به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس، برنامه امواج شبهه رادیو گفت‌وگو در گفت‌وگو با دکتر علیرضا داودی (کارشناس و تحلیلگر ارشد رسانه) و دکتر جواد غلامزاده (کارشناس رسانه و منطقه) به بررسی مدل‌های رفتاری رسانه‌های بیگانه، از جعل روایت‌های میدانی تا تحریف قرائت‌های ذهنی پرداخت.
تلاش رسانه‌های بیگانه بر غلبه احساسی و عاطفی بر اذهان مخاطبان
قبل از عملیات طوفان الاقصی روابط رژیم صهیونیستی با برخی از اعضای اپوزیسیون و بعد از آن دیدار‌هایی که وزیر اطلاعات رژیم صهیونیستی با خبرنگاران ارشد اینترنشنال، شبکه بی بی سی و دیگر رسانه‌های فارسی زبان اینترنتی و امثالهم داشتند و متعاقبا شاهد تحولات بعدی بودیم در این میان گویا خلاء‌ی ایجاد شد و به یکباره آن هیمنه شکست. این فراز و نشیب را در ادبیات رسانه‌های بیگانه چگونه ارزیابی می‌کنید؟
داودی کارشناس و تحلیلگر ارشد رسانه در پاسخ به این سوال گفت: رژیم صهیونیست ظرف شش ماه گذشته نزدیک به ده نشست را تجربه کرده بود که شاید دوتای آن به دلیل اهمیتی که به آن داشتند رسانه‌ای شد و تمایل داشتند که مخاطب بداند این اتفاق افتاده است. در این رابطه ۴ نکته بسیار مهم است. نکته اول؛ قاعده‌ای تحت عنوان "پشتیبانی متقابل" وجود دارد که به زعم رسانه در این قاعده مخاطب باید دو مسئله را درک کند. یک. میزان حمایت و پشتیبانی رسانه در میدان که دارای فاکتور‌های بسیاری است که اگر مخاطبی مطمئن باشد که یک رسانه در میدان از این متغیر‌ها حمایت می‌کند اتوماتیک حدود ۲۰ درصد اعتماد اصالت فارغ از اینکه پیامی مخابره شود، اتفاق می‌افتد. دو. میزان احتمالاتی که مخاطب برای خود نسبت به اصالتی که او به رسانه می‌دهد، تعریف می‌کند بدین معنی که منِ مخاطب چقدر در رسانه تعریف می‌شوم. بنابراین؛ اصالت ارتباط دیده شدن خود را نشان می‌دهد.
وی به میزان کشت سانی محیطی که مخاطب آن را نمی‌شناسد، اما مایل به درک و عملیات در آن است، اشاره کرد و گفت: زمانی که رسانه‌ای به ما هو رسانه از پشتیبانی بسیار بزرگتری برخوردار است، مخاطب قدرت او را فائق بر قدرت رسانه‌های هم عرض او تصور می‌کند و به دلیل قدرت نمایی، آن رسانه را نسبت به سایر رسانه‌های دیگر مرجع قرار می‌دهد.
این کارشناس درباره ایجاد اختلال موازی توضیح داد: در ایجاد اختلال موازی نکته مهم و جدی نهفته است. دشمن می‌گوید که اگر میدان به نفع ما نچرخید بواسطه دو کاشت قبلی در ذهن مخاطب، می‌توانیم متغییر جدید اضافه کنیم. حال اگر مسئول امنیتی رژیم صهیونستی حرفی بزند، اینترنشنال به زبان فارسی برای مخاطب بازگو می‌کند. بنابراین؛ یک مترجمِ نیمه قدرت‌مند دارای شبکه فائق شده پیدا کرده اید. حالا اگر کنار اینترنشنال شبکه من و تو، بی بی سی فارسی و دیگر شبکه‌ها قرار گیرد، ضرایب افزایش می‌یابند. بنابراین؛ مخاطب به مرحله‌ای تحت عنوان "هماهنگی ناهمگون" می‌رسد. در این مرحله مخاطب بین جبهه مقاومت و جبهه غیرمقاومت دو برداشت موازی می‌کند؛ که در ذهن مخاطب یک هماهنگی به نفع حریف و ناهمگون نسبت به محیط اتفاق می‌افتد. یک؛ مخاطب می‌گوید این‌ها شبکه ارتباطات همگون دارند دو. این سو از داشتن شبکه محروم یا ناتوان هستند. بنابراین؛ دراینجا مخاطب در مرحله انتخاب قرار می‌گیرد.
افزایش سپر‌های دفاعی رژیم صهیونیستی در حوزه رسانه
داودی خاطرنشان کرد: در دیدار‌هایی که بین اعضا اتفاق افتاد، به یک مسئله بیش از سایر مسائل پرداخت و آن هم "افزایش سپر‌های دفاعی رژیم صهیونیستی در حوزه رسانه" بود. رسانه‌های رژیم، قدرت کنترل ده درصد از افکارعمومی شهرک نشین‌ها را هم ندارند، که در این دوره این موضوع اثبات شد و می‌توان گفت که در حوزه پدآفندی حرفی برای گفتن ندارند. مانند موضوعی که در قصه جورج فلید راجب به سی ان ان و فوکس نیوز اثبات شد. بنابراین؛ وارد مسئله دوم که گسترش شبکه انتقال پیام بیمار و میکروبی که توانایی فلج کردن ذهن جبهه مقاومت به نفع اسرائیلی‌ها از طریق شبکه‌ای که یکسال گذشته عملیات میدانی صورت گرفت، می‌شویم. به همین دلیل مسیح علینژاد در ده روز اخیر در شبکه‌های اینترنشنال، من و تو و بی بی سی فارسی مجددا با تغییر و لحن ادبیات به فعالیت می‌پردازد. در بمباران بیمارستان غزه ظرف سه ساعت اول به تولید ۶۵ هزار پالس پیام به صورت پلکانی می‌پردازند که این عملیات کار ما نبوده و کار خودشان بوده است که غیر پایدار، اما ثابت است و تکنیکی در فضای مجازی به شمار می‌آید. از اینجا به بعد مخاطب به یک جمله تحت عنوان "اگر ما را هدف قرار دهد، چه کنیم؟ " می‌رسد و آرام آرام در ذهن مخاطب شکل می‌گیرد و هدف آن‌ها تسری بخشیدن این مسئله به محیط اطراف است و هر چه رسانه‌ها در داخل به جای بعد عقلانی ماجرا به بعد احساسی آن بپردازند، ترس ژله‌ای گسترده‌تر می‌شود و استدلال‌های عقلانی کاهش می‌یابد و شاید امکان چرخش مخاطب صورت بگیرد از طرفی نمی‌تواند بپذیرد که بمباران بیمارستان کار حماس بوده، اما از طرفی نسبت به پذیریش اینکه این عملیات کار رژیم بوده نیز تردید می‌کند.
مقدمه ترس ژله ای، ترس تابدار است
وی افزود: مقدمه تکنیک ترس ژله‌ای که رژیم برای مخاطب ایجاد می‌کند، ترس تابداری است که در او ایجاد شده است. هر سیستمی که به این مرحله برسد، اولین اتفاقی که برای او حاصل می‌شود، از دست دادن کنترل میدان است و این به معناست که همه مکانیزم از دست دادن او را مشاهده می‌کنند. این ترسی را در رژیم ایجاد کرده که از یک نقطه به نقطه دیگر منتقل می‌شود.
داودی اظهار داشت: رژیم اکنون به دو مشکل برخورده است. یک. چگونه منطقه حائل میان ترس تابدار حقیقی در درون رژیم را ایجاد کنند که تبدیل به ترس ژله‌ای در مخاطب شود که به سمت ایجاد بازدارندگی می‌رود. دو. چگونه بر هلدینگی که برای تولید پیام ساخته بود همچنان کنترل داشته باشد.
وی افزود: رسانه‌های بیگانه اکنون در مسیری منحصر شده اند که نمی‌توانند از آن خارج شوند و در گزارش‌های خود بر موضوع غیرنظامی‌ها در اسرائیل تاکید دارند. از طرفی نیز غیرنظامی در اراضی وجود ندارد و در گزارشی دیگر این افراد را پزشک و یا مهندس، پزشک یا خانه دار اعلام می‌کنند و این تضاد‌ها میان گزارش‌ها وجود دارد.
میدان، رسانه‌های بیگانه را عاصی کرده است
این کارشناس همچنین گفت: میدان، رسانه‌های بیگانه را عاصی کرده و در حال حاضر، چون میدان را از دست داده اند، بر شناخت رسانه‌های حریف پرداخته اند تا آن‌ها را دچار اشتباه کنند.
وی افزود: اسرائیلی‌ها در طول تاریخ ثابت کرده اند که هر وقت ترس تابدار مستولی می‌شود و هرگاه رسانه‌ها نمی‌توانند کاری کنند و منطقه خاکستری را از دست می‌دهند، رادیکال عمل می‌کنند. زدن بیمارستان نشان از همین عملکرد آنهاست و بی شک به بیمارستان هم ختم نمی‌شود.
رژیم صهیونیست، دنیای غرب را وارد وحشت کرده است
داودی عنوان کرد: مبنای ورود رژیم به ایجاد ترس بین المللی شروع شده است و این موضوع قابل اثبات است. در ۱۵ روز گذشته، رسانه‌های بیگانه از چه می‌ترسند. رژیم دنیای غرب را وارد وحشت کرده است که اگر این جنگ و ترس ادامه پیدا کند، باید دست به چه اقدامی بزنند. آلمانی‌ها بسیار ترسیده اند و واکنش‌های بسیار سنگینی نشان داده اند. بنابراین؛ اسرائیلی‌ها برای آنکه بتوانند از پس این مخمصه برآیند، خود را به یک ترس بین المللی در نزد غرب تبدیل می‌کنند.
جبهه مقاومت به یک بلوک تبدیل شده است
وی به این نکته اشاره کرد که اساسا رژیم صهیونیست هیچ تجربه‌ای از محور واحد مقاومت در این حجم نداشتند و جبهه مقاومت به یک بلوک تبدیل شده است. اگر غرب به نقطه‌ای برسد که غرب میان بودن خودش و رژیم انتخاب کند، قطعا پای معامله رژیم می‌رود و نکته اینجاست که نقطه بعدی برای کوچ اسرائیل کجا خواهد بود؟
رژیم صهیونیست توان رسانه‌ای ندارد
دکتر جواد غلامزاده کارشناس رسانه و منطقه در ادامه خاطرنشان کرد: بی شک رسانه عنصر مهمی در جنگ شناختی دشمن است و طبیعتا دشمن از جنگ ترکیبی استفاده کرده و این لایه بندی کردن مخاطب را در سیاستگذاری‌های خود در نظر گرفته است و در این لایه بندی در سه سطح جهانی و داخل ایران به دلیل اینکه مرکز ثقل مقاومت محسوب می‌شود، برنامه ریزی صورت گرفته است. برای مهندسی این لایه‌ها نیاز به توان رسانه‌ای است که رژیم صهیونیست از آن برخوردار نیست به همین دلیل به دنبال شرکا و هم پیمان‌های خود در عرصه‌های روانی، مفهومی و معنایی می‌گردد.
وی تاکید کرد: وقتی راجع به رژیم، ماهیت و سیاست‌های آن صحبت می‌کنیم، باید بخشی از سیاست‌های ایالت‌های متحده آمریکا، بلوک غرب و آنگلوساکسون را در نظر گرفت. در این صورت است که تمام ظرفیت‌های قوانین رسانه‌ای آن‌ها در خدمت رژیم قرار می‌گیرد تا سیاست‌های رژیم را تئوریزه و در افکار عمومی قابل فهم کند.
رژیم دچار استیصال و سردرگرمی شده است
غلامزاده به فضای عینی در منطقه اشاره کرد و توضیح داد: رژیم با یک پدیده منحصر به فرد و اتفاق خاص مواجه شده و کاملا دچار استیصال و سردرگرمی است و سیستم اطلاعاتی و نظامی او از داخل فروپاشیده است و همچنان که روز شانزدهم جنگ را سپری می‌کنیم، شیمبت به عنوان دستگاه اطلاعات نظامی رژیم صهیونیستی تمرکز خود را به دست نیاورده است. طبیعتا برای اینکه صحنه روانی را جمع کنند، باید دست به اقداماتی بزنند که با توجه به عمق ضربه رژیم و غیرقابل ترمیم بودن آن، اکنون دکترین امنیت رژیم فروپاشیده شده که بخشی از آن اصل بازدارندگی است که به هر ترتیبی قصد احیای آن را دارد. چراغ سبزی که آمریکایی و بلوک غرب به اسرائیل برای عملیات وحشتناک در عزه نشان دادند، برای احیای نسبی بخشی از بازدارندگی از دست رفته است.
مهمترین عملیات طوفان الاقصی تسخیر باور افکار عمومی بود
وی افزود: امروز برای این احیا موانع بسیار جدی پیش روی رژیم است. رژیم نمی‌تواند این حالت از بازدارندگی را به قبل از ۱۵ مهرماه برگرداند. طبیعتا از ایجاد موازنه وحشت در برابر فلسطینی‌ها استفاده می‌کند تا با مانوری بر ابزار و امکانات و پشتیبان خود نمایشی از قدرت را برای مخاطبان و رقبای خود ایجاد کند. مهمترین عملیات طوفان الاقصی تسخیر باور افکار عمومی در خصوص امکانپذیر بودن، شکست و سقوط اسرائیل بود. این باور بلافاصله باید اصلاح و تغییر پیدا می‌کرد و این تغییر روایت‌ها به دلیل تغییر این روایت‌ها بود و این موضوع برای رژیم بسیار خطرناک است.
این کارشناس عنوان کرد: خیزش‌ها در افکار عمومی منطقه را نباید عادی دانست. بلکه اتفاقات بسیار مهمی است که در لایه‌های عمیق اجتماعی غرب شاهد اعتراضات ضداسرائیلی و حمایت از فلسطین هستیم و این نشان از متزلزل کردن اسرائیل است.
غلامزاده اضافه کرد: به باور خود سیاستگذاران رژیم این شکل از حملات و کشتار می‌تواند بخشی از آن را احیا کند. متاسفانه بخشی از خودی‌ها و نیرو‌های عمل کننده رسانه جبهه مقاومت این مسئله را متوجه نشدند و تا حدودی با نوع سوژه پردازی‌ها و گزاره‌هایی که تولید می‌کنند، به رژیم کمک می‌کنند.
قدرت هژمونی روانی رژیم دچار فروپاشی شده است
وی عنوان کرد: اکنون قدرت هژمونی روانی رژیم دچار فروپاشی و آسیب شده است و طبیعتا رژیم از همه ابزار‌های خود بویژه در حوزه روانی و رسانه‌ای نهایت استفاده را می‌کند تا به احیای آن بپردازد. طلسم شکست ناپذیر رژیم شکسته شده و رژیم از حالت تهاجمی به حالت تدافعی وارد شده است. امیدوارم که عظمت این مسئله توسط افکار عمومی، ملت‌ها و دولت‌های منطقه و کشور‌های اسلامی و عربی درک شود. یکی از اتفاقاتی که رقم خورد این بود که ضریب شجاعت، دلیری و شکست پذیری اسرائیل در افکار عمومی رشد پیدا کرد و این اتفاق بویژه برای یکسری از نسل‌های جدید در قرن بیست و یکم اتفاق افتاده است. نسل‌هایی که شاید جنگ ۳۳ روزه را ندیدندیا جنگ‌های انتفاضه اول و دوم را فراموش کرده اند، متوجه واقعیت‌های کلیدی و حیاتی و دگردیسی معنایی می‌شود و این برای رژیم بسیار خطرناک است. در نیمه اول قرن ۲۱ که در دوران گذار نظم جهانی نظام بین الملل حرکت می‌کنیم و بناست که در سال‌ها و دهه‌های آینده شکل بگیرد طبیعتا تغییر این هنجار‌ها و شکل گیری هنجار‌های مغایر با جبهه استکبار و موافق گفتمان مقاومت برای آن‌ها خوشایند نیست به همین دلیل به هر ترتیبی درصدد تغییر آن هستند.
اتاق فکر دشمن، برای جمهوری اسلامی ایران برنامه مفصلی خواهد داشت
غلامزاده امیدوار است که مسئولین، نخبگان و افکار عمومی جایگاه حیاتی جمهوری اسلامی ایران از منظر ایدئولوژیکی و ژئوپولوتیکی و همچنین رسالت تاریخی خود را درک کند. بنابراین؛ به طور طبیعی اتاق فکر دشمن، می‌بایست برای جمهوری اسلامی ایران برنامه مفصلی داشته باشد. به نظر می‌آید که در ایران بر دو گزاره معیشت و نزدیک بودن گزینه جنگ و ایجاد ناامنی می‌توانند سرمایه گذاری کند.
آمریکایی‌ها به دنبال بازگشت به روند عادی سازی هستند
این کارشناس گفت: دولت‌های قبلی در ایالات متحده آمریکا و در اوج مذاکرات برجامی خود و بعد از آن همواره صحبت از گزینه نظامی روی میز می‌کردند. طبیعتا ترامپ به عنوان تندروترین رئیس جمهور آمریکا نتوانست از این گزینه در صحنه عمل استفاده کند و ناکارآمدی این گزینه هم برای خود و هم برای دنیا در خصوص ایران به اثبات رسید و این گزینه نیز برای مردم ایران نیز به یک باور رسید که آمریکایی‌ها دچار افول شدند. اما امروز این موضوع می‌تواند بستر مهیایی باشد که اکنون که بستر جنگ در منطقه ایجاد شده، می‌تواند به ایران تسری پیدا کند به همین علت مخاطب را با استفاده از سوژه حاضر در منطقه درگیر می‌سازد که شما نیز اگر به دنبال گفتمان جبهه مقاومت سوق پیدا کنید، وارد جنگ خواهید شد. علائم حاضر در میدان و سیاست‌هایی که اعلام می‌کنند نشان دهنده این است که آن‌ها بیشتر به دنبال آن هستند که جنگ فعلی را فیصله دهند. خط اصلی آمریکا در جنگ حال حاضر کنترل جنگ و تنش است. به دلیل اینکه آمریکایی‌ها به دنبال بازگشت به روند عادی سازی هستند و هر چه این جنگ ادامه پیدا کند، باعث ایجاد گسل‌های بیشتر میان اسلام و اعراب منطقه با صهیونیسم می‌شود. بنابراین؛ بازگشت به روند بازسازی برای آن‌ها سخت و ناممکن می‌شود. آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها دوست دارند که اسرائیلی‌ها در این نقطه بازدارندگی خود را در غزه احیا کنند، اما از سویی تمایل ندارند که صحنه جنگ ادامه پیدا کند.
کارآمدی، توانمندی و نفوذ اجتماعی گفتمان مقاومت یک فرصت بی بدیل است
وی افزود: یکی از پیروزی‌های که در صحنه روانی و رسانه‌ای به دست گرفتیم، کارآمدی، توانمندی و نفوذ اجتماعی گفتمان مقاومت در عرصه به عنوان یک فرصت بی بدیل است. عبور ملت‌ها از صهیونیسم و ادعا‌های او اتفاق بزرگی است و طبیعتا این امر حاکمان را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد و مجبور خواهند شد که از سیاست‌های یکطرفه حمایتی از اسرائیل دست بردارند.
غلامزاده در پایان گفت: امروز حماس هم صحنه جنگ و صحنه رسانه را در میدان به خوبی مدیریت کرده است و در موضوع تبادل اسرا از سوی حماس و عدم پذیرش آن از سوی اسرائیل اتفاق بزرگی است و این نشان از حسن نیت حماس را دارد.
گفتنی ست؛ برنامه «امواج شبهه» گفتگویی تخصصی پیرامون ماهیت‌شناسی و رفتارشناسی رسانه‌های فارسی‌زبان بیگانه است که با هدف روشنگری و افشای تکنیک‌های رسانه‌ای است، روز‌های یکشنبه و سه‌شنبه ساعت ۱۶ به مدت ۶۰ دقیقه از آنتن این شبکه به نشانی موج اف‌ام ردیف ۱۰۳،۵ مگاهرتز پخش می‌شود.
علاقه‌مندان می‌توانند نظرات خود را از طریق سامانه پیامکی ۳۰۰۰۰۱۰۳۵ و شماره ۰۹۰۳۹۱۳۴۷۴۴ در پیام‌رسان‌های مجازی به اشتراک بگذارند. این برنامه به سردبیری دکتر علیرضا داودی، نویسندگی و تهیه‌کنندگی سیده فاطمه شعار، اجرا و کارشناسی محمود شهیدی به روی آنتن می‌رود همچنین در این برنامه فائزه مقدم مسئول دعوت از مهمانان، سیده‌ایمان مسئله‌گو خبرنگار و مائده حیدری به‌عنوان آیتم ساز برنامه امواج شبهه فعالیت می‌کنند.
منبع: رادیو گفت‌وگو
انتهای پیام/ ۱۳۴
