به گزارش گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس، عملیات رمضان روز ۱۳۶۱/۰۴/۲۲ در جبهه جنوبی و در شرق بصره، باهدف فرعی تهدید بصره از شرق و حضور در حاشیه شط‌العرب و باهدف اصلی إعمال فشار به عراق به جهت پایان عادلانه جنگ، آغاز شد. در این عملیات که در چهار محور و پنج مرحله تا تاریخ ۱۳۶۱/۰۵/۰۷ اجرا و نداشتن شناخت دقیق از وضعیت و استحکامات جدید نیروهای بعثی، موجب اخلال در اجرای عملیات شد.
روز ۱۳۶۱/۰۴/۳۰، مرحله سوم عملیات در حالی آغاز شد که نسبت به چند روز قبل این تغییرات در منطقه رخ داده بود:
۱. گسترش آب‌گرفتگی در منطقه بوبیان و خطر نفوذ آب به منطقه خودی
۲. به‌وجود آمدن تغییرات عمده در زمین منطقه عملیاتی به‌وسیله مهندسی عراق در طول چند روز گذشته
۳. منتقل شدن نیروهای زبده دشمن از غرب به منطقه عملیاتی (تیپ ۱۷ زرهی و گردان ۳۵ از تیپ ۳۵ زرهی)
** تدبیر ویژه فرماندهی قرارگاه کربلا برای این مرحله
تدبیر ویژه فرمانده قرارگاه کربلا در این مرحله، شرکت ندادن نیروهای زرهی و نفربر‌های خودی در این مرحله از عملیات رمضان بود، زیرا احتمال می‌رفت عراق در سراسر جبهه پاتک بزند. همچنین با توجه به تجربیات مراحل گذشته که به‌هنگام درگیری تشخیص وسایل زرهی خودی از دشمن مشکل بود، فرمانده قرارگاه کربلا با وارد نکردن زرهی در این عملیات، به نیرو‌ها دستور داد که هر نوع وسیله زره‌پوشی را که در منطقه مشاهده کردند، منهدم سازند.
طبق طرح، قرارگاه «فتح» به‌عنوان تلاش اصلی و قرارگاه «فجر» به‌عنوان پشتیبانی، اجرای عملیات را برعهده داشتند. این قرارگاه و قرارگاه‌های فرعی آن (فتح ۱ تا ۵) مأموریت یافتند تا ضمن پیشروی و انهدام دشمن، حدود ۱۳ کیلومتر از ضلع شرقی کانال ماهی و آب‌گرفتگی کانال ماهی در منطقه شلمچه به‌طرف انتهای کانال ماهی در منطقه کتیبان را تصرف و با قرارگاه فجر الحاق کنند.
** مأموریت قرارگاه فجر
قرارگاه فجر در شمال قرارگاه فتح عمل کرد. این قرارگاه و قرارگاه‌های فرعی آن مأموریت داشتند تا ضمن درگیر کردن دشمن در شمال منطقه، سنگرهای مثلثی اول ارتش صدام را نیز تصرف کنند. تیپ ۳۳ المهدی همچنین مأموریت یافت تا با کمک تیپ ۱۷ علی بن ابیطالب (ع) خاک‌ریزی را که این تیپ در مراحل قبلی احداث کرده بود را تصرف و تکمیل کند تا جناح راست فتح ۲ تأمین شود. مأموریت اصلی در این قرارگاه بر عهده فجر ۴ بود.
** اولتیماتوم صدام به نیروهای خود
هم‌زمان با سپری شدن آخرین مراحل آمادگی نیروهای خودی، قراین نشان داد که نیروهای عراقی قصد داشتند تا در یک هجوم سراسری در کل منطقه پاتک کنند. قرارگاه کربلا نیز اعلام کرده است که صدام شب گذشته با حضور در منطقه عملیاتی به فرماندهان یگان‌های عراقی اولتیماتوم داده است که حداکثر طی ۱۰ روز، منطقه ازدست‌رفته را باز پس گیرند.
وضعیت کلی منطقه عملیات تا آخرین ساعات ۳۰ تیر بدین شرح است:
قرارگاه فجر در محور راست، عملیات خود را ساعت ۲:۴۰ دقیقه آغاز کرد. نیروهای فجر ۱ و ۲ با انهدام چندین تانک و نفربر شروع خوبی داشتند، ولی در مرحله بعدی، برخی نیرو‌ها مسیر را گم کرده و زمین‌گیر شدند. قرارگاه در پی یافتن راهی برای هدایت و پیش راندن نیرو‌ها برآمد. نیروهای فجر ۴ نیز در ساعت مقرر درگیر شدند و ضمن انهدام شمار قابل توجهی از ادوات دشمن، حدود سه کیلومتر پیشروی کردند.
** عملکرد قرارگاه فتح
قرارگاه فتح نیز از ساعت ۲:۴۰ دقیقه (۱۳۶۱/۰۴/۳۰) وارد عمل شد. فتح ۲ که تصور می‌رفت به‌سرعت پیشروی کند، با مقاومت دشمن روبه‌رو شد، اما تا آن لحظه تانک‌ها و نفربر‌های بسیاری از دشمن را منهدم کرد. فتح ۱ نیز در آغاز کار با مقاومت و هوشیاری دشمن مواجه شد، ولی با تدبیر، نیروهای عراقی را دور زد و شمار فراوانی از تانک‌ها و نفربر‌های دشمن را منهدم کرد و تا آن لحظه به میدان مین تازه‌ای برخورد کرد که تا آخر وقت ۳۰ تیر مشغول پاک‌سازی آن بود.
فتح ۵ نیز که با توان ناقص وارد عمل شده بود، با غافل‌گیر کردن نیروهای دشمن، بسیاری از تانک‌ها و نفربر‌های آنها را که همان روز به‌طور انبوه در همه منطقه عملیاتی حضور داشتند، منهدم کرد. تیپ ۲۷ حضرت رسول (ص) نیز با نام فتح ۳ برای اولین بار در این عملیات شرکت کرد، هرچند به‌دلیل کمبود بی‌سیم، در برقراری ارتباط مشکل داشت، اما با توجه به انبوه تانک‌ها و نفربر‌های دشمن، در چندین نوبت بسیاری از آنها را منهدم کرد و پیشروی را به‌سوی کانال ماهی ادامه داد.
تیپ ۲۵ کربلا با نام فتح ۴ نیز با چهار گردان در جنوبی‌ترین منطقه عملیاتی کار را شروع کرد. وجود میدان‌های تازه مین و آتش متمرکز و انبوه نیروهای دشمن، حرکت این یگان را متوقف نکرد و در آخرین لحظات امروز نیز نیروهای این تیپ همچنان در حال پیش روی به‌سوی کانال ماهی بودند.
** تجهیز بعثی‌ها به مهمات شیمیایی
به گفته اسیران عراقی در عملیات رمضان، ارتش صدام مهمات شیمیایی در اختیار یگان‌های مستقر در منطقه عملیاتی جنوبی قرار داده بود. تاکنون به‌طور متوسط دو صندوق مهمات شیمیایی در اختیار گردان‌های مستقر در منطقه جنوب قرار گرفته است.
** استقبال گرم تهرانی‌ها از اسرای عملیات رمضان
در این روز، ۸۰۰ تن از اسیران عملیات رمضان با قطار از منطقه جنوب وارد تهران شدند و مردم در ایستگاه راه‌آهن از آنان استقبال کردند. اسیران که شعار‌های «مرگ بر صدام» و «الله‌اکبر، خمینی رهبر» سر می‌دادند، به اردوگاه‌های اسیران عراقی انتقال یافتند.
** روز چهارشنبه ۳۱ تیر ۱۳۶۱
در ادامه تلاش فرمانده قرارگاه فجر جهت یافتن راهی برای نیروهای جناح شمال قرارگاه، سرانجام نیرو‌ها موفق به پیدا کردن معبر شدند و مجدداً به درگیری با دشمن پرداختند، ولی وجود میدان مین و آتش شدید دشمن، در ادامه کار مانع پیش روی شد و نیرو‌ها قبل از روشنایی هوا به مواضع سابق بازگشتند.
فجر ۴ نیز که ضمن وارد آمدن خسارات و تلفاتی بر دشمن، سه کیلومتر نیز پیش روی کرده بود، توانست از محور تیپ ۱۷ قم به مثلثی برسد، ولی تغییرات در شکل زمین و پاک شدن خاک‌ریزی که قرار بوده است این تیپ با همراهی فتح ۲ آن را کامل کنند، کار این یگان را با مشکل مواجه کرد و نیز عدم الحاق با جناح چپ و نرسیدن دستگاه‌های مهندسی برای احداث خاکریز، سبب شد تا فرمانده فجر در ساعت سه بامداد دستور عقب‌نشینی بدهد.
تیپ ۱۷ که حین عقب‌نشینی مورد هجوم دشمن قرارگرفته بود، به مقابله پرداخت و در دو ساعت نبرد رویاروی، نیرو‌ها و زره‌پوش‌های فراوانی را منهدم کرد، اما به دلیل عدم احداث خاکریز و عدم الحاق با سمت چپ، در ساعت پنج صبح به‌ناچار عقب‌نشینی کرد.
فتح ۲ نیز باوجود تلاش فراوان و انهدام بسیاری از ادوات زرهی دشمن، موفق به احداث خاکریز نشد و براثر فشار دشمن و عدم الحاق با جناح راست، عقب‌نشینی کرد.
نیروهای فتح ۱ که تا آخر وقت روز گذشته مشغول پاک‌سازی مین در نزدیکی‌های هدف خود بودند، پس از باز کردن معبر به جلو رفتند، ولی عبور ادوات مهندسی از این میدان مین که قرار بود برای احداث خاکریز به جلو هدایت شوند، با تأخیر صورت گرفت و کار احداث خاکریز به روشنایی هوا کشیده شد.
هم‌زمان با روشن شدن هوا، نیروهای عراقی با پشتیبانی آتش انبوه توپخانه‌ها و تانک‌ها مجدداً هجوم آوردند و تکمیل خاکریز میسر نشد، در نتیجه نیروهای فتح ۱ در اوایل روشنایی هوا به عقب بازگشتند.
نیروهای فتح ۵ نیز با توجه به عدم الحاق با دو جناح و براثر برخی ناهماهنگی‌ها، با آنکه بسیاری از تجهیزات زرهی عراق را منهدم کرد، نتوانست اهداف خود را تصرف کند و به عقب برگشت.
تیپ ۲۷ حضرت رسول (ص) (فتح ۳) که تا آخرین ساعات روز گذشته با موفقیت در حال پیشروی بود، در ادامه کار موفق به تصرف اهداف خود شد. نیروهای این تیپ با رسیدن به کناره شرقی کانال ماهی، به چپ و راست گسترش پیدا کردند و به تیپ ۲۵ کربلا ملحق شدند، ولی با نزدیک شدن روشنایی هوا، زمان مناسب برای احداث خاکریز باقی نمانده بود و باوجود تلاش فرماندهان تیپ حضرت رسول (ص) و تیپ ۲۵ کربلا، این کار (به دلیل آتش بسیار شدید دشمن) مقدور نشد؛ به‌ناچار نیروهای این تیپ مجبور شدند به عقب بازگردند.
** شگفتی فرماندهان
بدین ترتیب مرحله سوم عملیات رمضان نیز پایان یافت. در این مرحله از عملیات هرچند همه یگان‌ها پس از پیشروی‌های اولیه به مواضع قبلی بازگشتند، ولی تلفات بسیار سنگینی به دشمن وارد کردند؛ به‌طوری که وقتی عکس هوایی منطقه عملیاتی که صبح امروز هواپیما‌های خودی گرفتند؛ به قرارگاه کربلا رسید، همگی از میزان انهدام تانک‌ها و نفربر‌های زرهی دشمن شگفت‌زده شدند.
در این مرحله ۲ هزار و ۵۵۰ تَن از نیروهای دشمن کشته یا زخمی و ۲۵۵ تن اسیر شدند؛ ۴۵۱ تانک و نفربر و ۱۴۲ دستگاه خودرو نیز منهدم شد.
با توجه به آسیب‌های فراوانی که به یگان‌های عراقی واردشده بود، برخلاف روز‌های گذشته، امروز پاتک سنگینی علیه نیروهای خودی صورت نگرفت
منبع:
لطف‌الله زادگان، علی‌رضا، عبور از مرز؛ تعقیب متجاوز با عملیات رمضان: روزشمار جنگ ایران و عراق (کتاب بیستم) تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، چاپ سوم ۱۳۸۹، صفحات ۳۳۴، ۳۳۶، ۳۳۷، ۳۳۸، ۳۴۷، ۳۴۸
انتهای پیام/ 112
