اظهارات صریح صالحی درباره آخرین وضعیت فعالیت‌های هسته‌ای

به گزارش گروه اخبار داخلی دفاع پرس؛ علیاکبر صالحی در برنامه گفتوگوی ویژه خبری تصریح کرد: طراحی راکتور مدرن شروع شده است و حتی جلوتر از برنامه خود هستیم و الان وارد مرحله طراحی پایه شدهایم.

وی درباره قرارداد بازطراحی با چینیها اظهار کرد: چینیها میخواستند اینها را به هم وصل کنند اما اینها دو قرارداد مجزا هستند. کار را چه طراحی و چه ساخت، خودمان انجام میدهیم و چون در بحث برجام تاخیر افتاده بود، قرار شد با یک شرکت ایرانی قرارداد بسته شود. کار آن انجام شد اما قرارداد با چین همچنان در دست انجام است و انشاءالله طی یکی دو ماه آینده، قرارداد تجاری با چین امضا خواهد شد.

رئیس سازمان انرژی اتمی ادامه داد: آمریکاییها هم جزو کارگروه هستند و ما با وزیر انرژی آمریکا و چین در تماس هستیم. آمریکاییها اخیرا گفتند که نسبت به قرارداد مقداری عقب هستیم، گفتم چینیها میخواستند قرارداد نوسازی اراک را با نیروگاههای کوچک یکی کنند که این کمی کار را به تاخیر انداخت ولی توانستیم چینیها را راضی کنیم که هر کدام مجزا پیش برود.

صالحی اظهار کرد: آب سنگین ما شرایط استاندارد لازم را دارد و میخواهیم در راکتور اراک هم تاییدیه بینالمللی مطابق با استاندارد جهانی را داشته باشیم. اگر هم آنها بدعهدی کنند ما خودمان کار را جلو میبریم.

وی با بیان اینکه راکتور جدید قابل مقایسه با قبلی نیست، خاطرنشان کرد: یکی از رادیوایزوتوپهای ما کبالت 60 است که با سیستم قبلی نمیتوانستیم آن را تولید کنیم اما در راکتور بازطراحی میتوانیم این ظرفیت را برای تولید رادیوایزوتوپهای مختلف از جمله کبالت 60 را در زمان کوتاهتر ایجاد کنیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی یادآور شد: با روسها در فردو روی ایزوتوپهای پایدار مشغول کار هستیم و سانتریفیوژها باید این قابلیت را پیدا کنند که بتوانند این ظرفیت را داشته باشند. کار خیلی جلو رفته است و از همتای خودم در روسیه تشکر میکنم که با جدیت کار را پیگری میکنند. در آینده نیز شاهد کلنگزنی در این رابطه در فردو خواهیم بود.

صالحی درباره تخصیص 16 درصدی بودجه سازمان تحت تصدیاش در سال گذشته نیز اظهار کرد: سازمان منابع متعدد مالی و نیروی انسانی زیادی دارد. حداقل 12 هزار نیرو داریم. بهکارگیری نیروی انسانی در سازمان انرژی اتمی سه نوع است؛ استخدام رسمی، شرکتی حدود 9000 نفر که سال به سال قراردادهایشان تمدید میشود و پروژهای که حدود 1000 نفر هستند. در مرداد 94 حدود 60 نفر کارشان تمام شد و 90 نفر دیگر هستند که با وجود تمام شدن پروژهشان حقوقشان پرداخت شد و حدود 60 نفر آنها در جای دیگر جایابی شدند. میماند 30 نفر دیگر که عمدتا خدماتی بودند.

وی ادامه داد: بودجه جاری داریم که حدود 100 میلیارد تومان است که تخصیص داده شده است و بخشی دیگر 680 میلیارد تومان است که برای سازمان نیست و کلا از طرحهای عمرانی 16 درصد تخصیص داده شد اما سازمان انرژی اتمی توانست با جابهجایی برخی مبالغ و بودجهها بدون هیچ اختلالی کار را جلو ببرد. مثلا در ساغند یزد چنین تجربهای داشتیم که با پیمانکار توافق کردیم بدون اینکه یک نفر کنار گذاشته شود، کار پیش برود و اواسط یا اواخر امسال از این معدن زیرزمینی اورانیوم مجددا استفاده کنیم. ساغند معدنی زیرزمینی است که سنگ معدن را از آنجا به اردکان یزد میبریم و سنگهایی که استخراخ کردیم برای فعالیت دو سه سال اردکان کافی است.

صالحی اظهار کرد: با تخصیص 16 درصدی طبیعتا باید همه پروژهها میخوابید اما با برخی ابتکارات، جابهجاییهای منابع، کمک بودجهای دولت، درآمد سازمان و صرفهجوییهایی که انجام دادیم، صنعت هستهای به کار خود ادامه داد.

وی در بخش دیگری از این گفتوگو با اشاره به اهمیت بازطراحی راکتور اراک اظهار کرد: طراحی پایه این راکتور مدرنسازیشده توسط خود ما انجام میشود و نتایج در معرض دید کارشناسی کمیتهای که در اینباره متشکل از کشورهای گروه 1+5 تشکیل است، بهویژه چین و آمریکا قرار میگیرد و در صورت مشکل، ایرادات اصلاح میشود. ما در نهایت به دنبال گرفتن تاییدیه علمی مطابق با استاندارهای بینالمللی راکتور مدرنسازیشده اراک هستیم چرا که عمده کار بازطراحی را خودمان انجام میدهیم و این اقدام به نوعی انتقال دانش هم برای ما دارد.

رئیس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: آبسنگین تولیدشده در ایران که به آمریکا فروختیم را آنها بررسی کردند و دیدند که این تولیدات با استانداردهای جهانی همخوانی دارد. در حال حاضر ما جزو کشورهایی هستیم که آبسنگین تولیدشدهمان تاییدیه آزمایشگاههای پیشرفته آمریکا را دارد و این سند علمی باارزشی است.

صالحی درباره فعالیت معدن ساغند نیز تاکید کرد: معدن ساغند همیشه کار میکرده است و به اندازه سه تا چهار سال برای فعالیت اردکان ذخیره داریم و کافی است. تاکید میکنم که فرایند استخراج متوقف نشده است. انشاءالله امسال که بودجه وضعیت بهتری پیدا کرد، با قدرت دوباره کار را شروع میکنیم.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا مشکلی ندارید که خبرنگاران و رسانهها از معدن ساغند یزد بازدید کنند؟ گفت: ما مشکلی نداریم و حاضریم تیم خبری بروند و از روند فعالیت در ساغند یزد بازدید کنند.

رئیس سازمان انرژی اتمی درباره دو واحد نیروگاه جدید در بوشهر نیز که قرار بود سال گذشته کلنگ آن زده شود، اظهار کرد: قرار بود این دو واحد سا گذشته کلنگزنی شوند اما برخی مشخصههای فنی در تنظیم قرارداد میان کارشناسان ما و روسها مورد تفاهم نبود و با یکدیگر اختلاف داشتیم. الان کمی این روند رو به پیشرفت است و ظرف چند هفته آینده که این مسائل حل شود و کارشناسان روی اعداد به تفاهم برسند، شاهد کلنگزنی این دو واحد خواهیم بود.

صالحی درباره برنامه آینده سازمان انرژی اتمی با توجه به محدودیتهای ایجادشده در چارچوب برجام گفت: یکی از معاونتهایی که طی دو سال گذشته در سازمان انرژی اتمی ایجاد شده است، معاونت برنامهریزی است. ما برنامه 15 سال آیندهمان را مشخص و به آژانس هم اعلام کردهایم و همه چیز برای ما روشن است. قبل از این سازمان روی یک ریل مشخص قرار نداشت و سلیقهای عمل میشد. سال 88 که به سازمان آمدم، نسل اول سانتریفیوژها با خرابی زیاد در حال تولید بود اما گفتیم که تولید این نسل را کنار بگذاریم و سراغ نسل IR-2m و IR-4 برویم. الان میدانیم باید روی چه نسلی کار کنیم و در چه زمانی به زنجیره این نسلهای جدید برسیم و چه وقت به 190 هزار سو برسیم. تا 10 سال روی 5000 ماشین سانتریفیوژ هستیم و در سال پانزدهم 190 هزار سو خواهیم داشت.

وی در بیان پذیرش محدودیت در فعالیتهای هستهای با طرح این پرسش که فکر کنید همین الان بهترین سانتریفیوژ را به شما دهیم و 190 هزار سو را هم بدهیم، اما اورانیومش را میخواهید از کجا بیاورید؟ گفت: اورانیوم از بیرون میخواهید بخرید؟ اگر میتوانستیم بخریم که در سالهای گذشته میخریدیم اما نمیتوانستیم. این چه حرفی است که برخی میزنند که همه چیز تعطیل شده است؟ فکر کنید عصای موسی دست ماست و 190 هزار سو را هم داریم؟ اورانیوم را میخواهید از کجا بیاورید؟

رئیس سازمان انرژی اتمی ادامه داد: برای یافتن منابع معدنی که یکشبه نمیتوان اقدام کرد. ابتدا باید جستوجوی هوایی صورت گیرد که به دستور مقام معظم رهبری هلیکوپترهای مجهز برای این کار دو سال پیش خریداری شد تا با سرعت بیشتر کار را جلو ببریم. بعد باید جستوجوی زمینی کنیم که چند سال طول میکشد. معدن که یکشبه اورانیوم بیرون نمیدهد.

صالحی با بیان اینکه «دائم میگویند در قلب راکتور سیمان ریختند!»، اظهار کرد: این چه حرفی است؟ من دانشمند نیستم. خیلی مانده است تا دانش و علم را بفهمیم. اگر انیشتین دانشمند است ما چه ادعایی میتوانیم داشته باشیم؟ اما 40 سال است که هیات علمی هستم و این حرف را از کسی که سالها در این کار بوده قبول کنید که راکتور مدرنسازیشده اراک به نفع ایران است. ما جدولی داریم تهیه میکنیم که این راکتور بازطراحیشده را با راکتور قبلی مقایسه میکند. ما سه چهار سال دیرتر به راکتور دست پیدا میکنیم اما یک راکتور پیشرفته خواهیم داشت. متاسفانه هر چه ما میگوییم، باز برخی دوستان حرف خود را میزنند. می گویید از نگرانی است اما این طور نیست که همه نگران باشند.

وی با اشاره به سخنان ارنست مونیز وزیر انرژی آمریکا که گفته است جلوی سلاح هستهای ایران را گرفتیم و مانع تولید پلوتونیم شدیم، تصریح کرد: بله، ما این محدودیت را پذیرفتیم. ما اصلا تا 15 سال آینده پلوتونیوم نداریم یا در بحث فلز اورانیوم که قبلا هم گفتهام یک بار تولید کردیم و بعد آن را کنار گذاشتیم و به آژانس هم گفتیم و این محدودیتها هم برای مدتی است، نه برای ابد. ما هیچ محدودیتی را برای ابد نپذیرفتیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی درباره میزان و احتمال حضور ایران در پروژه گداخت هستهای نیز گفت: اگر در راکتورهای هستهای تلاش مستمر نداشته باشید نمیتوانید وارد گداخت شوید. قبل از انقلاب فعالیتهایی در این زمینه داشتیم و سال 88 شاگردان اول را در این حوزه انتخاب کردیم و کارگروهی برایشان گذاشتیم، البته تعدادی از اینها از کشور رفتند. با این حال مذاکرات و مکاتباتی با پروژه «ایتر» داشتهایم و آنها قبول کردند که ما میتوانیم عضو آن شویم. ایتر اولین گداخت دنیاست که تا سال 2020 یا حتی بیشتر تولید خواهد شد. آنها پاسخ دادند که آمادگی پذیرش ما را دارند البته عضویت هزینه دارد که دولت باید متقبل شود. هر چند 40 سال دیگر این پروژه جواب میدهد اما مهم است چون آخرین پاسخ بشر به تولید انرژی در دنیا خواهد بود. نامه را من و دکتر ستاری (معاون علمی و فناوری رئیسجمهور) امضا کردیم و آنها در مرحله نخست دعوت کردند که بازدیدی از سوی ما صورت گیرد و اینکه مقدمات عضویت انجام شود اما به هر حال باید مساله بودجه و حق عضویت آن حل شود.

صالحی همچنین در خصوص میزان موفقیت برجام با بیان اینکه «ترجیح میدهم در بعد فنی فقط اظهارنظر کنم»، اظهار کرد: باید بگویم که ما در بعد فنی دست برتر را داریم اما در ابعاد دیگر حرفی نمیزنم چون گفتند که صحبت نکنیم.

وی درباره بازرسیهای فراتر از پروتکل الحاقی و انتقادها نسبت به آن نیز خاطرنشان کرد: مذاکرات درباره بازرسیها در بعد فنی و با کارشناسان سازمان انرژی اتمی صورت نگرفت و مذاکرات آن با بنده نبود. من وقتی وارد مذاکرات شدم که درباره بسیاری از مسایل صحبت شده بود اما من نمیخواهم خود را از برجام جدا کنم. من هم در برجام بودم. باید بگویم که به لحاظ فنی آنها نگران ما هستند و بازرسیها هم به جز یکی دو بازرسی که خارج از محدوده پروتکل الحاقی بوده است از جمله در نظارت بر انتقال کیک زرد از اردکان به اصفهان که این هم برای زمان محدود است، در چارچوب خواهد بود. ما پروتکل الحاقی را امضا کردیم و مقید به اجرای آن هستیم و پادمان جامع و کد اصلاحیه 3.1 را هم امضا کردیم که اجرا میشوند.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: خیلی از کسانی که نگرانند، بهحق هم نگران هستند اما این طور نیست که صنعت هستهای ما متوقف شده باشد. حتی در جایی گفتم که فعالیتهای ما سرعت هم میگیرد از جمله در ذخایر مواد اولیه و امیدواریم در آینده به آن اضافه کنیم. ما قراردادهایی با بخش صنعت کشور بستیم که در روند استخراج معادن اورانیوم خیلی از عناصر همزاد که عناصر نادر خاکی هستند را نیز جستوجو و استخراج کنیم. برخی از این عناصر یک کیلوی آن، چند هزار دلار است. در این دو سال با ایمیدرو قرارداد بستیم که این عناصر را استخراج کنیم که قیمت اورانیوم استخراجشده کاهش پیدا کند. این عناصر استراتژیک هستند و فقط کشورهای چین و امریکا و روسیه در دنیا تامینکننده آنها هستند و از آنجا که پایلوت این پروژه انجام شده است میتوانم با اطمینان اعلام کنم که از امسال شاهد تولید عناصر نادر خاکی خواهیم بود.

صالحی درباره معادن جدید اورانیوم با بیان اینکه یک دولتمرد با فعل ماضی باید صحبت کند، تصریح کرد: ما در این زمینه اقدام کردیم و خیلی روند امیدبخش است اما چیزی الان اعلام نمیکنیم تا صد در صد اطمینان حاصل پیدا کنیم. نسبت به تصور قبلی مبنی بر اینکه ایران در زمینه ذخایر اورانیوم فقیر است، باید بگویم اگر چه کشور غنیای نیستیم اما فقیر هم نیستم.

وی اظهار کرد: ما در حال حاضر 220 تن کیک زرد در کشور داریم و امیدواریم در آینده بیشتر هم بشود. اقداماتی در این زمینه صورت گرفته است که باز امیدواریم در سال جاری این اقدامات به نتیجه برسد. ما قبلا 550 تن اورانیوم به طور کلی در کشور داشتیم که این مقدار استفاده شده است و بعد از برجام 220 تن.

صالحی همچنین با اشاره به بیمارستان هستهای در کشور گفت: ظرف یکی دو هفته آینده گروهی از ایران برای تامین تجهیزات این بیمارستان به اتریش میروند تا با شرکتی که مناقصه تامین تجهیزات را برنده شده است، کار را جلو ببریم. بودجه این بیمارستان تامین شده است و در وضعیت خوبی قرار دارد.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا در سمت خود باقی میمانید، گفت: بودن و نبودن ما در پست اداریمان به بالادستی ما مربوط است. درباره حضور ما به لحاظ جسمی هم به اراده خداوند برمیگردد اما هر جا باشیم در خدمت مردم هستیم.