گروه بین‌الملل دفاع‌پرس: پس از فراز و نشیب‌های بسیار فراوان، «کریدور زنگزور» با میانجی‌گری آمریکا و تحت عنوان جدید «مسیر صلح و رفاه بین‌المللی ترامپ» به توافق جمهوری آذربایجان و ارمنستان رسید. کریدوری که قرار است از طریق منطقه سیونیک ارمنستان، نخجوان را به بخش اصلی آذربایجان متصل کند، از منظر اقتصادی، ترانزیتی، ژئوپلیتیکی و سیاسی چالش‌ها و تهدیدات جدی برای منافع و امنیت ملی ایران به همراه دارد.
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در بیانیه خود عناون کرد که با دقت تحولات منطقه قفقاز جنوبی را رصد می‌کند و با هر دو کشور همسایه، یعنی جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان، در ارتباط مستمر است. اما باید گفت که این کریدور از منظرهای گوناگون چالش‌ها و تهدیدات جدی برای منافع و امنیت ملی ایران به همراه خواهد داشت.
در اهمیت و حساسیت این توافق همین بس که وزارت امور خارجه ایران انجام این توافق را به عنوان گامی کلیدی برای تحقق صلحی پایدار در منطقه قفقاز ارزیابی می‌کند. اما در عین حال وزارت خارجه بدون نام بردن از آمریکا نگرانی‌های خود را از مداخله خارجی، به‌ویژه در نزدیکی مرز‌های مشترک، که ممکن است امنیت و ثبات منطقه را به خطر بیندازد، به صورت واضح و روشن بیان کرده است.
وزارت امور خارجه کشورمان صراحتا تأکید کرده است که ایجاد مسیر‌های ارتباطی و رفع انسداد شبکه‌های مواصلاتی تنها در صورتی می‌تواند به ثبات، امنیت و توسعه اقتصادی منطقه کمک کند که در چارچوب منافع متقابل، رعایت حاکمیت ملی و تمامیت ارضی کشورهای منطقه و بدون دخالت خارجی انجام شود.
اما از آنجایی که منطقه قفقاز از اهمیت و جایگاه بسیار ویژه و مهمی برای جمهوری اسلامی ایران برخوردار است و نقش مخرب آمریکا سابقه نسبتا طولانی در کشورهای مختلف دارد باید گفت که حضور آمریکا در هر منطقه‌ای، بی‌ثباتی و ناامنی به دنبال داشته است.
بر همین اساس، باید گفت که با توجه به سابقه سیاه آمریکا در جریان دخالت در امور کشورهای جهان، حضور این کشور در منطقه قفقاز نیز می‌تواند معادلات این منطقه را به دوره‌ای از بی‌ثباتی‌های گسترده سوق دهد. همچنان که حضور آمریکا در مناطق دیگر جهان همواره با ناامنی، بی ثباتی و جنگ و درگیری همراه بوده است.
ایران به دلیل همسایگی با هر دو کشور و موقعیت ژئوپلیتیکی حساس منطقه قفقاز، تحولات این منطقه را از مدت‌ها قبل و با حساسیت بالا از نزدیک دنبال می‌کند. همچنین نزدیکی جغرافیایی این تحولات به مرز‌های ایران، به‌ویژه در مناطق شمال‌غربی کشور، باعث شده که هرگونه تغییر در وضعیت منطقه، از جمله دخالت قدرت‌های خارجی، برای کشورمان از اهمیت بسیار بالا و ویژه‌ای برخوردار باشد.
از طرف دیگر، بیانیه وزارت امور خارجه ایران در بر دارنده یک رویکرد دوگانه است که از یک سو، حمایت از صلح و ثبات منطقه‌ای و از سوی دیگر، حساسیت نسبت به دخالت‌های خارجی که ممکن است منافع ملی ایران را تحت تأثیر قرار دهد را به تصویر کشیده است. ضمن اینکه، تاکید جمهوری اسلامی ایران بر «منافع متقابل» و «رعایت حاکمیت ملی و تمامیت ارضی» نشان‌دهنده نگرانی کشورمان از احتمال تأثیرگذاری قدرت‌های خارجی، به‌ویژه آمریکا، بر معادلات منطقه‌ای است که احتمال دارد به زیان منافع ایران یا ثبات منطقه تمام شود.
همچنین، باید به این موضوع مهم اشاره کنیم که خطوط قرمز تعیین‌شده از سوی مقام معظم رهبری، به‌ویژه مخالفت جمهوری اسلامی ایران با هرگونه تغییر در ژئوپلیتیک منطقه، اصلی تغییرناپذیر است. بر همین اساس هم شاهد بودیم که رهبر انقلاب با درک صحیح تحرکات محور ترک در قفقازجنوبی، نسبت به هرگونه تلاش برای تغییر ژئوپلیتیکی در قفقازجنوبی هشدار صریح می‌دهند.
و در آخر، با توجه به موقعیت استراتژیک قفقاز جنوبی و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران، انتظار باید داشت که تهران به نظارت دقیق خود بر تحولات منطقه ادامه بدهد و از طریق دیپلماسی فعال، به دنبال حفظ منافع خود و تقویت همکاری‌های منطقه‌ای باشد. زیرا حضور آمریکا در منطقه قفقاز نه تنها برای ایران؛ بلکه برای کشورهای دیگر منطقه همچون روسیه و چین نیز مشکل‌ساز و خطرناک بوده و منافع اقتصادی و سیاسی آنها را به شدت تهدید می‌کند.
انتهای پیام/ ۱۳۴
