به گزارش گروه فرهنگ دفاع‌پرس، حجت‌الاسلام و المسلمین «احمد اولیایی» عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در نشست تحلیل و بررسی فیلم «و عدالت برای همه» از سلسله‌نشست‌های سینما اندیشه که در سالن نمایش فیلم معاونت فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی برگزار شد، در بیان نقد فیلم از لحاظ محتوایی اظهار داشت: باید نگاه کنیم فیلم از نظر محتوایی چه پیامی در خود دارد؟ چه چیزی را می‌خواهد ثابت کند؟ چه ظرفیتی را برای ما ایجاد می‌کند؟
وی افزود: این فیلم پیرامون عدالت است و عدالت اجتماعی به‌عنوان یک فضیلت انسانی اجتماعی در تمام دنیا، حکومت‌ها و مکاتب فکری مورد توجه قرار دارد.
حجت‌الاسلام و المسلمین اولیایی در مورد موضوع «عدالت اجتماعی» در کارهای هنری تصریح کرد: عدالت اجتماعی موضوع بسیار جذابی برای کار هنری چه در برنامه‌های تلویزیونی، چه در سینما و چه در تمام قالب‌های هنری است؛ چرا که فارغ از مکتب، ایدئولوژی، جامعه و جغرافیا است و همه انسان‌ها به این موضوع علاقه‌مند هستند و اینگونه محتوا‌ها می‌توانند همانند مسائل انسانی آغاز یک گفت‌وگو باشد.
وی افزود: ما در تمام فیلم شاهد صحنه‌هایی هستیم که آلپاچینو باید در بازی خود تضاد بین اخلاق و عدالت در تضاد بین فساد و عدالت در تضاد بین منافع شخصی و عدالت اجتماعی را در بازی خود نشان دهد و همچنین کارگردان به شکل بسیار رادیکال در صدد نقد سیستم قضایی آمریکا است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در مورد شرایط زمینه‌ای تولید فیلم بیان داشت: البته شرایط زمینه‌ای تولید این فیلم خیلی حائز اهمیت است یعنی حد فاصل بین ۱۹۶۵ تا ۱۹۸۰ یک زمینه‌ای در ایالات متحده وجود دارد و ما آن را پیروزی جنبش سیاه پوشان را داریم که بعد از سال‌ها شاید در حدود صد سال مبارزه حقوقی موفق می‌شوند تا لایحه برابری سیاه پوست سفید پوست را در سال ۱۹۶۸ تصویب کند.
وی ادامه داد: کل فیلم درون سیستم قضایی اتفاق می‌افتد یعنی فضای خیابان، خانه و کلاً جامعه را کمتر می‌بینیم و سیستم قضایی که در این فیلم نشان داده می‌شود، به یک بروکراسی مداری محض اشاره می‌کند؛ به‌طوریکه بروکراسی اداری در سیستم قضایی آمریکا در این فیلم به‌عنوان یک مانع بزرگ نشان داده می‌شود.
حجت‌الاسلام و المسلمین اولیایی در مورد ویژگی زندگی در دولت مدرن گفت: امروزه در عمده کشور‌های جهان از جمله ایران ما همین معضل را داریم و رهبر معظم انقلاب اسلامی بار‌ها فرمودند که ما باید وارد مرحله دولت‌سازی بشویم؛ چرا که ما در دولت مدرن زندگی می‌کنیم که مبتنی بر بروکراسی و عقلانیت ابزاری است که در آن، انسان‌ها بر اساس منافعی که به‌دست می‌آورند، عقل خود را به کار می‌گیرند و این عقل ابزاری به مثابه ابزاری برای تامین منفعت می‌شود و این عقلانیت ابزاری نیز در سیستم قضایی به تصویر کشیده می‌شود.
وی بیان داشت: در برخی از فیلم‌های سیاه ما با فیلم‌های سیاه آمریکایی تفاوت‌هایی وجود دارد. بازیگر در این فیلم با یک بازی بی‌نظیر با یک کنشگری‌های قشنگ می‌خواهد به مخاطب خود بفهماند امکان اصلاح سیستم وجود دارد و امید را در فیلم تزریق می‌کند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در مورد تفاوت فیلم‌های ایرانی و آمریکایی در نقد سیستم دولتی گفت: یعنی به جایی آنکه سیستم فاسد قضایی در ذهن شما و مخاطب بماند، اصلاح و امیدی در ذهن‌ها خواهد ماند، اما در سیاه‌نمایی‌های برخی فیلم‌های ایرانی، کارگردان و تهیه‌کننده سیستم را فاسد نشان می‌دهند که یک نفر بیاید و آن را اصلاح کند و نیت کارگردان و تهیه‌کننده، پُررنگ کردن آن سیاهی است، ولی این فیلم با نقد سیستم قضایی آمریکا، یک خوبی هم که دارد این است که یک‌سری عدالت‌هایی هم اجرا شده است و عده‌ای به حق و حقوق خودشان رسیده‌اند و در تیتراژ به ذهن مخاطب القا می‌شود که این امکان هست که سیستم رو به بهبودی برود و این با تزریق این نگاه به مخاطب آمریکایی بد در ذهن نمی‌ماند و ما در انتهای فیلم احساس می‌کنیم که با آمریکایی در چند سال آینده روبه‌رو خواهیم شد که قوی‌ترین و پاک‌ترین سیستم قضایی دنیا را دارد، اما ما در ایران برعکس عمل می‌کنیم.
وی ابراز داشت: ما به جای عدالت کیفری باید به‌سمت عدالت ترمیمی برویم و عدالت ترمیم به چه معناست؟ در عدالت کیفری چه سؤال‌هایی مطرح می‌شود؟ سوال این است که چه قوانینی شکسته شده؟ مجرم کیست؟ و چه مجازاتی باید ببیند؟ اما در عدالت ترمیمی سؤال نمی‌شود؛ بلکه توضیحات سؤال می‌شود که چه کسی آسیب دیده است؟ چند نفر دخیل بودند؟ در آسیب دیدن این شخص، چه کسانی در این وضعیت سهیم بودند؟ چه نیاز‌هایی باعث شده است که این‌ها به‌سمت این کار بروند؟ عدالت ترمیمی دنبال آن است که بخواهد بزه را از بین ببرد؛ لذا ما در ایران به‌سبب وجود اندیشه اسلامی این ظرفیت را داریم، اما متأسفانه به آنها پرداخته نمی‌شود.
حجت‌الاسلام و المسلمین اولیایی ادامه داد: سینمای ما در ادبیات عدالت ترمیمی از حیث ادبیات علمی دانشگاهی و آکادمیک در ایران تکمیل نشده است، ولی در اندیشه اسلامی ظرفیت‌هایی وجود دارد که ما بتوانیم در این ادبیات تولید فیلم کنیم. امروزه فیلم‌هایی که در حوزه دادگاهی و حوزه حقوقی در ایران تولید و پخش شده‌اند، همگی در بحث عدالت حقوقی و عدالت کیفری همچون فیلم «علف» یا «هیس دختر‌ها فریاد نمی‌زنند» هستند که می‌خواهند سیستم را خشک نشان بدهند.
وی با اشاره به عدالت تربیتی اندیشه اسلامی گفت: امروزه برخی از رویه‌هایی که در دادگاه ایران وجود دارد مثل بحث مشاوره، بحث تغییر مجازات‌ها توسط قاضی مثل کتاب خواندن یا مانند این‌ها یا حتی ایجاد چرخه تقصیر ترک فعل چند سالی در ایران باب شده است. در پارادایم عدالت تربیتی اندیشه اسلامی، اندیشه دینی منطبق با حقوق اسلامی و علوم انسانی اسلامی است نه حقوق که از غرب وارد ایران شده باشد؛ لذا ما این ظرفیت را داریم که در این فضا تولید اندیشه کنیم و ما در اندیشه اسلامی دینی و بومی خودمان حرف داریم یعنی مردمی‌سازی که رهبر معظم انقلاب اسلامی روی آن تأکید می‌کنند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به علت برگزاری سلسله‌جلسات نقد فیلم اظهار داشت: برگزاری این سلسله‌جلسات برای این است که ببینیم ما ظرفیت‌های اندیشه‌ای و علم انسانی خودمان را چگونه می‌توانیم از مسیر سینما و تولید آثار هنری به مخاطب منتقل کنیم و حداقل برخی گره‌های ذهنی را ایجاد کنیم. این حلقه مفقوده فقط با گفت‌وگو ایجاد می‌شود؛ یعنی اندیشمندان باید با هم صحبت کنند تا این رابطه برقرار شود تا هنرمند با یک نگاه اندیشه‌ای به‌سمت تولید حرکت کند.
گفتنی است؛ سلسله‌نشست‌های اکران و تحلیل و بررسی و ایده‌پردازی «تولید فیلم از دیدگاه اندیشه اسلامی» از سوی میز اسلامی‌سازی علوم انسانی و معاونت فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی برگزار می‌شود.
انتهای پیام/ 118
