گروه سیاسی دفاع‌پرس؛ شایان میرزایی، گذرگاه زنگه‌زور، واقع در جنوب ارمنستان، به‌دلیل موقعیت ژئوپلیتیکی ویژه خود، برای ایران اهمیتی راهبردی دارد. این گذرگاه تنها مسیر زمینی کشور به ارمنستان و از آنجا به گرجستان، دریای سیاه و اروپا است که بدون عبور از خاک ترکیه یا جمهوری آذربایجان امکان‌پذیر می‌شود. در سال‌های اخیر، این منطقه به یکی از نقاط حساس رقابت‌های ژئوپلیتیکی تبدیل شده است، زیرا هرگونه تغییر در وضعیت آن می‌تواند معادلات قدرت در قفقاز جنوبی را به‌طور بنیادین دگرگون کند.
توافق اخیر میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان، با میانجیگری ایالات متحده و اعلام ایجاد کریدور موسوم به TRIPP، عملاً مسیر مستقیمی میان باکو و نخجوان از طریق جنوب ارمنستان فراهم می‌کند که بی‌نیاز از عبور از خاک ایران خواهد بود. این تحول، نقش ایران را در اتصال قفقاز جنوبی به آسیای مرکزی و اروپا کاهش داده و نفوذ ژئوپلیتیکی کشور را در این منطقه حساس محدود می‌سازد. همچنین با حضور مستقیم آمریکا و متحدانش در این کریدور و مدیریت طولانی‌مدت آن، موازنه قدرت منطقه‌ای به نفع محور واشنگتن آنکارا باکو تغییر می‌کند.
حذف یا تضعیف مرز کوتاه، اما حیاتی ایران ارمنستان که همچون کمربندی جداساز میان ترکیه و آذربایجان عمل می‌کند، تهدیدی مستقیم برای امنیت ملی و منافع راهبردی ایران خواهد بود. در چنین شرایطی، ایران ناگزیر است واکنشی چندلایه و سنجیده اتخاذ کند.
تقویت روابط راهبردی با ارمنستان و استفاده از ظرفیت ائتلاف‌سازی با قدرت‌هایی، چون روسیه و چین، می‌تواند بخشی از فشار‌های ناشی از این تغییر ژئوپلیتیکی را مهار کند. درواقع تقویت دیپلماسی با ارمنستان و از طرف دیگر با روسیه که بارها تلاش برای رفع مخاصمه بین آذربایجان و ارمنستان بوده است و به نوعی در حال حاضر در این میدان نیز با ایالات متحده رقابت دارد می‌تواند نفوذ ایران در منطقه قفقاز و تاثیر بر این بخش راهبردی افزایش دهد. در کنار آن، افزایش حضور و آمادگی نظامی در مرز ارمنستان و انجام عملیات‌ها و رزمایش‌های نظامی و ائتلاف‌های نظامی به‌منظور ارسال پیام بازدارندگی به بازیگران مداخله‌گر و همکاری امنیتی با ایروان برای جلوگیری از استفاده نظامی یا اطلاعاتی از کریدور زنگه‌زور، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
علاوه بر این، بهره‌گیری از ابزار رسانه‌ای برای افشای پیامد‌های منفی حضور آمریکا در قفقاز جنوبی و معرفی این کریدور به‌عنوان عامل بی‌ثباتی، می‌تواند در شکل‌دهی به افکار عمومی داخلی و کشورهای دیگر منطقه‌ای مؤثر باشد. زنگه‌زور تنها یک مسیر ترانزیتی نیست، بلکه نمادی از توازن قدرت در قفقاز است و بی‌توجهی به تحولات آن، به معنای پذیرش روند‌هایی است که موقعیت ژئوپلیتیکی ایران را در بلندمدت تضعیف خواهد کرد. به همین جهت جمهوری اسلامی باید تمام تلاش خود را در جهت احیای دیپلماسی با ارمنستان و محقق نشدن اهداف این کریدور انجام دهد.
انتهای پیام/381
