گروه فرهنگ دفاع‌پرس: از ابتدای درگیری‌های بین فلسطین و رژیم صهیونیستی، کشور‌هایی در کنار فلسطین ایستادند و در عرصه‌های مختلف تلاش کردند تا حمایت خود را از مردم مظلوم غزه و فلسطین در ابعاد مختلف فرهنگی نشان دهند. در این میان، فیلم‌سازان بسیاری با ایده‌های مختلف، مجاهدت‌های «جبهه مقاومت» را به تصویر کشیدند.
ما در گروه فرهنگی خبرگزاری دفاع مقدس سعی بر آن داریم که در مجموعه گزارش‌هایی با عنوان «جبهه مقاومت در قاب فیلم و سریال» این آثار را بررسی و معرفی کنیم. یکی از این فیلم‌ها، فیلم سینمایی «بازمانده» است.
این فیلم سینمایی به کارگردانی سیف‌الله داد؛ تهیه‌کنندگی منوچهر محمدی، منوچهر عسگری‌نسب و سیف‌الله داد و نویسندگی سیف‌الله داد، در سال ۱۳۷۳ ه . ش در کشور سوریه ساخته شد. تمام بازیگران این فیلم عرب‌زبان و عمدتاً اهل کشور سوریه هستند. موسیقی متن این فیلم، ساخته مجید انتظامی و چهره‌پردازی هم برعهده عبدالله اسکندری بوده است و علیرضا زرین‌دست هم فیلم‌برداری آن را برعهده داشت.
برداشتی آزاد از کتاب «بازگشت به حیفا»
داستان این فیلم، بازمی‌گردد به تشکیل اسرائیل و تسلط آن بر حیفا در سال ۱۹۴۸ میلادی. این فیلم برداشتی آزاد از کتاب «بازگشت به حیفا» به قلم «غسان کنفانی» نویسنده فلسطینی بود.
«غسان کنفانی» سال ۱۹۳۶ در عکا (بندری در فلسطین است که سال ۱۹۴۸ میلادی به اشغال صهیونیست‌ها درآمد) به دنیا آمد و تا ماه می سال ۱۹۴۸ میلادی در همان شهر زندگی می‌کرد که پس از ۱۹۴۸ به لبنان پناه برد.
«غسان کنفانی» نویسنده و روزنامه‌نگار و از اعضای رهبری جبهه مردمی برای آزادی فلسطین بود، اما در سال ۱۹۷۲ میلادی در بیروت (پایتخت لبنان) توسط موساد (سازمان اطلاعات رژیم صهیونیستی) ترور شد و به شهادت رسید.
«بازمانده» یک قرائت تاریخی از نحوه اشغال فلسطین توسط صهیونیست‌ها پس از خروج بریتانیا از این مناطق و نحوه نسل‌کُشی فلسطینی‌ها در بستری دراماتیک است.
تصویربرداری فیلم در شهر‌های لاذقیه و دمشق (از شهر‌های سوریه) انجام شده است. زبان اصلی فیلم عربی و دوبله آن به فارسی توسط دوبلورهایی از جمله رفعت هاشم‌پور (صفیه)، ناصر تهماسب (شمعون)، منوچهر والی‌زاده (سعید)، ژاله کاظمی (لطیفه)، سعید مظفری (مرد یهودی)، مینو غزنوی (همسر مرد یهودی)، احمد رسول‌زاده (رشید)، ژرژ پطروسی (مرد مسیحی همسایه)، ایران بزرگمهر (همسر مرد مسیحی) انجام شده است.
داستان فیلم
داستان فیلم از این قرار است:
در سال ۱۹۴۸ زمانی که اسرائیل تشکیل شد، دکتر سعید به‌همراه همسرش، لطیفه و نوزادشان، فرهان در این کشور زندگی می‌کردند. دکتر سعید، شمعون (همسایه و همبازی یهودی دوران کودکی خود) را حین بمب‌گذاری در یک قطار می‌بیند، اما مطلع کردن پلیس، آغاز دردسر‌های او و خانواده‌اش است.
شمعون با تهدید از او می‌خواهد شهر را ترک کند، اما سعید امتناع می‌کند. صفیه (مادر سعید) برای تشویق فرزندش به ترک شهر، به حیفا می‌آید، اما صبح روزی که قرار است خانواده دکتر سعید شهر را ترک کنند، حیفا مورد تهاجم صهیونیست‌ها قرار می‌گیرد و از این خانواده، تنها صفیه و فرهان زنده می‌مانند.
خانه دکتر سعید به زن و شوهری یهودی می‌رسد و آن‌ها سرپرستی فرهان را که در خانه تنها مانده، برعهده می‌گیرند. صفیه که می‌خواهد تنها یادگار خانواده‌اش را حفظ کند، به‌عنوان دایه فرهان وارد خانواده یهودی می‌شود.
از سوی دیگر، همسر صفیه که درگیر مبارزه با صهیونیست‌هاست نقشه انفجار بمب در یک قطار حامل صهیونیست‌ها را طرح‌ریزی می‌کند. صفیه می‌پذیرد تا چمدان حاوی بمب را حمل کند. شمعون، زن و شوهر یهودی، صفیه و نوه او نیز از مسافران قطار هستند. درست در لحظه‌ای که هویت صفیه در حال لو رفتن است، او با فرهان از قطار بیرون می‌پرد و انفجار اتفاق می‌افتد. صفیه به‌شدت آسیب می‌بیند و بر اثر چپ شدن واگن قطار، بی‌هوش می‌شود.
اقتباس‌هایی از آثار «غسان کنفانی»
«بازگشت به حیفا» یکی از مهم‌ترین آثار غسان کفانی به حساب می‌آید که پیش از مرحوم «سیف‌الله داد»، قاسم حاول در سال ۱۹۸۲ فیلمی بر اساس آن ساخته بود و پس از «بازمانده» هم «ریحان الخطیب» فیلمساز سوری در سال ۲۰۰۵ دوباره این قصه را جلوی دوربین برد.
هر دوی این فیلم‌ها با کتاب غسان کفانی نام یکسانی داشتند، اما فیلم مرحوم «سیف‌الله داد» هم نام متفاوتی داشت و هم اینکه به‌لحاظ حال و هوا مقداری از یأس و نومیدی داستان کنفانی را کاسته بود.
مؤاخذه نسل گذشته فلسطینی‌ها
قصه کنفانی به‌نوعی مؤاخذه نسل گذشته فلسطینی‌ها بود؛ از این منظر که چرا آن‌ها در زمان شکل‌گیری کشور جعلی اسرائیل، مقاومت و ایستادگی نکردند، اما سیف‌الله داد از آن قصه تنها این ایده را گرفت که فرزندی در زمان هجوم نظامیان ارتش اسرائیلی در خانه جا می‌مانَد.
سال‌ها چنین جا انداخته شده بود که رژیم صهیونیستی توسط فروش زمین‌های فلسطینی‌ها به یهودیان صهیونیست شکل گرفت، اما سیف‌الله داد این گزاره ساده و یک‌خطی که بیشتر برای توجیه اشغالگری اسرائیل به کار می‌رود را زیر سؤال برد و نشان داد که پای یک نسل‌کُشی تمام‌عیار و آواره کردن میلیون‌ها نفر در میان بوده است.
چگونگی نگارش فیلمنامه
«منوچهر محمدی» تهیه‌کننده فیلم «بازمانده» در گفت‌وگویی در مورد نگارش فیلمنامه این فیلم گفت: ««سیف‌الله داد» برای نگارش فیلمنامه «بازمانده» چند سفر به سوریه و لبنان داشت و حجم زیادی کتاب تاریخی در مورد این سرزمین‌ها مطالعه کرده بود.
احاطه و تسلط به دو زبان عربی و انگلیسی کمک شایانی به او می‌کرد تا متون اصلی را بدون نیاز به ترجمه بخواند. «سیف‌الله داد» اسناد و مدارکی را مطالعه کرد و تعداد زیادی از کتاب‌های حوزه مقاومت فلسطین را که در کشور‌های مختلف چاپ شده بودند، خواند.»
توضیح چگونگی رفع توقیف «بازمانده» توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی از زبان تهیه‌کننده فیلم
«منوچهر محمدی» تهیه‌کننده فیلم «بازمانده» در روز هشتم آبان ۱۴۰۲ در برنامه «به افق فلسطین» در مورد رفع توقیف فیلم «بازمانده» گفت که بخشی از آن را در فیلمی می‌بینید.
تیزر‌های این فیلم را در اینجا ببینید:
انتهای پیام/ 118
