به گزارش گروه بینالملل دفاع پرس به نقل از روزنامه لبنانی الاخبار، انتشار گزارشهای متعدد در مورد احتمال فروپاشی نظام حاکم سعودی و طرح سناریوهای متعدد و احتمالی در مورد آینده سیاه عربستان تا جایی پیش رفته است که آمریکا خود را برای مرحله پس از آل سعود آماده میکند.
گزارشهای نویسندگان غربی دیگر فقط به ابراز نگرانی از جایگاه نظام آل سعود و خطرهایی که موجودیت آن را تهدید میکند، محدود نمیشود بلکه از مرحله ابراز نگرانی و هشدار نسبت به آینده خاکستری حکومت سعودی فراتر رفته است تا جایی که برخی این سئوال را مطرح می کنند که آیا برای مرحله بعد از آل سعود آماده هستیم؟
در این میان دلیل قطعی وجود ندارد که نشان دهد کشورهای غربی به ویژه آمریکا سناریوی بعد از سقوط آل سعود را طراحی کرده باشند، اما هیچ کس در غرب دیگر بر این باور نیست که نظام حاکم سعودی همان نظام مقتدر سابق است که از تمام عناصر قدرت برخوردار است.
در همین ارتباط روزنامههای غربی و گزارشهای نهادهای اطلاعاتی به اضافه گزارش مراکز مطالعاتی و پژوهشی در فواصل زمانی مختلف در ارزیابیهای خود آمارهای تازهای ارائه می دهند که از حجم بحرانهای راهبردی عربستان در سطوح مختلف از جمله اقتصاد، نفت، حکومت، امنیت و حوزههای دیگر حکایت دارد.
این گزارشها از ابتدای خیزش مردمی موسوم به «بهار عربی» در برخی کشورهای عربی به میزان زیادی منتشر شد و شمار انتشار چنین گزارشهایی پس از افت قیمت نفت و مرگ ملک عبدالله به طور خاص افزایش یافت.
کثرت این گزارشها به هیچ وجه به این معنی نیست که در گزارشهای غربی که با نگاهی بدبینانه همراه است، مبالغه شده است و یا بدون دلیل و سند به عمد نظام حاکم در ریاض را نشانه رفته است زیرا واقعیت در چند ماه اخیر ثابت شده است و همچنان روند صحت تعدادی از پیش بینیهای گزارش های مزبور ادامه دارد.
در آخرین مورد از این گزارشها، سایت «دیفنس وان» گزارشی را با عنوان «خود را برای سقوط عربستان آماده کنید» منتشر کرد.
این گزارش به قلم دو نویسنده به نام های «ساره شایز» مشاور سابق رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا و پژوهشگر موسسه کارنگی و« الکس دی وول» پژوهشگر و استاد دانشگاه و کارشناس امور آفریقا و کشورهای عربی به تحریر در آمد.
این دو در گزارش مزبور از دولت آمریکا خواستند خود را برای آینده و مرحله سقوط نظام حاکم آل سعود آماده کند. این گزارش فاش کرده که مراجع تصمیم گیری در واشنگتن از چندی پیش برنامه ریزی های عملی خود را برای مرحله پس از فروپاشی سعودی آغاز کردهاند.
براساس این گزارش، حکومت سعودی نه یک نظام واقعی بلکه عبارت است از شرکتی سیاسی که با وجود اینکه الگوی هوشمندانه ای را در پیش گرفته است اما امکان و قابلیت ادامه را ندارد.
بر این اساس شاه سعودی بیشتر شبیه مدیر اجرایی یک شرکت تجاری خانوادگی است که پول نفت را به صورت بستههای نقدی یا اعطای امتیازات تجاری در اختیار اعضای خاندان حاکم قرار داده و یا فرصتهای کاری برای آنان فراهم میکند تا به این ترتیب حمایت سیاسی آنها را جلب کند.
گزارش سایت دیفنس وان که به نزدیکی به وزارت دفاع آمریکا معروف است، به نوع دوم جلب حمایتهای سیاسی و خرید اشخاص اشاره کرده و مینویسد: در عربستان یک طبقه تحصیل کرده شکل گرفته است که روابط بی سابقه ای را با خارج برقرار کرده است که به احتمال زیاد از برخی خدمات ارائه شده توسط حکام آل سعود راضی نخواهد بود.
دو نویسنده این گزارش در ادامه این سئوال را مطرح می کنند که «با توجه به این که نظام عرضه و تقاضا در بازار سیاست نیز حاکم است؛ در صورت بالا رفتن قیمت جلب حمایت سیاسی» چه اتفاقی خواهد افتاد؟ به ویژه اینکه این نگرانی ها در حالی است که سیاست افزایش تولید نفت و با وجود کم بودن قیمتها همچنان ادامه دارد و چه بسا این روند سران سعودی را سخت به منابع درآمد محتاج سازد.
این سیاست نفتی که در گزارش دیفنس وان فاش شده و ریاض در ماههای گذشته در پیش گرفته بود، امروز بیانگر شکست نظام حاکم سعودی است به گونهای که دیگر قادر نیست تا آخر، این بازی را ادامه دهد و درست به همین دلیل عربستان با پیشنهاد کم کردن حجم صادرات موافقت کرد.
اما دلیل اینکه «تیری میسان» تحلیلگر فرانسوی نیز با گزارش دیفنس وان هم عقیده است، اختلافات داخل خاندان حاکم سعودی است، هرچند این کشمکش ها به ظاهر تمام شده است.
وی در مقاله خود با عنوان «به سوی فروپاشی مملکت سعودی» به نحوه تعامل نظام سعودی با مخالفان خود اشاره و پیش بینی کرده است که سعودیها با آمیختهای از جنبشها و نافرمانیهای قبیله ای و انقلاب های اجتماعی روبه رو شوند؛ انقلاب هایی که چه بسا کشنده تر و خونین تر از تمام کشمکش های خاورمیانه باشد.
اما « سیمون هندرسون» نیز در تحلیلی که چند روز پیش موسسه سیاستگذاری های خاور نزدیک در واشنگتن آن را منتشر کرد، آورده است، تعداد اندکی از مردم در دشمنی «محمد بن نایف» ولیعهد و «محمد بن سلمان» جانشین ولیعهد با یکدیگر تردید دارند.
وی ادامه تنش بین این دو را در ساختار قدرت عربستان بعید دانسته و ادامه می دهد در صورت رویارویی آن دو با هم، کفه قدرت محمد بن نایف سنگین تر خواهد بود چرا که شبه نظامیان معروف به نیروهای گارد ملی که سربازگیری آن بر اساس معیارهای قبایلی است، تحت فرمان «متعب بن عبدالله» قرار دارند که او نیز از نزدیکان بن نایف به شمار می آید.
بنابراین و بر اساس گزارش دیفنس وان، سناریوی انفجار داخلی در کنار سناریوی جنگ خارجی و شورش به صورت انتفاضه غیر مسلحانه و یا شورش جهادی یکی از سه سناریوهای احتمالی در انتظار آل سعود است.
دی وول و ساره شایز در پایان گزارش خود تاکید کرده اند که آمریکا هر سه سناریو را مورد توجه قرار داده و اندیشه سیاسی دائمی و اتوماتیک درباره سعودی ها را کنار گذاشته است.
