گروه استان‌های دفاع‌پرس _ دکتر علی اصغر قنبری استاد دانشگاه دراوایل پیروزی انقلاب اسلامی و درآغاز جنگ تحمیلی، وضعیت اقتصادی شهرستان بیرجند متکی به روستاها بود، یعنی گندم، شیر، لبنیات، گوشت، مرغ، تخم مرغ و... را روستاها تامین می‌کردند و روستاها از نقش و کارکرد تولیدی برخوردار بودند. اما در وضعیت فعلی (۱۴۰۲ ش) این نقش روستاها کم رنگ، اما مرغداری‌ها و کارخانجات مختلف موادغذایی با تامین مواد اولیه از داخل و خارج شهرستان، شهر‌ها و حتی روستاها را متکی به خود نموده است.
یک کارخانه قند نیز در اسدیه (مرکز شهرستان فعلی درمیان) در دوران پهلوی ایجاد شده بود که خیلی‌ها مشغول به کار شدند و الان (۱۴۰۲ ش) هم وجود دارد. پارچه بافی هم در آن زمان در بعضی از روستاها فعال بود.
قالیچه و قالی هم در روستاها به ویژه در مود و آسیابان رونق داشت، اما از لحاظ زیر ساخت‌ها، مثل جاده، تمام راه‌های شهرستان به بخش‌های مربوطه و حتی روستاها، خاکی بود مثلا برای رفتن به بخش درمیان (شهرستان درمیان فعلی)، مردم با اتوبوسی که هفته‌ای یک یا دو روز از بیرجند به آنجا می‌رفت، ساعت‌ها در راه بودند و اگر در مسیر بارندگی می‌شد و یک رودخانه کوچکی هم در بین راه وجود داشت، ساعت‌ها در راه می‌ماندند و سرانجام بعد از ساعت‌ها به مقصد می‌رسیدند.
در حالی که در سال‌های اولیه بعد از انقلاب اسلامی، تقریبا همه راه‌های بیرجند به بخش‌های مختلف، آسفالت شد و حتی بخش زیادی از راه‌های روستایی نیز احداث و سپس آسفالت گردید.
در شهرستان بیرجند، فقط جاده بیرجند به مشهد و بیرجند به زاهدان در پایان دوره پهلوی احداث و آسفالت شد؛ هر چند بخش‌هایی از این دو جاده، بعد از انقلاب اسلامی احداث و آسفالت گردید. با آغاز جنگ تحمیلی، هنوز هیچ روستایی در شهرستان بیرجند، برق نداشت و آب لوله کشی نیز اصلاً وجود نداشت.
البته در شهر بیرجند، سابقه آب لوله کشی که یک موسسه خیریه و وقف بود، به حدود ۵۰ سال یا بیشتر به قبل از انقلاب اسلامی می‌رسید که جزو اولین شهر‌هایی بود که دارای آب لوله کشی بود. در همین شهر بیرجند، بعضی از محلات آن، مثل محله کوشه‌ای که چند سال قبل از انقلاب ایجاد شده بود، آب نداشت که در اواخر دوره پهلوی، چند شیر آب سر کوچه ها، آن هم در ابتدای محله برای مردم نصب کرده بودند.
همچنین هیچ کدام از روستاها، تلفن نداشت و اسم گاز را هنوز کسی نشنیده بود. همچنین در آغاز جنگ تحمیلی به لحاظ بهداشت و درمان، در سطح شهرستان بیرجند، فقط ۳۸ پزشک در شهر و ۱۵ پزشک در روستاها مشغول بودند. اما هم اکنون (۱۴۰۱ ش) و در حالی که بعد‌ها بخش‌های درمیان، خوسف و نهبندان از شهرستان بیرجند جدا شد؛ تعداد ۳۲۱۷ نفر پزشک، پیراپزشک و... در ۹ بیمارستان شهرستان بیرجند، فعالیت می‌کنند که رشد قابل توجه‌ای را به لحاظ تعداد پزشک و بیمارستان نشان می‌دهد.
به لحاظ انواع معادن در حال بهره بهرداری، فقط ۱۴ معدن در سطح شهرستان بیرجند وجود داشت؛ در حالی که هم اکنون (۱۴۰۱ ش)، ۲۷۱ معدن در سطح استان خراسان جنوبی، فعال است. در هر صوت، اقتصاد مردم شهرستان بیرجند در دوران پهلوی و حتی در آغاز جنگ تحمیلی، ضعیف بود و از بسیاری از امکانات محروم بودند.
در عین حال، خیل کثیری از مردم با شروع جنگ تحمیلی، علی رغم مسافت زیاد شهرستان بیرجند در شرق کشور و جنگ تحمیلی که در مناطق غرب و جنوب غرب سرزمین پهناور ایران واقع شده بود، برای دفاع از انقلاب اسلامی و سرزمین ایران به صورت داوطلبانه به جبهه‌ها شتافتند.
انتهای‌پیام/
