به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس، حجت الاسلام ابراهیم بهاری کارشناس مذهبی با تبریک ویژه ایام ولادت شعبانیه در گفت‌وگویی اظهار داشت: ویژگی‌های امام سجاد علیه السلام را میتوان در دو بخش مطالعه کرد؛ ویژگی‌های مرتبط با امامت (علم، عصمت، معجزه) و ویژگی‌های شخصی آن حضرت که خود در دو بخش (ارتباط با خداوند، ارتباط با مردم و خود) قابل مطالعه است.
وی در خصوص ویژگی‌های مرتبط با امامت به ادامه سخن پرداخت و بیان کرد: علم نخستین ویژگی مرتبط با امامت امام سجاد (ع) است. امام سجاد علیه السلام همچون دیگر ائمه و رسولان الهی برخوردار از علم غیب بود و با این فضیلت الهی وظایف امامت را انجام میداد. علم غیب به دو گونه است: مطلق، که مختص خداوند است. «عالم الغیب والشهادة وهو الحکیم الخبیر»، «آگاه به غیب و شهود است و حکیم و داناست.»
بهاری ادامه داد: دومین مرتبه علم غیب به صورت نسبی است که در آنکه به اذن الهی در اختیار انبیا و امامان قرار دارد. علمی که محدود، وابسته به علم الهی، و بالقوه است، برخلاف علم غیب مطلق خدا که نامحدود، مستقل و فعلی است و در هیچ شرایطی، چیزی از او پنهان نمیماند. بر این اساس راوی میگوید: امام زین العابدین علیه السلام میفرمود: «اگر یک آیه در قرآن نبود، شمارا به آنچه بود و خواهد بود تا روز قیامت، خبر میدادم. [راوی میگوید:]به او گفتم:ای پسر رسول خدا! آن کدام آیه است؟ فرمود: سخن خداوند تعالی [که فرمود:]«هر چه را خدا بخواهد محو و تثبیت میکند و ام الکتاب نزد اوست.
این کارشناس مذهبی افزود: آن حضرت زمانی هم که شخصی بر سر مسئله ای فقهی با وی به جدل پرداخت فرمود: «اگر به خانه ما درآیی، ردپای جبرئیل را به تو نشان خواهیم داد. آیا کسی هست که از ما به سنت آگاهتر باشد.» (۴) نمونه ای از علم غیب آن حضرت را میتوان در برخوردش با عبدالملک بن مروان یافت. حجاج بن یوسف به عبدالملک نوشت: «اگر میخواهی بنیان حکومت خودت را استوار سازی، لازم است علی بن الحسین علیه السلام را به قتل برسانی.» عبدالملک هم در جواب او نوشت: «از ریختن خون بنی هاشم خودداری کن؛ زیرا سلطنت آل ابوسفیان به واسطه کشتن بنی هاشم چندان پایدار نماند.» عبدالملک نامه را مخفیانه به حجاج فرستاد، ولی چند روز بعد نامه ای از امام سجاد علیه السلام دریافت کرد که در آن نوشته بود: «از آن نامهای که درباره حفظ خون بنی هاشم به حجاج نوشته بودی اطلاع یافتم …» وقتی عبدالملک نامه را خواند، دید تاریخ آن با تاریخ نامهای که برای حجاج نوشته است مطابقت دارد. (۵) ناگفته نماند که علاوه بر امور غیبی که آگاهی از آن برای هدایت سکان امامت ضروری است، آن امام از علوم معمول نیز آگاهی کامل داشت. تا آنجا که زهری، از علمای درباری عبدالملک، میگوید: «ما رایت احدا کان افقه منه; (۶) کسی را فقیه تر از او (امام سجاد علیه السلام) ندیدم.»
بهاری عصمت را دومین ویژگی برشمرد و گفت: بی گمان سکان هدایت بشر باید در دست کسانی قرار گیرد که خود از هرگونه آلودگی به دور هستند. شیعیان کسی را به امامت میپذیرند که مصداق «لیذهب عنکم الرجس»، و از هر گناه و آلودگی به دور باشد. یک پرسش و پاسخ از محضر امام سجاد علیه السلام میتواند موضوع را به کلی روشن سازد: امام سجاد علیه السلام فرمودند: «امام از ما، حتماً معصوم است و عصمت چیزی نیست که در ظاهر خلقت معلوم باشد تا با خلقتشناخته شود. به این جهت، امام را جز از راه نص نمیتوان تعیین کرد. سؤال شد:ای فرزند رسول خدا! پس معنای معصوم چیست؟ فرمود: معصوم کسی است که به ریسمان الهی تمسک جوید و ریسمان الهی قرآن است. [امام و قرآن]تا قیامت از هم جدا نمیشوند. امام [مردم را]به قرآن و قرآن به امام هدایت میکند و [شاهدش]این سخن خداوند است که «این قرآن [مردم را]به راهی که پایدارتر است، هدایت میکند.» مناجات آن حضرت در روز عرفه نیز شنیدنی است، آنجا که میفرماید: «عصمتی به من ببخش که مرا به ترس از تو نزدیک سازد و از انجام محارم تو باز دارد و از اسارت گناهان بزرگ آزاد سازد، و پاکی از آلودگی گناه را به من ببخش.»
وی سومین ویژگی امام سجاد را معجزات آن حضرت عنوان کرد و اظهار داشت: معجزه کار خارق العادهای است که از راهی غیر از راه علل طبیعی و عادی ایجاد می‌شود و هدف از آن تحدی است. مانند اینکه پیامبر یا امام برای اثبات رسالت و امامت خود کاری خارق العاده انجام دهد و آن را نشانه امامت یا رسالت خود بداند. در قرآن کریم معجزات گاه به خود پیامبران و گاه به خداوند نسبت داده شده است. اژد‌ها شدن عصای حضرت موسی علیه السلام ید بیضای آن حضرت، سخن گفتن عیسی علیه السلام در کودکیو …، همگی ثابت می‌کنند که معجزه امری قابل وقوع است.
حجت الاسلام بهاری ادامه داد: نمونهای از معجزات امام سجاد علیه السلام طبق کتاب‌های تاریخثی ما اینگونه است که ابو خالد کابلی سال‌ها به امامت محمد حنفیه معتقد بود تا اینکه از طریق یحیی بن ام طویل توانستبه حضور امام سجاد علیه السلام برسد. در ملاقات دوم وی، امام سجاد علیه السلام فرمود: «اگر میخواهی مقام خودم را در بهشت هم اکنون به تو نشان میدهم.» امام دستش را به چشمان ابوخالد کشید و او خود را در بهشت و کاخ‌ها و رودخانههای آن دید. تا آنکه حضرت بار دیگر دستبه چشمان او کشید و او خود را یک مرتبه روبهروی حضرت دید. وی سرانجام در سایه این توجهات حضرت، توفیق پیروی از امام حق را یافت.
وی با بیان ویژگی‌های امام سجاد (ع)، در ارتباط با خدا تصریح کرد: شاکر بودن نخستین ویژگی این امام است. ابوحمزه ثمالی میگوید: امام زین العابدین علیه السلام هرگاه غذا میل میکرد، میفرمود: الحمدلله که به ما غذا داد و ما را سیراب کرد و ما را کفایت فرمود و به ما کمک نمود و ما را پناه داد و نعمت عطا فرمود و فضیلت بخشید. ستایش خدایی را که همگان را اطعام میدهد و کسی او را اطعام نمیکند. آن حضرت میفرمود: «لقد استرقک بالود من سبقک بالشکر; (۱۷) هر که زودتر شکر و سپاس [نعمت]تو را به جا آورد، با دوستی [و محبت]خود، تو را برده خویش کرده است.»
این کارشناس مذهبی عشق به قرآن را از دیگر خصائل امام سجاد بیان کرد و گفت: آن حضرت میفرمود: «اگر آنچه بین مشرق و مغرب است از میان برود، پس از آنکه قرآن با من باشد، بیمی به خود راه نمیدهم.» امام سجاد علیه السلام از خوش صداترین افراد بود و ممکن نبود کسی صدای قرآن خواندن او را بشنود و تحت تاثیر قرار نگیرد؛ لذا مورخان گفته اند: سقا‌هایی که از در خانه امام میگذشتند، می ایستادند تا صدای امام را بشنوند. آن حضرت میفرمود: «آیات القرآن خزائن، کلما فتحتخزانة ینبغی لک ان تنظر ما فیها؛ آیات قرآن گنجینه هایی اند، هر وقت گنجینهای گشوده شود، شایسته است که به دقت در آن بنگری.» برای همین، حضرت در نماز عبارت «مالک یوم الدین» را آنقدر تکرار میکرد که نزدیک بود جان از جسمش جدا شود.
وی افزود: امام زین العابدین علیه السلام در بخشی از دعای بسیار طولانی ختم قرآن خود، بار‌ها این عشق و دلدادگی اش را آشکار میسازد. از جمله عرض میکند: «اللهم صل علی محمد و آله واجعلنا ممن یعتصم بحبله ویاوی من المتشابهات الی حرز معقله ویسکن فی ظل جناحه ویهتدی بضوء صباحه. خداوندا! بر محمد و آل او درود فرست و ما را از کسانی قرار بده که به ریسمان [محکم]قرآن چنگ میزنند و در [درک معانی]متشابهات به پناهگاه محکم محکمات قرآن پناه میبرند و در زیر بال قرآن به آرامش میرسند و به وسیله نور صبحگاهی آن هدایت میشوند.»
بهاری مستجاب الدعوه بودن را از دیگر ویژگی‌ها معرفی کرد و گفت: امام سجاد علیه السلام از آن روی که محبوب الهی بود، مقام والای مستجاب الدعوه بودن را هم داشت.
وی عبادت را از مهمترین ویژگی‌های امام سجاد بیان کرد و ادامه داد: امام سجاد علیه السلام عبادت را بزرگترین حق خدا بر گردن انسان میدانست و میفرمود: «بزرگترین حق خدا این است که او را عبادت کنی و چیزی را با او شریک قرار ندهی. پس اگر این کار را با اخلاص انجام دادی، خدا بر خود لازم میکند کار دنیا و آخرت تو را کفایت کند و هر چه از دنیا و آخرت بخواهی، برایت پاس دارد.»
این کارشناس مذهبی در خصوص سخنان آن حضرت درباره حق نماز گفت: امام میفرمود: حق نماز آن است که بدانی نماز شرفیابی به درگاه الهی است و تو به وسیله نماز در مقابل خدا ایستاده ای. پس هر گاه آن را دانستی، سزاوار خواهی بود که مثل بندهای ذلیل، مشتاق، ترسناک و بیمناک [از عذاب خدا]، امیدوار [به رحمت او]، محتاج، و نالان، در برابر او بایستی.» امام سجاد علیه السلام درباره درجات عبادت میفرمود: «من از خدا کراهت دارم که او را تنها به خاطر پاداش عبادت کنم، تا مانند بنده طمع کار باشم که هر وقت طمع ثواب داشت، عبادت کند وگرنه عبادت نکند؛ و کراهت دارم که از ترس عذابش عبادت کنم، تا مانند بنده بدی باشم که اگر نترسید کاری نمیکند.» سؤال شد: پس به چه منظور خدا را می پرستی؟ فرمود: «برای اینکه او با کرامت‌ها و نعمت هایش شایسته عبادت است.»
وی ادامه داد: در مقام عمل نیز امام سجاد علیه السلام عابدترین فرد روزگار بود. تا آنجا که مالک بن انس درباره آن حضرت میگفت: به من خبر رسیده که علی بن الحسین علیه السلام هر شب و روز هزار رکعت نماز میخواند؛ و ابن ابی الحدید میگفت: «نهایت در عبادت کردن بود.» برای همین، او به زین العابدین مشهور شد.
منبع: آنا
انتهای پیام/ ۱۳۴
