«پادگان ابوذر»؛ جعبه سیاه دفاع مقدس در غرب کشور

پادگان ابوذر مقر تیپ ۳ لشکر ۸۱ زرهی کرمانشاه است که به دوکوهه غرب نیز مشهور بوده و نقش پررنگی در جنگ تحمیلی در منطقه غرب کشور داشت.
کد خبر: ۷۴۰۱۱۹
تاریخ انتشار: ۲۴ ارديبهشت ۱۴۰۴ - ۰۹:۲۵ - 14May 2025

گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس: پادگان ابوذر مقر تیپ ۳ لشکر ۸۱ زرهی کرمانشاه است. این پادگان که به دوکوهه غرب نیز مشهور است، نقش مؤثری در جنگ تحمیلی عراق بر ضد ایران در منطقه غرب کشور داشت. پادگان ابوذر در ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی سرپل‌ ذهاب واقع در استان کرمانشاه، در میان دامنه شمالی ارتفاعات «دانه خشک» و دامنه جنوبی کوه «بَرَز (نواکوه)» و در مجاورت روستای «سراب قلعه‌شاهین» و بین سرپل‌ذهاب و تنگه پاتاق قرار دارد.

دریافت با کیفیت HD

در حدود سال‌های ۱۳۴۲ - ۱۳۴۳ یک یگان زرهی از تهران و یک یگان زرهی از دزفول، به منظور سرکوب یک سری شورش‌های محلی در مرز خسروی، وارد منطقه سرپل ذهاب و قصر شیرین شدند. این یگانها در ابتدا در منطقه ریخک در شرق سرپل ذهاب با برپا کردن چادر مستقر شدند. ماموریت این یگان‌ها ۴۵ روز ابلاغ شده بود ولی به دلیل موقعیت جغرافیایی منطقه و حساس بودن مرز ایران و عراق، این ماموریت به طول انجامید.

«پادگان ابوذر»؛ جعبه سیاه جنگ تحمیلی در غرب کشور

در آن سال‌ها بنا بود مکانی جهت احداث پادگان مشخص شود که این پادگان هم مرکز آموزش و پشتیبانی کننده نیروها در مواقع ضروری باشد و هم محل حضور دائم نیروهای ارتش در غرب کشور. بعد از بررسی‌ها و بحث‌های مختلف ابتدا تصمیم بر این شد که پادگانی در منطقه سراب گرم یعنی ضلع جنوب غربی شهرستان سرپل ذهاب احداث شود اما به علت وضعیت نامناسب جغرافیایی و نزدیک بودن به مرز در نهایت تصمیم گرفته شد تا پادگان در فاصله ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان سرپل ذهاب و در منطقه‌ای به نام نقشین در دامنه کوه‌های «دانه‌خشک» و «کوه برز» احداث شود.

«پادگان ابوذر»؛ جعبه سیاه جنگ تحمیلی در غرب کشور

«پادگان ابوذر»؛ جعبه سیاه جنگ تحمیلی در غرب کشور

وقوع یک رشته درگیری‌ها و اغتشاشات محلی، حدود سال‌های ۱۳۴۲ و ۱۳۴۳ در مرز خسروی، باعث اعزام یگان‌های نظامی از تهران و دزفول به منطقه سرپل‌ذهاب و قصرشیرین برای کنترل اوضاع شد. این یگان‌ها که مأموریت ۴۵ روزه داشتند، با برپایی چادر در منطقه «ریخَک» در نزدیکی سرپل‌ذهاب مستقر شدند. طولانی‌ شدن مدت مأموریت، لزوم استقرار دائمی نیرو‌های نظامی را در منطقه نشان داد و به دلیل موقعیت جغرافیایی منطقه و حساسیت مرز ایران و عراق، مسئولان بر آن شدند پادگانی در این منطقه احداث کنند تا هم مرکز آموزش و پشتیبانی نیرو‌ها و هم محل حضور دائم نیرو‌ها در غرب کشور باشد.

«پادگان ابوذر»؛ جعبه سیاه جنگ تحمیلی در غرب کشور

پس از بررسی‌ها و برگزاری جلسات مختلف، در نهایت تصمیم بر این شد پادگان در فاصله ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی سرپل‌ذهاب احداث شود. در سال ۱۳۴۴، ساخت این پادگان توسط گروهی از مهندسان نیروی زمینی ارتش زیر نظر سرلشکر «عبدالمجید نصراللهی» فرمانده ارتش در منطقه غرب، آغاز شد. عملیات ساختمانی و طراحی خیابان‌ها و تاسیسات فنی آن را به سه شرکت، که دو شرکت آن خارجی و یک شرکت مشترک ایرانی و خارجی بود، واگذار شد.

یک شرکت خارجی به نام «کاندیشن» کار لوله کشی، برق و فاضلاب را بر عهده گرفت و یک شرکت به نام «آربل» قسمت ساختمانی را بر عهده داشت. شرکت «اکباتان» نیز کار خیابان‌ها و آسفالت را عهده‌دار شد. کار ساخت پادگان از سال ۱۳۴۴ آغاز و تا سال ۱۳۴۷ کار زیر بنایی آن پایان یافت و در سال ۱۳۴۹ در اختیار تیپ ۳ شاهین از لشکر ۸۱ زرهی کرمانشاه قرار گرفت که نزدیک‌ترین پادگان نظامی به مرز است.

«پادگان ابوذر»؛ جعبه سیاه جنگ تحمیلی در غرب کشور

این پادگان تا قبل از آغاز جنگ تحمیلی به خاطر احداث در منطقه قلعه‌شاهین، به پادگان «شاهین»، «قلعه‌شاهین» و «سرپل‌ذهاب» مشهور شد. پادگان دارای خانه‌های سازمانی، آسایشگاه درجه‌داران و افسران ارشد و ساختمان‌های پنج‌ طبقه بتنی بود. این ساختمان‌ها به شکل دوتا دوتا و دوقلو ساخته شدند که هر یک دارای پلکانی تابستانی در جلو و بالکن در قسمت پشت ساختمان است که وجود مسجد، بیمارستان و تلفن‌خانه کیفیت امکانات در پادگان را ارتقا داده بود.

«پادگان ابوذر»؛ جعبه سیاه جنگ تحمیلی در غرب کشور

بعد از انقلاب و در ابتدای جنگ ایران و عراق نام این پادگان به «پادگان ابوذر» تغییر یافت. دلیل انتخاب نام ابوذر شاید به خاطر نام صحابه پیامبر اسلام «ابوذر غفاری» و یا به دلیل نقش درخشان سرلشکر خلبان «علی‌اکبر شیرودی» در جنگ ایران و عراق در غرب کشور و این پادگان بوده که نام فرزندش «ابوذر» را برای پادگان انتخاب کرده‌اند. 

پادگان ابوذر پادگان نظامی متعلق به نیروی زمینی ارتش ایران و مقر اصلی تیپ ۷۱ پیاده مکانیزه سرپل‌ذهاب است که از یگان‌های زیرمجموعه‌های لشکر ۸۱ زرهی کرمانشاه محسوب می‌شود. این پادگان به دلیل اینکه نزدیک‌ترین پادگان به نقطه صفر مرزی در غرب کشور و مرکز تجمع نیرو و پشتیبانی یگان‌های ایرانی در جنگ بود، در طول هشت سال جنگ ایران و عراق یکی از مراکز مهم و تاثیر گذار نظامی بود که بارها مورد حمله یگان‌های نیروی زمینی عراق قرار گرفت.

«پادگان ابوذر»؛ جعبه سیاه جنگ تحمیلی در غرب کشور

 یگان‌های مستقر در پادگان ابوذر در زمان بمباران علاوه بر باقی‌مانده یگان‌های سازمانی تیپ ۳، گردان قدس لشکر ۸۱ زرهی کرمانشاه، تعدادی از نیروهای بسیج و سپاه، که به روایتی بالغ بر چند هزار نفر بودند، در این پادگان حضور داشتند. قرار بود عملیاتی در منطقه سرپل ذهاب و سومار صورت گیرد، که نیروهای عراقی از طریق ستون پنجم از وجود تجمع نیروها در پادگان ابوذر مطلع شدند و این پادگان را بمباران کردند.

تشکیل گردان ۳۰۹ توپخانه، تیپ ۴ (تیپ ۷۱ فعلی) به نحوی با بمباران پادگان ابوذر مرتبط است. در سال ۱۳۶۳ جنگنده‌های عراق چندین بار پادگان ابوذر را بمباران کردند. نفوذی‌های عراقی از اجرای این عملیات و تجمع نیروها در پادگان ابوذر در نزدیکی شهر سرپل ذهاب مطلع شدند، جنگنده‌های نیروی هوایی عراق اسفند سال ۱۳۶۳ نظامیان مستقر در این پادگان را که آماده اجرای عملیاتی در جنوب سومار بودند، بمباران کردند. این عملیات قرار بود همزمان با عملیات بدر در جنوب انجام شود، که به دلایلی منتفی شد.

«پادگان ابوذر»؛ جعبه سیاه جنگ تحمیلی در غرب کشور

وقتی این ساختمان‌ها بمباران شد، اهالی روستاهای اطراف برای کمک به داخل پادگان آمدند. نیروی هوایی عراق مجدد حمله هوایی کرد و این‌بار نیز بسیاری از مردم و نیروها کشته شدند و این حمله چند بار دیگر تکرار شد و طی ۴ بار حمله هوایی، حدود ۱۲۰۰ نفر مجروح و کشته شدند. در حال حاضر تعدادی از ساختمان‌های این پادگان به حالت دست نخورده باقی مانده‌است، که یکی از نقاط مورد بازدید کاروان‌های راهیان نور در غرب است.

گزارش از حامد افروغ

انتهای پیام/ 112

نظر شما
پربیننده ها
آخرین اخبار