گروه فرهنگ و هنر دفاع پرس: «کلبه عمو تام» از جمله رمانهای بیبدیلی بود که توانست در براندازی نظام برده داری گامی بلند بردارد و شوکی اساسی به این تجارت پول ساز وارد کند.
انسان، مستعمره تازه آمریکا
جنبشهای ضد استعماری دولت آمریکا فقط اختصاص به مسلمانان و کشورهای اسلامی ندارد. در خود آمریکا مردمان رنج دیده فراوانی بودند که این خوی ددمنشی را با گوشت و خون خود لمس کردهاند. این دولت منحوس که اغلب مهاجرین یهودی و انگلیسی بودند قدم در سرزمینی گذاشتند که متعلق به خودشان نبود.
سرخپوستان آمریکا به عنوان بومیان و صاحبان این سرزمین نتوانستند دربرابر وحوشت جنگ طلبان یهودی مقاومت کنند و هر روز بخشی از سرزمین خود را از دست دادند و رفته رفته تبدیل شدند به اقلیت آسیب پذیر آمریکا. اما قضیه به همین جا ختم نشد. سرزمین حاصلخیز آمریکا سبب رشد کشاورزی از نوع استعماری آن شد و دولت تازه تاسیس آمریکا برای تامین منابع انسانی و نیروی کار خود ظلم مضاعفی مرتکب شدند.
سرمایه داران آمریکا با اسارت مردم آفریقا و مهاجرت دادن اجباری آنان به کشور تازه غصب شدهای به نام آمریکا رسم برده داری را در حد وسیع آن بنیان گذاشتند. کم کم نظام برده داری به عنوان یک اصل پذیرفته و تبدیل به یک تجارت پر سود شد.
تحریف تاریخ
رهبر معظم انقلاب درباره نظام برداری تحلیل قابل تاملی دارند. ایشان در دیدار فرماندهان نیروی انتظامی فرمودند: «آبراهام لینکلن که میگویند این [بردهداری] را حذف کرده است، برحسب دقتهای تاریخیای که کسانی کردهاند، واقعیت قضیه این نیست. مسئله مسئلهی حذف بردگی نیست. مسئله مسئلهی شمال و جنوب بود و جنگهای دامنهدار و ریشهدار چندسالهی شمال و جنوب آمریکا و بحث دعوای بین زمینداری و کشاورزی از یک طرف و صنعت از یک طرف. دعوا سر این حرفها بود.بحث این نبود که واقعاً بهخاطر احساسات انساندوستانه [باشد].»
ما همه در مورد غصب کشور فلسطین توسط یهودیان تندروی صهیونیستی موضع مشخصی داشتهایم. توضیحا باید گفت که اما اغلب در مقابل این حرکت غاصبانه آمریکا برای استثمار زمین بومیان آمریکا و مردم آفریقا توسط یهودیان ماسونی سکوت کردهایم.
هر چند اقداماتی از سوی نهادهای مختلفی بر علیه نظام بردهداری ـ گاها از سوی سفید پوستان ـ به راه افتاد اما هیچ حرکت معترضانهای مثل انتشار رمان «کلبه عمو تام» نتوانست جریان ساز باشد.
درباره نویسنده «کلبه عمو تام»
خانم هریت بیچر استوو در 14 ژوئن 1811 میلادی در شهر لیچفیلد ایالت کنکتیکات کشور آمریکا به دنیا آمد. لیمان بیچر، پدر او، یکی از مبلغان «کلیسای جماعتی» بود. هریت تا 13 سالگی در یک مدرسه محلی درس خواند که یکی از زنان همان منطقه، آن را اداره می کرد. او در 13 سالگی وارد مدرسه دختران در شهر هارتفورد شد. تعلیمات آن مدرسه، بسیار سختگیرانه بود و در آن، مفاهیم دینی مسیحیت، نقش پررنگی داشت.
پس از پایان تحصیلات، هریت به «موسسه زنانه وسترن» رفت. این موسسه را، کاترین خواهر بزرگتر هریت، در شهر سینسیناتی ایالت اوهایو تاسیس کرده بود. خانواده هریت هم در سال 1832 میلادی به این شهر مهاجرت کرده بودند. در همین زمان، او مقالاتی را در «مجله ماهانه وسترن» و «می فلاور» منتشر می ساخت که البته پس از ازدواج وی در بیست و پنج سالگی (سال 1836) با کشیشی به نام «کالوین الیس استو»، انتشار این مقالات متوقف شد.
تا سال 1850، خانواده هریت، زندگی متوسطی را در شهر سینسیناتی می گذرانند. در این سال، همسر هریت، کرسی تدریسی را در «کالج بودویین» به دست آورد و با مهاجرت به شهر شهر کوچک برانسویک، وضع زندگی آنان تغییر کرد. در همین زمان، علیرغم داشتن شش فرزند در حال رشد، حس نوشتن در وجود هریت دوباره شکوفا شده بود و او را رها نمی کرد. در همان زمان مساله لغو بردگی سیاه پوستان، یکی از مسائل روز جامعه آمریکا بود. حتی برادر او، هنری، یکی از فعالان این جنبش به حساب می آمد که آشکارا برای لغو برده داری تلاش می کرد.
«کلبه عمو تام»یک حرکت انسانی
رمان «کلبه عمو تام» حاصل پیوند این احساس وظیفه اجتماعی و شکفتگی حس نوشتن در هریت بیچر استو چهل و یک ساله است. او پس از تصویب قانون «برده فراری» تصمیم گرفت «کلبه عمو تام» را بنویسد. این رمان در ابتدا قرار بود یک شرح حال کوتاه و مختصر باشد اما به مرور گسترش یافت و حجم بیشتری پیدا کرد.
یکی از صحنه های به یاد ماندنی رمان «کلبه عمو تام»، صحنه دلخراش فروش کودکان برده سیاه پوست به شهرهای دوردست و جداکردن آنان از مادرانشان برای همیشه است.
پس از چاپ «کلبه عمو تام»، سیصد هزار نسخه آن در همان سال اول فروش رفت و با توجه به امکانات چاپ کتاب در صد و پنجاه سال پیش، ناشران آن روزگار، شبانه روز تلاش می کردند تا نسخه های بیشتری را به چاپ برسانند و به تقاضای خوانندگان پاسخ دهند. هریت پس از انتشار این رمان، نامه های تنفرآمیز زیادی دریافت کرد. حتی درون یکی از این نامه ها، گوش بریده یک برده سیاهپوست بود.
اما شهرت جهانی فوری هریت دور از انتظار بود. او به انگلیس و دیگر کشورهای اروپایی سفر کرد و به عنوان نویسنده ای بنام، مورد استقبال قرار گرفت. او در این کشورها سخنرانیهایی دوره ای را ایراد کرد و در میان نویسندگان قرن نوزده میلادی، جایگاه ویژه ای پیدا نمود.
آغاز جنگ های داخلی آمریکا
در سال 1861، نه سال پس از انتشار رمان «کلبه عمو تام»، جنگ داخلی آمریکا شروع شد. جنوبیها سلاح به دست گرفتند تا با زور از برده داری حمایت کنند و در مقابل شمالیها بایستند. شمالی ها در زمینه مهمات برتری ویژه ای داشتند. 23 ایالت با جمعیتی قریب به 22 میلیون در برابر 11 ایالت با جمعیت 9 میلیون نفر صف آرایی کردند.
در اول ژانویه 1863، بیانیه مشهور «رهایی از بردگی» صادر شد و شمالیها، سیاهان فراری را در ارتش خود پذیرفتند. نتیجه جنگ داخلی آمریکا، شکست جنوبیها و در نتیجه لغو برده داری بود. ابراهیم لینکون، رییسجمهور آن زمان آمریکا، در ملاقاتهایش با خانم هریت بیچر استو بارها گفته بود: «تو همان بانوی کوچکی هستی که این جنگ بزرگ را به راه انداختی.»
جریان سازی با یک کتاب
«کلبه عمو تام» یکی از مشهورترین رمانهای آمریکایی است. این رمان در سال 1852 میلادی و در بحبوحه مبارزات اجتماعی برای لغو بردگی سیاهپوستان در کشور آمریکا منتشر شد. انتشار «کلبه عمو تام» شوک شدیدی به جامعه آن روز آمریکا وارد کرد و خون تازه ای را در رگهای مخالفان برده داری جریان داد.
این اثر نه در دنیای بردگان که در کشورهای شرقی هم مورد استقبال قرار گرفت. در ایران هم این اثر بارها تجدید چاپ شده و طرفداران بسیاری دارد.
تحلیل مقام معظم رهبری درباره «کلبه عمو تام»
نکته قابل توجه در مورد رمان «کلبه عمو تام» توجه و تحلیل مقام معظم رهبری در مورد این اثر است.
معظم له در دیدار خود با مسئولان جمهوری اسلامی در 27 اسفند 1380 درباره رمان «کلبه عمو تام» فرموده اند: «آمریکاییها اصولی را به عنوان اصول آمریکایی معرفی میکنند و میگویند این اصول، جهانشمول است. این اصول، آزادی انسان، آزادی فکر، کرامت انسان، حقوق بشر و از این قبیل چیزهاست. اینها اصول آمریکاییاند؟ مشخّصه جامعه آمریکایی امروز اینهاست؟ مشخّصه حکومت امروز آمریکا اینهایی است که شما ذکر کردید؟ آیا این حکومت نبود که بومیان اصلی سرزمین آمریکا را قتل عام کرد؟ سرخپوستان آمریکا را نابود کرد؟
آیا این حکومت و عوامل مؤثّر در این حکومت نبودند که میلیونها آفریقایی را از داخل خانههایشان به بردگی گرفتند و دختر و پسر جوان آنها را برای بردگی ربودند و سالهای متمادی با سختترین فاجعهها با اینها رفتار کردند؟ امروز یکی از تراژدیترین آثار هنری، اثری است به نام «کلبه عموتام» که زندگی بردهداری را در آمریکا نشان میدهد که شاید قریب دویست سال است که این نوشته هنوز زنده است. واقعیّتهای آمریکا این است؛ حکومت آمریکا این است؛ آن مشخّصه و ممیّزهایی که نظام آمریکایی به دنیا نشان داده، این است؛ نه آزادی انسان، نه برابری انسان. کدام برابری؟ شما هنوز هم بین سیاه و سفید برابری قائل نیستید. همین امروز هم از نظر شما رگه سرخپوستی در یک نفر آدم در هر یک از مراحل گزینش اداری یک نقطه ضعف برای او محسوب میشود. برابری انسانها؟ آزادی فکر؟»
سخن آخر
نکته قابل تامل این است که آنچه ما را در جهت ثبات انقلاب و حفظ آن پیش میبرد خواندن و مطالعه این دست آثار است که همیشه آن را فراموش میکنیم. خواندن آثار داخلی هرچند خوب اما نه کامل است و نه کافی. من باید نهضتهای آزدیبخش و آسیبهایشان را بشناسم تا مانع ورود این آسیبها به انقلاب بشوم و دوم اینکه بدانم با چه نگرشی نقاط ضعف دشمن را شناسایی کنم تا بتوانم جریان ساز باشم.
به قول معروف اگر قرار باشد عرفان بیاموزیم از کافر هم میشود آموخت. نکته سوم اینکه همه حاسدان نظام و رهبری که میگویند این نظام دروازههای کشور را برای ورود اندیشهها بستهاند، قابل توجه است که تحلیل مقام معظم رهبری را بخوانند و بدانند که دروازههای فکر و اندیشه ما به روی متفکران آزادهای که پرچم ضد استعماری برمیدارند باز است و حتی این اندیشهها را اشاعه میدهیم. مسلما گوش شنوایی نخواهد بود که پیام آثار منحط سلمان رشدیها و ... را بشنود.
انتخاب «کلبه عمو تام» از این جهت بود که مغرضان ما را متهم به قشریگری و خود بینی نکنند. این اثر اتفاقا در قلب آمریکا و توسط ناشران آمریکا منتشر شد. نه نویسنده مسلمانی داشت نه در کشور مسلمانی نگاشته شد و نه حامیان و خوانندگانش در آن سالها مسلمان بودند.
در خانه اگر کس است
یک حرف بس است
