به گزارش گروه فرهنگ دفاع‌پرس، نهمین پیش‌نشست تخصصی دومین همایش علمی هیئت و آئین‌های مذهبی ۱۴۰۳ با عنوان «واکاوی بازتاب‌های اجتماعی سنت مقتل‌نویسی» با حضور حجت‌الاسلام و المسلمین «بهاءالدین قهرمانی‌نژاد» عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران با هدف بررسی ابعاد مختلف سنت مقتل‌نویسی و تأثیرات آن بر جامعه شیعه و فرهنگ ایرانی در مرکز تخصصی احیا امر اهل بیت (ع) برگزار شد.
قهرمانی‌نژاد در ابتدای سخنان خود به آیه ۲۰۰ سوره آل عمران (یا ای‌ها الذین آمنوا اصبروا و صابروا) اشاره کرد و گفت: این آیه به صبر و شکیبایی دعوت کرده و به مفهوم جمع‌گرایی و اهمیت هیئت در اجتماع اشاره دارد. انسان به طور طبیعی مدنی است و به کار جمعی گرایش دارد. تمدن به معنای واقعی، جمع‌گرایی قانون‌مند و روش‌مند است و تأثیرات مقتل در بعد اجتماعی باید مورد بررسی قرار گیرد
وی در ادامه به مکتب‌های تاریخ‌نگاری اشاره کرد و گفت: مکتب تاریخ‌نگاری کوفه و مدینه تأثیر زیادی بر نگاشتن متون مقتل داشته‌اند. مکتب تاریخ‌نگاری مدینه عمدتاً بر سیره پیامبر (ص) و مباحث دیگر استوار است و مکتب تاریخ‌نگاری عراق بیشتر بر غزوات و مقتل‌نویسی تمرکز دارد. مکتب تاریخ‌نگاری کوفه تحت تأثیر تعاملات فرهنگی و زبانی با دیگر جوامع قرار گرفته است.
تأثیرات مقتل‌نویسی بر ادبیات و هنر
قهرمانی‌نژاد به تأثیرات مقتل‌نویسی بر ادبیات و هنر اشاره کرد و گفت: این سنت می‌تواند به غنای ادبیات فارسی و عربی کمک کند. نه تنها یک هنر ادبی، بلکه یک ابزار اجتماعی و فرهنگی است که می‌تواند به فهم بهتر وقایع عاشورا و تأثیرات آن بر جامعه کمک کند.
وی به تأثیرات اجتماعی مقتل‌نویسی اشاره کرد و گفت: این متون می‌توانند به تقویت پیوند‌های اجتماعی و فرهنگی در جامعه کمک کنند. مقتل به معنای واقعی خود شامل شعائر، اهداف و روش‌ها است و تأثیرات اجتماعی آن در هیئت و جمع‌گرایی نمایان می‌شود.
قهرمانی‌نژاد در ادامه به تاریخ مقتل‌نویسی و سیر تحولات آن اشاره کرد و گفت: از زمان امام سجاد (ع) تا به امروز، مقتل‌نویسی به عنوان یک ابزار برای ایجاد همبستگی اجتماعی و تقویت هویت دینی عمل کرده است. دوران ائمه (ع) به ویژه امام صادق (ع) نقش کلیدی در ترویج فرهنگ عاشورا و مقتل‌نویسی داشته است.
وی با بررسی متون مقتلی گفت: این متون از دیرباز تأثیرات اجتماعی فوق‌العاده‌ای بر جامعه داشته‌اند. متون مشتمل بر مقتل، آثار اجتماعی را به وضوح نشان می‌دهند و به شکل‌گیری هویت‌های اجتماعی و دینی کمک می‌کنند.
این استاد دانشگاه در پایان به برخی پیشنهادات برای پژوهش‌های آینده در زمینه مقتل‌نویسی اشاره کرد: تحقیق در مورد تأثیرات مقتل‌نویسی بر هویت اجتماعی شامل بررسی چگونگی تأثیرگذاری مقتل‌نویسی بر شکل‌گیری هویت‌های اجتماعی و دینی در جامعه معاصر، بررسی تطبیقی مقتل‌نویسی در فرهنگ‌های مختلف شامل مقایسه سنت مقتل‌نویسی در ایران و دیگر کشور‌ها و بررسی نقاط قوت و ضعف این سنت‌ها، تحلیل محتوایی متون مقتل شامل تحقیق در مورد محتوای متون مقتل و بررسی مضامین و موضوعات مشترک در آنها، نقش هیئت‌ها در ترویج مفاهیم دینی شامل بررسی تأثیر هیئت‌ها بر ترویج مفاهیم دینی و اجتماعی در جامعه معاصر و پژوهش در مورد تأثیرات مقتل‌نویسی بر ادبیات معاصر شامل تحلیل تأثیرات مقتل‌نویسی وانعکاس مفاهیم عاشورا در آثار ادبیات معاصر.
انتهای پیام/ 118
