گروه سیاسی دفاع‌پرس: جزایر سه‌گانه ایران (تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی) که در خلیج فارس قرار دارند، از گذشته تاکنون یکی از موضوعات حساس و استراتژیک در روابط بین ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس بوده‌اند. اهمیت این جزایر به دلایل مختلفی از جمله جایگاه ژئوپلیتیکی، اقتصادی و حقوقی بسیار بالاست. در سال‌های اخیر، به‌ویژه در جریان بیانیه‌های مشترک میان شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه اروپا این موضوع بار دیگر در مجامع بین‌المللی و منطقه‌ای مطرح شده است. این بیانیه‌ها نه تنها اهمیت استراتژیک این جزایر را نمایان می‌سازند، بلکه به چالش‌های حقوقی و تاریخی مرتبط با مالکیت ایران بر این جزایر اشاره دارند.
اهمیت ژئوپلیتیکی و اقتصادی جزایر
جزایر سه‌گانه در نزدیکی تنگه هرمز قرار دارند؛ یکی از مهم‌ترین آبراه‌های جهانی که نقش کلیدی در انتقال نفت و گاز ایفا می‌کند. حدود ۲۰ درصد از نفت جهان از طریق این تنگه عبور می‌کند و این امر به جزایر ایران نقش استراتژیکی در کنترل امنیت انرژی جهانی می‌دهد. کنترل بر این جزایر به معنای نظارت و تأثیرگذاری بر مسیرهای حمل و نقل دریایی و تأمین انرژی جهان است. علاوه بر این، این جزایر منابع قابل توجهی از نفت و گاز در نزدیکی خود دارند که به ارزش اقتصادی آنها افزوده است. همچنین، حضور نظامی ایران در این جزایر به عنوان نقطه‌ای برای تقویت توان دفاعی و حفظ امنیت ملی کشور نیز اهمیت دارد. تسلط بر این جزایر به ایران این امکان را می‌دهد که به‌طور مؤثرتر از حریم دریایی خود در برابر تهدیدات احتمالی دفاع کند.
از لحاظ تاریخی، شواهد متعددی بر مالکیت ایران بر این جزایر دلالت دارند. بسیاری از منابع تاریخی و جغرافیایی نشان می‌دهند که این جزایر از قرن‌ها پیش تحت حاکمیت ایران بوده‌اند. اسنادی از دوران صفویه و پیش از آن، به‌طور مکرر به این جزایر به عنوان بخشی از قلمرو ایران اشاره کرده‌اند. در واقع، جزایر تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی همواره بخشی از ایالت هرمزگان در ایران بوده‌اند و هیچ‌گونه ادعای تاریخی معتبر از سوی دیگر کشورها در مورد مالکیت این جزایر وجود ندارد.
در سال ۱۹۷۱ و پس از پایان یافتن قیمومیت بریتانیا بر برخی مناطق خلیج فارس، این کشور از جزایر ایران خارج شد و کنترل کامل این جزایر به ایران بازگشت. در آن زمان، برخی از کشورهای عربی منطقه، به‌ویژه امارات متحده عربی، ادعای مالکیت بر جزایر را مطرح کردند. این ادعاها اما فاقد پایه‌های حقوقی و تاریخی قوی هستند و تا کنون در مجامع بین‌المللی نیز مورد تأیید قرار نگرفته‌اند.
از منظر حقوق بین‌الملل، ایران به طور مداوم بر مالکیت قانونی خود بر این جزایر تأکید کرده است. پس از بازگشت این جزایر به کنترل ایران در سال ۱۹۷۱، ایران بارها این موضوع را در محافل مختلف بین‌المللی مورد بحث قرار داده و به عنوان صاحب‌حق قانونی این جزایر معرفی شده است. حقوق بین‌الملل اصل حاکمیت دولت‌ها بر سرزمین‌های خود را به رسمیت می‌شناسد و براساس اصل عدم تغییر مرزها بدون رضایت دولت‌های مربوطه، هرگونه ادعا یا تغییر در وضعیت این جزایر نیازمند رضایت ایران است. در این راستا، ادعاهای امارات متحده عربی بر جزایر سه‌گانه بدون توجه به این اصول حقوقی مطرح شده و از نظر ایران، فاقد وجاهت حقوقی است.
بیانیه‌های شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه اروپا که به موضوع جزایر سه‌گانه پرداخته‌اند، از منظر ایران دخالت در امور داخلی کشور و نقض حاکمیت ملی آن تلقی می‌شوند. ایران به‌طور رسمی این بیانیه‌ها را رد کرده و تأکید کرده که موضوع جزایر سه‌گانه غیرقابل مذاکره است. از دیدگاه ایران، این جزایر جزء لاینفک خاک این کشور بوده و هرگونه تلاشی برای زیر سؤال بردن این حق حاکمیت، تجاوز به حقوق بین‌المللی آن است.
موضع دشمنانه اتحادیه اروپا در مورد جزایر سه‌گانه فاقد هرگونه ارزش حقوقی است و صرفا موضعی سیاسی برای جذب کمک‌ها و منابع مالی کشورهای ثروتمند خلیج فارس، به خصوص امارات متحده عربی، برای جبران هزینه‌های سنگین مشارکت آنها در جنگ اوکراین است و الا حقوقدانان آنها بخوبی می‌دانند که وقتی استعمار انگلیس در سال ۱۹۷۱ دست از اشغال منطقه، از جمله جزایر سه‌گانه برداشت و کشورهای جدید‌التاسیسی، چون امارات و بحرین پدیدار شدند، جزایر سه‌گانه را نیز به صاحب اصلی آن یعنی ایران سپرد، زیرا همه نقشه‌های تاریخی حکایت از تعلق این جزایر به ایران داشت و انگلیس نمی‌توانست کاری جز آن کند.
انتهای پیام/381
