گروه فرهنگ دفاع‌پرس؛ در رابطه با مبنای تاریخی اربعین در میان مورخان اختلاف نظر وجود دارد و سه دیدگاه در این زمینه معتبرتر است.
دیدگاه اول
در میان شیعیان مشهور است که جابر بن عبدالله انصاری، صحابی بزرگ رسول خـدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در روز بیستم صفر به زیارت قبر امام حسین (علیه‌السّلام) رفت و در همان روز، اهـل بیـت در راه بازگشت از شام، به کربلا رسیده، جابر را در آنجا ملاقات کردند. همچنین در این روز سر امام حسین به بدن ملحق، و همان جا دفن شد، همچنین در این روز، جابر بن عبدالله انصاری، صحابی رسول خدا، برای زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) از مدینه به کربلا آمد و او نخستین کسی بود که قبر امام حسین را زیارت کرد. مرحوم سید محمدعلی قاضی طباطبایی و مرحوم ابن طاووس از طرفداران این دیدگاه هستند.
دیدگاه دوم (کاروان اسرا اصلا به کربلا نرفتند و اربعین وجود ندارد)
بعضی دیگر برگشت اهل بیت به کربلا و ملاقات آنان با جابر را قبول ندارند. بر اساس این دیدگاه اربعین وجود نداشته است که تاریخ و نحوه رفتن اهل بیت (ع) به کربلا مطرح باشد. مرحوم آیتی از طرفداران این نگرش است: در داستان آمدن اهل بیت (ع) از شام به عراق و رسیدن آنها در اربعین یعنی بیستم صفر به کربلا را به هیچ وجه نمی‌توان قبول کرد. اهل بیت عصمت (ع) در ماه رجب سال ۶۰ هجری از مدینه به مکه رفتند پس از مدتی که در کوفه گرفتار بوده‌اند، طبق دستوری که از شام رسید، آنان را به شام فرستادند و از آن جا هم بعد از مدتی که معلوم نیست، به مدینه طیبه بازگشتند و حق آن است که تاریخ حرکت اهل بیت به شام و تاریخ رسیدن آنان به شهر دمشق و مدت توقف اسیران در مرکز حکومت یزید و تاریخ حرکت آنان از دمشق به طرف مدینه و تاریخ ورود آنان به شهر مقدس مدینه، هیچ کدام از اینها به درستی معلوم نیست».
استاد شهید مطهری نیز رفتن اهل بیت به کربلا و ملاقات آنان با جابر بن عبدالله را قبول ندارد. به نظر ایشان، مدت زمانی و تاریخ رفت و برگشت آنها به گونه‌ای است که امکان ندارد پس از چهل روز دوباره به کربلا برگشته باشند. طرفداران این دیدگاه برخی از شواهد را دستمایه خویش قرار داده و اربعین اوّل را به صورت عادی از محالات دانسته‌اند.
دیدگاه سوم (کاروان اسرا در اربعین سال ۶۲ و یا سال‌های بعد به کربلا رفتند)
بعضی دیگر بر این عقیده هستند که اربعین وجود داشته است؛ بدین معنا که اهل بیت (ع) در کربلا حضور یافته و برای امام حسین (ع) و یاران او عزاداری کرده‌اند. ولی در سال اوّل و یا سال‌های بعد بوده است، معلوم نیست.
از آن چه گذشت می‌توان نتیجه گرفت که بر اساس مبنای اوّل مدت چهل روز از آغاز حرکت اهل بیت (ع) تا برگشت آنان به کربلا طول کشیده است؛ ولی بر اساس مبنای سوم اربعین وجود داشته و اهل بیت (ع) به کربلا بازگشته‌اند، اما تاریخ و مدت آغاز حرکت اهل بیت از کربلا و بازگشت آنان بدان‌جا معلوم نیست، همچنین معلوم نیست برگشت در سال اوّل بوده است یا سال بعد. اما بر اساس دیدگاه دوم اصلاً ملاقات با جابر وجود نداشته تا تاریخ حرکت اهل بیت (علیهم السلام) از شام به کربلا و پیمودن مسافت شام تا آن شهر مطرح باشد.
انتهای پیام/ 801
