به گزارش گروه سایر رسانه های دفاع پرس، تشکیل ائتلاف به اصطلاح اسلامی ضد تروریسم به رهبری عربستان با مشارکت 34 کشور از جمله مصادیق استفاده ابزاری از واژه تروریسم است.
به اذعان نهادهای امنیتی غربی که مورد اخیر آن نهاد اطلاعاتی آلمان بود عربستان از حامیان تروریسم در جهان به شمار می رود. حال این کشور ادعای رهبری ائتلاف خود ساخته علیه تروریسم نیز شده است! خبری که توسط محمد بن سلمان فرزند ملک سلمان پادشاه عربستان اعلام شد.
البته این کشور توانسته با استفاده از ابزار محبوبی چون «پول» استفاده از واژگان «حقوق بشر» و «تروریسم» را به حد اعلایی در خدمت منافع خود به کار گیرد. کشوری که در آن زنان حق رانندگی ندارند و در چند روز اخیر با افتخار اعلام کرده زنان در انتخابات شورا برای اولین بار در تاریخ این کشور پای صندوق رأی رفته اند و «حق رأی» بدانها تفویض شده است قطعنامه هایی علیه حقوق بشر سایر کشورها از جمله ایران را مطرح کرده است.
حال این موضوع را به کناری می گذاریم. فرض کنیم که عربستان خواستار ائتلاف سازی برای مقابله با تروریسم است. این پرسش مطرح است که تا چه میزان توان این کار را دارد.
برای بررسی این موضوع باید نگاهی داشته باشیم به ماهیت ائتلافهای نظامی و امنیتی. ائتلافهای امنیتی و نظامی بالاترین نوع همکاری میان کشورها به شمار می روند. تشکیل چنین ائتلافهایی و در موضوع امنیتی به مراتب سخت تر از رژیمهای اقتصادی، تجاری، مالی و .... به شمار می رود.
پیش شرط اصلی تشکیل ائتلاف امنیتی تعریف مشترک اعضای تشکیل دهنده آن ائتلاف یا رژیم از «تهدید» از یک سو و راههای مقابله با تهدید از سوی دیگر است.
ائتلافی که عربستان از آن نام می برد در بردارنده کشورهای عربستان سعودی، اردن، امارات، پاکستان، بحرین، بنگلادش، بنین، ترکیه، چاد، توگو، تونس، جیبوتی، سنگال، سودان، سیرالئون، سومالی، گابن، گینه، فلسطین، کومور، قطر، ساحل عاج، کویت، لبنان، لیبی، مالدیو، مالی، مالزی، مصر، مغرب، موریتانی، نیجر، نیجریه و یمن هستند.
بر اساس بیانیه ای که در خصوص تشکیل این ائتلاف منتشر شده تشکیل مرکز عملیات مشترک برای هماهنگی و پشتیبانی عملیات نظامی برای مقابله با تروریسم و توسعه برنامهها و سازوکارهای لازم برای حمایت از این تلاشها در نظر گرفته شده است.
در ادامه این بیانیه آمده است که تدابیر مناسب برای هماهنگی با کشورهای دوست و دوستدار صلح و طرفهای بین المللی در راه خدمت به تلاشهای بین المللی برای مبارزه با تروریسم و حفظ صلح و امنیت بین المللی اتخاذ خواهد شد.
نگاهی به بیانیه منتشر شده نشان از این دارد که این ائتلاف سطح بالایی از همکاریهای امنیتی را خواستار است. بر این اساس کشورهای مشارکت کننده در ائتلاف به رهبری عربستان باید از سطح بالای همگرایی امنیتی برخوردار باشند.
حال این پرسش مطرح است که آیا کشورهای عضو ائتلاف از تعریف واحدی از امنیت برخوردار هستند. نگاهی به تهدیدات امنیتی برخی کشورهای عضو این ائتلاف از جمله مصر نشان می دهد که اگرچه گروه «اخوان المسلمین» از نظر دولت مصر گروهی تروریستی به شمار می رود ولی از نظر حتی رهبر این ائتلاف یعنی عربستان تروریستی به شمار نمی رود.
حتی کشورهایی چون ترکیه از حامیان اصلی گروههای اخوانی در کشورهای مختلف هستند. حال تصور کنید مصر بخواهد با آنچه از آن «تروریسم اخوانی» می نامد مقابله کند و از کشورهای عضو طلب کمک کند؟ جواب مشخص است.
یا برای نمونه شخصی چون «عمر البشیر» که از سوی دیوان کیفری بین المللی تحت تعقیب است و به عنوان ناقض حقوق بشر مجرم و تحت تعقیب است قرار است در این ائتلاف با «تروریسم» بجنگد!
از سوی دیگر نوع نگاه امنیتی عربستان برای تشکیل این ائتلاف نگاهی مبتنی بر تعریف مضیق از امنیت یعنی «امنیت دولتی» است. به این معنا که تهدیدات امنیتی برخی کشورهای عضو ائتلاف مذکور اگرچه ریشه در «امنیت انسانی» چون عدم آزادی بیان، تبعیض، عدم برخورداری از حقوق شهروندی دارد ولی عربستان این موضوعات را نادیده می انگارد. برای نمونه کشورهایی چون بحرین و یمن با سرکوب مطالبات مردمی زمینه ساز بحران در کشورهای خود شده اند.
بر این اساس کشورهای عضو این ائتلاف تعریف واحدی از تهدید و آنچه «تروریسم» می نامند ندارند. از سوی دیگر این کشورها در خصوص چگونگی مواجهه با تروریسم به لحاظ عملیاتی نیز با مشکلات زیادی مواجه هستند.
ائتلاف مذکور فاقد دستور کار، نیروهای مشترک، هماهنگی نظامی، آیین نامه اداری و تشکیلات سازمانی است. این ائتلاف همچنین فاقد حداقلِ بایسته های ائتلاف هاست که از میان آن ها می توان به مشخص کردن هدف قابل سنجش، تعریف هم پیمان و دشمن، تعریف واکنش احتمالی و غیراحتمالی و... اشاره کرد.
تشکیل این ائتلاف در حالی از سوی عربستان مطرح شده است که کشورهای عضو اتحادیه عرب در تشکیل ارتش مشترک عربی ناکام مانده اند. حتی شورای همکاری خلیج فارس نیز در رسیدن به ساز و کار امنیتی منسجم و مشترک ناکام بوده است.
بررسی کشورهای تشکیل دهنده عضو این ائتلاف نشان می دهد از کشورهایی چون جمهوری اسلامی ایران، سوریه، عراق و عمانغفلت شده است که دلایل آن نیز مشخص است.
این موضوع نشان می دهد که آیا هدف ائتلاف ادعایی عربستان، مقابله با تروریسم است و یا احتمالا مقابله با کشورهایی که چندان همسو با آن نیستند.
همچنین در خصوص تشکیل این ائتلاف باید به جنگ قدرت در داخل عربستان نیز توجه داشت. جایی که محمد بن سلمان به عنوان جانشین ولیعهد درصدد است تا اختیارات امنیتی محمد بن نایف(ولیعهد) را دور بزند و این حوزه را نیز در دست خود داشته باشد.
منبع: مهر
