گسترده‌ای را در مناطقی که تحت اختیار رزمندگان ما قرار داشت، آغاز کرد؛ البته برای انجام این عملیات‌ها از سوی کشور‌های مختلف شرقی و غربی و حتی منطقه‌ای سلاح و تجهیزات بسیاری در اختیار ارتش صدام قرار گرفته بود و این باعث شده بود تا عراق تعداد یگان‌های خود را افزایش دهد.
وی افزود: در روز‌هایی که ما به دلیل امکان‌پذیر نبودنِ انجام عملیات در جنوب کشور به شمال غرب رفتیم و طی آن حلبچه عراق را به تصرف درآوردیم، ارتش عراق برای مقابله با حمله رزمندگان ما این شهر را با انواع سلاح‌های شیمیایی مورد حمله قرار داد و پس از آن، حمله خود را برای بازپس‌گیری فاو در جنوب آغاز کرد.
بسیج فرماندهان برای مقابله با حمله مجدد عراق
سردار ناصح ادامه داد: زمانی که حمله عراق برای بازپس‌گیری فاو آغاز شد، عمده فرماندهان جنگ در غرب حضور داشتند؛ لذا محسن رضایی وقت فرمانده کل سپاه دستور داد فرماندهانی که در فاو نیرو دارند، سریع به سمت فاو حرکت کنند تا بلکه مانع از بازپس‌گیری این شهر بندری توسط ارتش عراق شوند.
وی اضافه کرد: اما این تلاش‌ها میسر واقع نشد و عراق این شهر را با استفاده گسترده از سلاح‌های شیمیایی بازپس گرفت و بعد از آن در منطقه عملیاتی کربلای چهار و پنج تحرکات خود را آغاز کرد به نحوی که ارتش این کشور مجدداً تا سه راه حسینیه واقع در غرب جاده اهواز ـ خرمشهر آمد؛ این حرکت ارتش عراق موجب شد تا همه فرماندهان برای مقابله با یورش عراق در جنوب مستقر شوند.
جانشین وقت فرمانده سپاه چهارم بعثت اظهار داشت: موضوع مورد اشاره موجب شد تا در غرب نیرویی باقی نمانَد و این درحالی بود که عراق از جنوب یعنی بعد از بازپس‌گیری فاو به سمت شمال حرکت کرد.
وی خاطرنشان کرد: آن زمان در خط پدافندی قصر شیرین ارتش حضور داشت و در «تنگ آفتاب» گیلان غرب هم تیپ مردمی مسلم بن عقیل این شهر مستقر بود و بعد از این تیپ نیز لشکر ۵۸ ذوالفقار ارتش استقرار داشت؛ یعنی در چپ و راست تیپ مسلم بن عقیل سپاه، یگان‌های ارتش حضور داشتند. در سمت شمال قصر شیرین هم ارتفاعات «بمو» تا «شیخ صله» دست تیپ مردمی انصارالرسول پاوه و جوانرود بود.
انجام روزانه هزار مورد تردد در منطقه مرزی قصرشیرین
سردار ناصح ادامه داد: «حسن ملک‌شاهی» که مسئول وقت عملیات سپاه چهارم بود را با هماهنگی قبلی در دیدگاه محور برادران ارتش مستقر کردیم. ملک‌شاهی در گزارش خود اعلام کرد منطقه‌ای که روزی ۳۰ مورد تردد در محور قصرشیرین داشت اکنون به روزی هزار مورد تردد رسیده و این نشان می‌دهد یگان بزرگی در منطقه حضور پیدا کرده و وقتی دایم در حال تردد هستند یعنی قصد دارند اقدامی انجام دهند.
وی در ادامه عنوان کرد: فردای آن روز بعد از نماز صبح بچه‌ها اعلام کردند که تانک‌های عراقی‌ها حرکت خود را شروع کردند؛ به همین جهت ابتدا رضا شاه‌ویسی فرمانده وقت تیپ مسلم بن عقیل گیلانغرب به دیدگاه رفت و پس از وی من هم به دیدگاه رفتم؛ در آنجا مشخص شد تعداد ۱۲ تانک عراقی در خط خودشان برای اینکه وضعیت ما را بسنجند، دایم مانور می‌دادند تا اینکه حدود ساعت هفت حرکت خود را به سمت خط ما آغاز کردند.
اطلاع از حمله منافقین در کرند غرب
جانشین وقت فرمانده سپاه چهارم بعثت گفت: این در حالی بود که عقبه خط ما جاده‌ای خاکی بود و علاوه بر این، از تجهیزات زیادی هم برخوردار نبودیم؛ لذا بعد از چند ساعت درگیری خط ما در تاریخ ۲۹ تیر ۱۳۶۷ سقوط کرد و بعداً به واسطه اخباری که دریافت کردیم، متوجه شدیم خطوط چپ و راست ما هم که نیروهای ارتش حضور داشتند، آن‌ها هم سقوط کردند.
وی با اشاره به اینکه بعد از گذشت چهار روز از شکستن خط در قصر شیرین در جلسه با هاشمی رفسنجانی جانشین وقت فرمانده کل قوا از ورود منافقین مطلع شدیم، اظهار داشت: بعد از گذشت چهار روز از شکسته شدن خط پدافندی قصر شیرین در جلسه‌ای که در پادگان الله اکبر با حضور هاشمی رفسنجانی و اسماعیل احمدی‌مقدم جانشین وقت قرارگاه حمزه و علی اکبر دانشیار معاون وقت عملیات قرارگاه نجف، ناصر شعبانی فرمانده وقت سپاه چهارم بعثت کرمانشاه و نفر دیگری که اسمش خاطرم نیست، برگزار شده بود، اعلام کردند که عراق از تنگه «پاتاق» در حال جلو آمدن است.
سردار ناصح همچنین بیان کرد: در چنین وضعیتی که نور علی شوشتری فرمانده وقت قرارگاه نجف هم در جنوب بود، ساعت حدود ۱۸:۱۰ دقیقه خبر آوردند که کرند غرب سقوط کرد و تقریباً ۱۰ دقیقه بعد از آن اعلام شد که منافقین در حال پیشروی هستند؛ یعنی در کرند غرب مشخص شد که منافقین هم حمله کردند.
چرایی انجام عملیات «فروغ جاویدان»
وی در پاسخ به این سوال که چرا منافقین عملیات کردند، گفت: آن‌ها به نیروهایشان گفته بودند که جنگ، اهرمی است که جمهوری اسلامی خود را پشت آن مخفی کرده است؛ وگرنه نظام جمهوری اسلامی ایران از هم پاشیده است؛ در واقع توجیه عملیاتی منافقین این بود که دوران جمهوری اسلامی در ایران تمام شده است؛ به همین جهت اگر حرکت کنند، می‌توانند به واسطه حمایت مردم به تهران برسند.
جانشین وقت فرمانده سپاه چهارم بعثت افزود: منافقین از ۲۷ تیر که زمان اعلام رسمی پذیرش قطعنامه از سوی ایران است، در عرض یک هفته تمام هواداران خود را تا جایی که می‌توانستند از سایر کشور‌ها فراخواندند و طی آن پنج هزار و ۵۰۰ نفر را سازماندهی کردند؛ البته از این تعداد سه هزار و ۵۱۸ نفر افرادی هستند که قبلاً آموزش دیده بودند، تعداد ۶۳۵ نفر هم از کشور‌های اروپایی بدون سابقه آموزش بودند و تعداد ۷۰۰ نفر هم از اسرای ما یارگیری کردند و بدین ترتیب این‌ها در قالب ۲۵ تیپ راهی مرز‌های کشورمان شدند.
وی یادآور شد: بر اساس اطلاعات بعدی که به دست آوردیم، متوجه شدیم که منافقین قصد داشتند عملیاتی را در مهرماه انجام دهند که با پذیرش قطعنامه از سوی ایران، عملیات خود را جلو انداختند؛ در این بین برای آنکه مانعی سر راه حرکت منافقین نباشد، ارتش عراق خطوط پدافندی ما را شکست.
اعلام حکومت دموکراتیک در کرمانشاه
سردار ناصح اضافه کرد: منافقین در حرکت خود زمان تعیین کرده بودند؛ بدین‌صورت که ساعت ۱۶ از مرز عبور کنند، ساعت ۲۰ به اسلام آباد غرب و ساعت ۲۳ به کرمانشاه برسند و ساعت ۲۴ هم در این شهر اعلام حکومت جمهوری دموکراتیک کنند؛ یعنی هسته اولیه حکومتشان را آنجا تشکیل دهند.
وی افزود: لذا برای این منظور سه تیپ را برای تصرف کرند و اسلام‌آباد غرب و پنج تیپ را برای کرمانشاه، دو تیپ را برای همدان، دو تیپ را برای قزوین و ۱۳ تیپ را هم برای تهران تعیین کرده بودند؛ آن‌ها برای هر منطقه فرمانده‌ای را هم تعیین کرده بودند؛ به‌عنوان مثال مهدی براتی برای اسلام‌آباد و کرند، ابراهیم ذاکری برای کرمانشاه و محمود مهدوی هم برای همدان، تعیین شده بود.
جنایات منافقین در اسلام‌آباد و کرند غرب
جانشین وقت فرمانده سپاه چهارم بعثت همچنین در خصوص جنایات منافقین گفت: سران منافقین به نیروهای خود گفته بودند که هیچ اسیری نگیرند؛ لذا اینکه در کرند غرب ۱۳ نفر از پاسداران و بسیجیان را اعدام کردند در همین راستا بود؛ البته این‌ها در اسلام‌آباد جنایات زیادی انجام دادند که فقط در یک مورد مجروحانی که در بیمارستان اسلام‌آباد بستری بودند را در بیرون از بیمارستان آتش زدند.
وی با اشاره به اینکه در جنوب اولین کسی که اعلام کرد نیرو‌هایی که در غرب حمله کردند و تا اسلام‌آباد و کرند غرب آمدند منافقین هستند، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رئیس جمهور وقت بود، اظهار داشت: زمانی که منافقین به تنگه چهارزبر رسیدند، اولین یگان‌هایی که با آن‌ها درگیر شدند، نیروهای انصار الحسین همدان، قائم سمنان و بدر بودند.
سردار ناصح در ادامه اظهار داشت: در شرایطی که منافقین حمله خود را به سمت کرمانشاه آغاز کرده بودند، «محسن رضایی» فرمانده وقت کل سپاه از جنوب به تهران آمد؛ آن زمان شهید «علی صیاد شیرازی» هم از فرماندهی نیروی زمینی ارتش جابه‌جا شده و به شورای عالی دفاع آمده بود که در این شورا «علی شمخانی» مسئول شهید صیاد شیرازی بود.
وی افزود: با توجه به اینکه منافقین تحرکاتی را در غرب انجام داده بودند، شمخانی از شهید صیاد شیرازی می‌خواهد که به کرمانشاه برود؛ بر این اساس، وی همراه با دو سه نفر از کسانی که با محسن رضایی بودند با یک فروند هواپیمای فالکن ساعت حدود یک و نیم الی دو بامداد به کرمانشاه می‌رسند و مستقیم از فرودگاه به بیمارستان امام حسین (ع) - که قرارگاه نجف در آنجا مستقر بود- می‌روند.
جانشین وقت سپاه چهارم بعثت با بیان اینکه در آن مقطع زمانی فرماندهی [فرماندهیِ واحدی] نبوده و همه نیرو‌ها به‌صورت منطقه‌ای عمل می‌کردند، ادامه داد: عملیات مرصاد عملیاتی به هم پیوسته است و فقط یک عملیات اصلی و نهایی دارد که عملیات را تمام می‌کند؛ البته بعد از انجام عملیات نهایی، یک ماه هم برای پاکسازی منطقه زمان صرف می‌شود.
سردار ناصح اضافه کرد: شمخانی ضمن اعزام شهید صیاد شیرازی به غرب کشور به وی تأکید می‌کند تا از هوانیروز ارتش برای انجام عملیات علیه منافقین استفاده کند؛ به عبارت دیگر، شمخانی از شهید صیاد شیرازی می‌خواهد به دلیل شرایط منطقه‌ای، هوانیروز ارتش را در آنجا فعال کند که در اینجا شهید صیاد خیلی خوب عمل کرد؛ البته وی همه جا خوب بود؛ به نحوی که درباره شهید صیاد شیرازی می‌گفتند وی از برادران ارتشی است که سپاهی محسوب می‌شود.
ترس منافقین از بمباران هوایی
وی سپس با بیان اینکه دو گردان از تیپ نبی اکرم (ص) کرمانشاه، تعدادی از نیروهای تیپ امیرالمومنین (ع) ایلام و یک گردان از تیپ مسلم بن عقیل گیلانغرب بالای ارتفاعات «قلاجه» در پشت اسلام‌آباد و مشرف بر منافقین حضور داشتند، گفت: منافقین پادگان الله اکبر اسلام‌آباد غرب را کامل نگرفتند و فقط همان قسمت‌های جلویی پادگان را گرفتند؛ چون از یک طرف برنامه‌ای نداشتند تا در حاشیه‌ها گیر کنند و فقط می‌خواستند سریع از راه آسفالته خود را به تهران برسانند و از سوی دیگر، این ترس را داشتند که به‌وسیله هواپیما بمباران شوند.
جانشین وقت فرمانده سپاه چهارم بعثت عنوان کرد: شهید صیاد شیرازی که از روز سوم مرداد شناسایی‌های خود را با بالگرد بر فراز منطقه انجام داده بود، تقریباً از ظهر روز چهارم مرداد عملیات هوانیروز ارتش را علیه منافقین رهبری کرد؛ علاوه بر این، صبح روز پنجم مرداد نیز نیروی هوایی ارتش با انجام چند سورتی پرواز، مواضع منافقین را بمباران کرد.
وی با اشاره به اینکه شب چهارم مرداد از سوی شهید صیاد شیرازی و «احمد سلیم‌آبادی» فرمانده وقت تیپ روح‌الله استان مرکزی به پادگان نیروی هوایی در «بیوَنیج» شهرستان دالاهو منتقل شدم، گفت: چون این پادگان از یک سوی به تنگه «پاتاق» می‌رسید، بنده را به جهت اشراف به موقعیت عمومی منطقه، مأمور کردند تا یک گردان از تیپ روح‌الله استان مرکزی را به همراه گردان مستقل شهادت به عقبه منافقین ببرم و راه آن‌ها را از عقب مسدود کنم.
فرار منافقین قبل از شروع «مرصاد»
سردار ناصح افزود: منافقین عقب‌نشینی را از قبل با ضرباتی که رزمندگان ما به آن‌ها می‌زدند، آغاز کرده بودند به نحوی که روز چهارم یک فروند بالگرد عراقی در کرند غرب به زمین نشست و یکی از فرماندهان منافقین را با خود برد.
وی در درباره تعداد یگان‌های فعال در عملیات مرصاد هم اظهار داشت: سه قرارگاه تاکتیکی برای انجام عملیات مرصاد فعال شدند که در قرارگاه تاکتیکی نجف، یگان‌هایی از سپاه نبی اکرم (ص) کرمانشاه، لشکر ۳۲ انصارالحسین (ع) همدان، لشکر ۹ بدر، لشکر ۵۷ حضرت ابوالفضل (ع) لرستان، لشکر ۶ ویژه پاسداران، تیپ ۱۲ قائم سمنان، تیپ ۶۶ مستقل ولی امر، تیپ ۳۶ انصارالمهدی (عج) قزوین، معاون فرهنگی قرارگاه نجف با یک گردان و کمیته انقلاب اسلامی با دو گردان حضور داشتند.
جانشین وقت فرمانده سپاه چهارم بعثت ادامه داد: در قرارگاه خط مقدم نیروی زمینی سپاه نیز یگان‌هایی از لشکر ۲۷ حضرت رسول (ص) تهران، لشکر ۱۷ علی بن ابیطالب قم، تیپ ۳۳ المهدی (عج) فارس، تیپ ۷۱ روح‌الله اراک و در قرارگاه سپاه هشتم هم یگان‌هایی از لشکر ۵ نصر خراسان، تیپ مسلم بن عقیل گیلانغرب، سپاه اسلام‌آباد و کرند غرب و قرارگاه رمضان و لشکر ۱۱ امیرالمومنین (ع) ایلام نقش‌آفرین بودند؛ یک قرارگاه هوایی هم داشتیم که در آن ۴۵ فروند بالگرد از پایگاه‌های کرمانشاه، کرمان و اصفهان و جنگنده‌های ارتش با مسئولیت شهید صیاد شیرازی جهت عملیات هماهنگ می‌شدند.
نبودن امکانات کافی برای تجهیز خیل عظیم بسیجی‌ها
وی با تاکید براینکه در بخش زمینی عملیات مرصاد که فرماندهی آن بر عهده محسن رضایی بود، تمام یگان‌های شرکت‌کننده از سپاه و بسیج بودند، اضافه کرد: نکته‌ای که در اینجا می‌توان اشاره کرد، این است که در هیچ تاریخی از دفاع مقدس مانند این عملیات، حضور گسترده نیروهای بسیجی را نداشتیم؛ در این عملیات، افرادی در جنگ حضور پیدا کردند که تا آن موقع اسلحه به دست نگرفته بودند؛ به عبارت دیگر، میزان حضور نیروهای داوطلب بسیجی به حدی بود که برای تجهیز آن‌ها دیگر امکاناتی باقی نمانده بود؛ به‌عنوان مثال، روز دوم مرداد معاون وزیر راه آمده بود و از من درخواست داشت کاری برای وی فراهم کنم تا انجام دهد که من هم وی را بردم و گفتم در این طرف «ماهی دشت»، خاکریزِ تأخیری ایجاد کند؛ بدین معنی که چنانچه خط اول شکسته شد، بتوانیم در پشت این خاکریز مقاومت کنیم.
سردار ناصح در ادامه عنوان کرد: عملیات که تمام شد، بنده به‌عنوان مسئول عملیات پاکسازی منطقه انتخاب شدم؛ لذا این عملیات با بکارگیری عشایر منطقه حدود یک ماه طول کشید و طی آن ۱۲۰ نفر از منافقین شناسایی و دستگیر شدند که در یک مورد ۱۶ نفر از آن‌ها به اسارت درآمدند؛ نحوه اسارت این‌ها بدین شکل بود که در کرند غرب افرادی وجود دارند که آن‌ها را به اسم «قَلخانی» می‌شناسیم؛ این‌ها در منطقه‌ای دیده بودند ۱۶ نفر دختر و پسر با هم هستند به همین جهت آن‌ها را محاصره می‌کنند و درباره هویت‌شان سوالاتی را می‌پرسند.
پاداش ۱۰۰ هزار تومانی بابت دستگیری منافقین
وی افزود: قَلخانی‌ها برای اینکه بتوانند هویت این ۱۶ نفر را شناسایی و اعتماد آن‌ها را جلب کنند، خود را از نیروهای دمکرات معرفی می‌کنند و این باعث می‌شود تا منافقین اعتمادشان جلب شود و در ادامه، اسلحه‌های خود را هم تحویل دهند؛ بدین ترتیب این افراد دستگیر و به سپاه تحویل داده شدند؛ آن زمان برای قدردانی از کاری که آن‌ها انجام دادند، مقرر شد مبلغ ۱۰۰ هزار تومان به‌عنوان پاداش بدهیم، اما آن‌ها گفتند پول نمی‌خواهند و به جای آن فقط یک تقدیرنامه بدهیم که تقدیرنامه را به همراه پاداش مورد اشاره دادیم.
انهدام کامل منافقین و تقدیم بیش از ۶۰۰ شهید در مرصاد
جانشین وقت فرمانده سپاه چهارم بعثت سپس به آمار شهدا و مجروحان عملیات مرصاد اشاره کرد و گفت: عملیات مرصاد با تقدیم ۲۸ شهید از قرارگاه نجف و ۶۸ مجروح، از سپاه هشتم ۳۲ مجروح، از قرارگاه رمضان ۹ شهید و ۱۱۱ مجروح، از لشکر ۳۲ انصارالحسین همدان ۹۲ شهید و ۳۰۷ مجروح، از لشکر ۲۷ حضرت رسول تهران ۱۱۲ شهید و ۱۹۸ مجروح، از لشکر ۶ ویژه پاسداران ۱۸ شهید و ۲۶۹ مجروح، از لشکر ۷۱ روح الله ۲۱ شهید، از لشکر ۱۵۵ ویژه شهدا ۸ شهید و ۷۰۹ مجروح، از کمیته انقلاب اسلامی هفت شهید، از لشکر ۵۷ ابوالفضل لرستان ۳۱ شهید و ۱۲۶ مجروح، از لشکر ۹ بدر ۸۸ شهید و ۲۴۰ مجروح، از لشکر مهندسی ۴۳ امام علی (ع) چهار شهید و ۱۱۸ مجروح، از لشکر ۱۱ امیرالمومنین (ع) ایلام ۲۵ مجروح و بدون شهید، تیپ ۱۰۰ انصارالرسول جوانرود و پاوه بدون شهید و ۱۲۹ مجروح، از تیپ نبی اکرم (ص) کرمانشاه ۹۶ شهید و ۱۲۶ مجروح، از تیپ قائم سمنان ۳۳ شهید و ۱۶۵ مجروح، از تیپ مسلم بن عقیل گیلانغرب ۱۴ شهید و ۱۵۰ مجروح، از تیپ ۶۶ ولی امر ۱۲ شهید و ۶۳ مجروح، از انصارالمهدی زنجان پنج شهید و ۳۹ مجروح و از نیروهای متفرقه هم ۳۴ شهید و ۳۸ نفر هم مجروح، پایان یافت.
وی همچنین تصریح کرد: منافقین هم در این عملیات هزار و ۳۰۰ کشته و هزار و ۸۰۰ مجروح داشتند که این یعنی حدود ۸۰ درصد آن‌ها کشته و زخمی شدند و این میزان تلفات برای یک سازمان نظامی یعنی انهدام کامل؛ گرفتن این مقدار تلفات از منافقین هم هدیه‌ای بود که خداوند در پایان هشت سال جنگ تحمیلی به ما داد؛ چرا که اگر این واقعه رخ نمی‌داد، ممکن بود ما همچنان با مشکلاتی از سوی منافقین مواجه باشیم.
برداشت‌های شخصی؛ دلیل اختلاف نظر راویان وقایع جنگ
سردار ناصح تاکید کرد: در اینجا لازم است به نکته‌ای هم اشاره کنم و آن اینکه برای جلوگیری از به وجود آمدن برخی ابهام‌ها در خصوص دفاع مقدس باید گفت در رابطه با دفاع مقدس یک بحث تاکتیکی و یک بحث استراتژیک داریم که هرکدام از دیدگاه خود می‌خواهند به موضوع دفاع مقدس بپردازند؛ لذا در مباحث تاکتیکی هر فرد بر اساس آنچه مشاهده کرده، وارد بحث می‌شود؛ به همین جهت اختلاف‌هایی که در این رابطه به‌وجود می‌آید، ناشی از اختلاف زمانی است؛ البته این‌ها اختلاف جزیی است؛ زیرا اصل موضوع، رویدادی است که اتفاق افتاده است.
وی افزود: از سوی دیگر، برای اثبات برخی مطالب به زمان رویداد‌ها نیازمند هستیم؛ از این روی اختلافات ممکن است به دلیل دیر رسیدن تجهیزات یا در صحنه نبودن باشد و حتی ممکن است در وضعیتی که همه چیز از هم پاشیده و نیرو‌ها به واسطه شدت جنگ تمرکز لازم را ندارند، مطلبی را عنوان کنند که عاری از حقیقت باشد.
جانشین وقت فرمانده سپاه چهارم بعثت اضافه کرد: بنابر این، برای رسیدن به حقایق یک رویداد باید اطلاعات فرماندهان ارشد، میانی و پایینی را دریافت کرد و با تقاطع‌گیری آن‌ها به اصل مطلب پی برد؛ زیرا اگر غیر از این باشد، ذهنیت‌های دیگری به‌وجود می‌آید.
انتهای پیام/ 231
