«فصل شیدایی» در هر شهر بومی‌سازی می‌شود
به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس، نمایش میدانی «فصل شیدایی» تاکنون ۲۲ بار روی صحنه رفته و این‌بار نوبت به اجرا در شهر همدان رسیده است. این نمایش به کارگردانی «سعید اسماعیلی» و تهیه‌کنندگی «علیرضا کوهفر» محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج است که توسط موسسه مهنا تولید، طراحی و اجرا می‌شود.
به مناسبت اجرای جدید «فصل شیدایی» با تهیه کننده آن گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانیم:
دلیل و انگیزه اجرای نمایش میدانی فصل شیدایی در همدان چیست؟
استان‌ها به صورت دوره‌ای کنگره شهدا را به نوبت در سال برگزار می‌کنند و این یک روال ثابت است. همدان اولین بار در دهه ۸۰ این کنگره را برگزار کرد و این روز‌ها دومین بار است که میزبان کنگره شهدا شده. به همین خاطر ما به دعوت ستاد کنگره به عنوان یک گروه هنری اینجا هستیم.
چه تغییراتی در روایت فصل شیدایی در استان همدان رخ داده است؟
روال ما در نمایش فصل شیدایی بومی سازی بخش معاصر نمایشی متناسب با استان میزبان است. ما سه فصل در این نمایش داریم: فصل انبیا که قصه‌های پیامبران است؛ فصل صدر اسلام که بعثت تا کربلا روایت می‌شود و بخش معاصر که انقلاب و دفاع مقدس و مدافعین حرم است. در فصل شیدایی به هر شهری که دعوت شویم این قسمت آخر را بومی سازی می‌کنیم. اینجا هم قصه انقلاب و جنگ و قصه‌های مربوط به همدان روایت می‌شود؛ یعنی به رزمنده‌ها و شهدای همدان می‌پردازیم و نقش لشکر همدان در عملیات مرصاد را بازسازی می‌کنیم. در بخش انقلاب نمایش هم نقش مبارزین همدانی همچون آیت الله مدنی و اتفاقاتی که در زمان انقلاب در شهر همدان افتاده است را بررسی می‌کنیم. در تئاتر مرسوم است که یک گروه هرجایی که دعوت می‌شوند عینا یک نمایش را بدون تغییر اجرا می‌کنند؛ حتی گاهی به زبان اصلی به یک جامعه دیگر دعوت می‌شوند، چون برای جامعه هنری اجرا می‌شود، کاتالوگ‌های پخش می‌شود که ترجمه شده است؛ اما ما در فصل شیدایی خود را ملزم دانسته ایم که وقتی به یک شهر یا کشور دیگر (عراق و سوریه هم اجرا داشته ایم) می‌رویم به لحاظ زبان و داستانی روایتی بومی داشته باشیم. مثلا در عراق اجرای ما عربی بود و یا در استان‌ها از لهجه‌های استانی استفاده شد و این بومی سازی برای برای مردم منطقه هم جذاب است چراکه این فضا را می‌رساند که گویی این گروه هنری برای ما اختصاصی اجرا می‌کنند.
برای طراحی فصل شیدایی از چه کتب یا منابعی استفاده می‌شود؟
رسالت بوذری که به اتفاق علی اسماعیلی نویسنده کار هستند هر قسمت را از یک جایی برمی دارند و ممکن است قصه کربلا از یک مدخلی برداشته شده باشد و قصه حضرت نوح از مدخلی دیگر. حتما در طول این سال‌ها کتاب‌ها و مدخل‌های مختلفی مورد بهره برداری قرار گرفته‌اند و نمی‌شود یک یا دو منبع خاص را نام برد. برای همدان چیزی حدود ۶ کتاب از عملیات مرصاد و تاریخ جنگ و تاریخ شفاهی همدان خوانده شده تا این قصه استخراج شود که لیست بلندی است.
تا چه اندازه به نوآوری در مضمون و تازه بودن فصل شیدایی فکر می‌کنید؟
علاوه بر بومی سازی، در طول ۱۵ سال گذشته قصه‌هایی را تغییر داده‌ایم و این گونه نبوده است که یک قصه را به صورت ثابت روایت کنیم. مثلا بخش کربلا تاکنون ۵ نسخه متفاوت داشته است. یا در بخش انبیا تغییرات زیادی ایجاد شده؛ چنانچه در برخی اجرا‌ها داستان حضرت مسیح (ع) وجود داشته و در بخشی دیگر حضرت موسی (ع). در نتیجه دائما این قصه رنگ و روی تازه گرفته است. در تصاویر پس زمینه و در موشن‌های وسط کار (چون بعد تصویر داریم) دائما به روز عمل می‌کنیم. این مساله برای ما مهم است و تلاش می‌کنیم در همه موارد از فرم و محتوا به روز باشیم.
برای طراحی این کار الگوی و نمونه خارجی هم داشته اید؟
می‌توانیم ادعا کنم که این ژانر و گونه نمایش نمونه‌ای خارج از کشور ندارد. خارج از کشور کار‌های بزرگتر از ما انجام می‌شود، اما آن‌ها قصه محور نیستند یعنی کارناوال‌های بزرگ شادی دارند و افتتاحیه و اختتامیه‌های وسیع و بزرگی اجرا می‌کنند، ولی تئاتر و نمایشی با این پروداکشن و سبک و سیاق اجرایی گونه‌ای است که ما در ایران با آقای بهزادپور و شب آفتابی تجربه کردیم و پس از آن در ستاره صبح و آوای نور و امروز در فصل شیدایی آن را ادامه دادیم. به شخصه پروداکشن قصه محور میدانی با این سبک را در دنیا سراغ ندارم البته اتفاقات و ایده‌های بزرگی که خارج از کشور دارند را رصد می‌کنیم و در شرق به نوعی رویداد‌ها و جشن‌هایی برگزار می‌شود که تکنیک‌های روز دنیا را دارند. همکاران ما تئاتر‌های روز دنیا را رصد می‌کنند و وقتی می‌بینیم در نمایشی از تکنیکی خاص استفاده شده آن را بومی سازی می‌کنیم و به کار خودمان می‌آوریم. کنسرت-نمایش ها، رویداد‌ها و حتی افتتاحیه المپیک می‌تواند نمونه‌هایی باشند که در کارمان از آن‌ها استفاده کنیم.
هدف شما از اجرای مستمر نمایش فصل شیدایی چیست؟
هدف از اجرای یک نمایش بزرگ وجهی هنری است و می‌خواهیم یک اثر فاخر هنری برای مردم باشیم حتی اگر صرف یک اوقات فراغت خوب برای مردم باشیم کفایت می‌کند؛ آن هم در زمانی که شاید وضعیت اجتماعی و اقتصادی مطلوب نباشد و مردم از این بابت حالشان خوب نباشد. فصل شیدایی اثری در میدان است که حواس ۵گانه مخاطب را جلب می‌کند. هر یک از ۱۰ اپیزود نمایش هدفی خاص را دنبال می‌کند و از مسائل مختلف اعتقادی و اخلاقی حرف می‌زند. مثلا در قصه حضرت آدم توسل به ۵تن نشان می‌شود و ابهامی که وهابیت در مورد توسل به اهل بیت مطرح می‌کنند را با ارجاع به آیات و روایت را شفاف سازی می‌کنیم. در هر آیتم دو یا سه هدف محتوایی مد نظر است، اما اگر بخواهم به صورت کلی بگویم تشخیص جبهه حق و باطل از ابتدای خلقت و از انبیا تا کنون هدف اصلی است.
بازیگران نمایش چطور انتخاب می‌شوند؟
در هر شهری که می‌رویم از جوانان آن شهر استفاده می‌کنیم که بیشتر سربازان وظیفه هستند؛ در همدان هم اینگونه است و ستاد کنگره شهدا سربازان عزیز را در اختیار نمایش گذاشته است که از ۱۵۰ هنرور ۱۰۰ نفر سرباز هستند و ۵۰ نفر نیروی داوطلب.
چقدر زمان برای تمرین صرف می‌شود؟
برخلاف تئاتر که تمرین طولانی دارد ما با دوهفته صرف وقت به اجرا می‌رسیم. چون نمایش پلی بک است و فرم و اجرا‌های آن شخصیت محور نیست. برخی بازیگران نمایش ثابت و مسلط هستند و هنروران هم نیازی به تمرین طولانی ندارند.
انگیزه همکاری مستمر با رسالت بوذری چیست؟
رسالت بوذری از ابتدا همراه این نمایش بوده است؛ ایشان در تیم اولیه طراحی نمایش از جوانی حضور داشتند (موضوع مربوط به ۱۵ سال پیش است) با هم جلو آمدیم و انتخاب امروز نیستند. ایشان محقق، نویسنده و فردی باسواد در حوزه تاریخ و تاریخ اسلام است که اطلاعات و قلم خوبی به عنوان یک نویسنده دارد. رسالت بوذری دارای اجرا و بیان خوبی است، مجری محبوب تلویزیون است، به زبان عربی تسلط دارد و آیات و روایت را به درستی ادا می‌کند.
تا این جا استقبال از نمایش در استان همدان چگونه بوده است؟
محل اجرای نمایش گنجایش بالایی دارد و بیش از ۵ هزار نفر را می‌تواند پذیرش کند؛ معمولا شب اول و دوم، دو سوم سالن پر می‌شود، اما در استان همدان با سالن کاملا پر اجرا را شروع کردیم و ۵ هزار نفر مخاطب داشتیم و سایت نماتیکت بلافاصله پس از باز شدن پر می‌شود.
آیا دو هفته برای اجرا در همدان کافی است؟
زمین اجرا (محوطه نمایشگاه بین المللی همدان) آنقدر بزرگ است که تعداد زیادی را می‌توانیم میزبانی کنیم؛ ضمن این که این گونه نمایش هزینه‌های جاری خودش را دارد و هرشب اجرت پرهزینه است. در نتیجه وقتی که محل اجرا می‌تواند ۵۰۰۰ نقر را در هر شب میزبانی کند دو هفته زمان کمی نیست.
فکر می‌کنید اجرا تمدید شود؟
تمدید یک نمایش بستگی زیادی به میزان استقبال و نیاز استان دارد و، چون انتهای کار ما نزدیک اربعین است خودمان هم تمایلی نداریم که این ایام اجرا باشد، اما باید دید چه می‌شود.
شهر بعدی که نمایش را اجرا خواهید کرد، کجاست؟
هنوز برنامه‌ای برای داخل نداریم مگر این که دعوت بشویم و برنامه ریزی کنیم. اما برای خارج از ایران برنامه داریم و قرار است در عراق و شهر موصل بعد از اربعین و در مهرماه اجرا برویم.
چرا غالب نمایش‌های میدانی در تهران اجرا می‌شود؟
در بوستان ولایت تهران یک سالن دائمی برای نمایش‌های میدانی دائر شده است که مخصوص این گونه نمایشی است و اجرا‌های مختلفی در آن جا اجرا می‌شود که کار موسسه ققنوس است. تا وقتی که این سالن دائمی دائر نشده بود در تهران هم ۳ یا ۴ سال یکبار نمایش داشتیم. دوستان زیرساخت‌های لازم را ایجاد کرده اند و این سالن دائمی محلی برای برگزاری نمایش‌ها شده است و شهر‌های دیگر هم ممکن است الگو بگیرند و چنین کاری را انجام دهند.
منبع: ایسنا
انتهای پیام/ ۱۳۴
