امام خمینی(ره) و نگاهی اجمالی به مسئله استعمار

به گزارش خبرنگار گروه اخبار داخلی دفاع پرس؛ گرچه استعمار پیشینه کهن دارد، اما تاریخ مفهوم جدید آن از قرنهای شانزدهم و هفدهم آغاز میشود. استعمار دوره باستان اولین دوره از استعمار در سطح جهان است. دومین دوره از روند استعمارگری در سطح جهان در قرون ۱۵ و ۱۶ اتفاق افتاد و سومین دوره استعمارگری در جهان، در سدههای نوزدهم و بیستم بود. رشد داد و ستد اقتصادی به انقلاب صنعتی انجامید و بنیاد اقتصادی و سیاسی کشورهای استعمارگر را دگرگون کرد و کار بهرهکشی از منابع مستعمرهها بیش از پیش بالا گرفت و این سرزمینها مبدل به منابع ماده خام برای صنایع کشورهای صنعتی و بازار فرآوردههای آنها شدند. دوره انقلابهای اروپایی با موج آزادیخواهی مستعمرهها همراه شد.

استعمار نو، مفهومی است که به روشهایی گفته میشود که پس از دوران استعمار کهن، برای تسلط اقتصادی و سیاسی بر کشورها و بهره گرفتن از آنها بکار گرفته میشود.

بررسی دیدگاه ها و نظرات امام خمینی(ره) در واقع تائیدی بر این واقعیت است که اساساً امام خمینی(ره) دیدگاه هایشان در چارچوب نفی سلطهپذیری و سلطهجویی ترسیم شده است؛ که در رفتار و عمل ایشان هم کاملاً مشهود بوده است. قیام مردم ایران در اوایل دهه 40 شمسی به رهبری امام خمینی(ره) و حتی موضعگیریها و سخنرانیهای ایشان در قبل از آن هم نشان می دهد که امام(ره) اساساً با هرگونه سلطه خارجی و حتی استبداد داخلی مخالف بودند؛ که نمونه آن را می شود در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به وضوح یافت.

با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در واقع شاهد بودیم که اهداف انقلاب اسلامی چند نکته مشخص و روشن و صریح دارد: یکی این که اساساً انقلاب اسلامی ایران ضد استکباری و ضد استعماری است و نکته دوم اینکه انقلاب اسلامی ایران به رژیمی دیکتاتوری2500 ساله حضور قدرت های بزرگ در ایران پایان داد و به اصول و آرمان های خودش وفادار بود. تداوم این سیاست در واقع نفی سلطهجویی و سلطهپذیری در عملکرد سیاست خارجی ایران است و به همین دلیل هم ما شاهد تداوم مخالفت آمریکا با سیاست های ایران هستیم.

امام خمینی(ره) به کرات در سخنرانی ها و پیام ها و به طور بارزی در وصیتنامه خودشان به شیوه های رسوخ غرب در فرهنگ زمان طاغوت می پرداختند. ایشان می فرمایند: «از توطئههاى بزرگ آنان، چنانچه اشاره شد و کراراً تذکر دادهام، به دست گرفتن مراکز تعلیم و تربیت خصوصاً دانشگاهها است که مقدرات کشورها در دست محصولات آنها است... و اما در دانشگاه نقشه آن است که جوانان را از فرهنگ و ادب و ارزشهاى خودى منحرف کنند و به سوى شرق یا غرب بکشانند و دولتمردان را از بین اینان انتخاب و بر سرنوشت کشورها حکومت دهند تا به دست آنها هر چه میخواهند انجام دهند »(صحیفه امام، ج21، ص 418)

از جمله شاخص های فرهنگ استعماری و غرب زده، بزرگ جلوه دادن فرهنگ غربی و کوچک نمایاندن فرهنگ خودی می باشد. هنگامی که برای پیشرفت های غرب تبلیغات دامنه داری صورت بگیرد نتیجه­ی آن در درازمدت غربزدگی جوانان و اطمینان نداشتن به توانایی های خود و کشور خود و وابستگی در جنبه های مختلف حیات اجتماعی به آنها می باشد. در وصیتنامه سیاسی الهی امام خمینی(ره) آمده است: «ازجمله نقشهها که معالأسف تأثیر بزرگى در کشورها و کشور عزیزمان گذاشت و آثار آن باز تا حد زیادى به جا مانده، بیگانه نمودن کشورهاى استعمارزده از خویش، و غربزده و شرقزده نمودن آنان است....»(صحیفه امام، ج21، ص 414)

خودباختگی کشورهای اسلامی و شرقی در برابر کشورهای استعمارگر به نحوی که ملت ها احساس حقارت کنند و حتی باور داشته باشند که خودشان هیچ ندارند و هر چه از شرق یا غرب بیاید مطلوب و خوب است، از جمله مؤلفه های اصلی فرهنگ غربزده می باشد. این خودباختگی مصیبت بزرگی است که اگر در هر کشوری پیدا شود، آن کشور تا با این طرز تفکر ادامه حیات بدهد، عقب نگه داشته خواهد ماند، مگر اینکه طرز تفکرش را عوض کند و بداند که عزت و پیروزی از آن خدا و رسول خدا و مومنین است.

امام خمینی(ره) برای تقویت روح اعتماد و اتکاء به نفس افراد مسلمان و به خصوص ملت انقلابی و مسلمان ایران، نظریه «اگر بخواهیم، می توانیم» را مطرح نمودند. «این جانب نمیگویم ما خود همه چیز داریم؛ معلوم است ما را در طول تاریخِ نهچندان دور خصوصاً، و در سدههاى اخیر از هر پیشرفتى محروم کردهاند و دولتمردان خائن و دودمان پهلوى ... ما را از هر فعالیتى براى پیشرفت محروم کرد. وارد کردن کالاها از هر قماش و سرگرم کردن بانوان و مردان خصوصاً طبقه جوان، به اقسام اجناس وارداتى از قبیل ابزار آرایش و تزئینات و تجملات و بازیهاى کودکانه و به مسابقه کشاندن خانوادهها و مصرفى بار آوردن هر چه بیشتر... سرگرم کردن و به تباهى کشاندن جوانها که عضو فعال هستند با فراهم آوردن مراکز فحشا و عشرتکدهها، و دهها از این مصائب حساب شده، براى عقب نگهداشتن کشورهاست.»(صحیفه امام، ج21، ص 416)

امام خمینی(ره) با آگاهی کامل از نقش سیاستهای استعماری در جدایی علم و دین و جوانان دانشگاهی از روحانیون میفرمایند:
«مع الأسف تاکنون دست خیانت استعمار، به وسایل مختلفه، فاصله عمیق بین طبقه جوان و مسائل ارجمند دین و قواعد سودمند اسلام ایجاد نموده، طبقه جوان را به روحانیون و اینها را به آنها بد معرفى نموده و در نتیجه وحدت فکرى و عملى از بین رفته و راه را براى مقاصد شوم اجانب باز نموده است. و تأسف بیشتر آنکه همین دستگاههاى مرموز نگذاشتهاند طبقه تحصیلکرده به احکام مقدسه اسلام- بخصوص قوانین تشکیلاتى و اجتماعى و اقتصادى آن- توجه کنند، و با تبلیغات گوناگون وانمود نمودهاند که اسلام جز احکام عبادى مطلبى ندارد؛ در صورتى که قواعد سیاسى و اجتماعى آن بیشتر از مطالب عبادى آن است.»(صحیفه امام، ج2، ص 255)

امام خمینی(ره) با تاکید بر شناسایی ریشه استبداد و استعمار و تلاش طبقه تحصیلکرده در بر انداختن آن به دانشگاهیان سفارش می کنند تا برای شناخت اسلام مطالعه کرده و تحت تاثیر تبلیغات مغرضانه اجانب واقع نشوند: «امید دارم که خداوند تعالى به شما طبقه تحصیلکرده توفیق دهد که در راه مقاصد اسلامى که یکى از آن قطع ایادى ظالمه و برانداختن ریشه استبداد و استعمار است کوشش کنید، و قوانین آسمانى اسلام را که براى تمام شئون زندگى از مبدأ وحى نازل شده است و عملیتر و سودمندتر از تمام فریضهها است مطالعه کنید، و تحت تأثیر تبلیغات مغرضانه اجانب واقع نشوید. از خداوند تعالى توفیق شما و عظمت اسلام و مسلمین را خواستار است.»(صحیفه امام، ج2، ص 255)

از نگاه امام اسراییل، کابوس سیاه استعمار است و ما با اتحاد ابرقدرتها برای جلوگیری از به هدف رسیدن فلسطینیها مواجهیم.

از نگاه امام خمینی: «رژیم اشغالگر قدس در حال جنگ با مسلمین است و غاصب سرزمینهاى برادران ماست.»(صحیفه امام، ج5، ص 349)

و در جایی دیگر می فرمایند: «دولتهایى که اکنون با اسرائیل در حال جنگ میباشند لازم است که در این پیکار مقدس اسلامى جدى و قوىالاراده باشند، استقامت و پایدارى کنند، از تواصى به حق و تواصى به صبر که دستور الهى میباشد غفلت نورزند، به توصیه یا امر سازمانهاى وابسته به قدرتهاى استعمارى براى آتش بس اعتنا نکنند، و مطمئن باشند که در سایه بردبارى و استقامت- با به کار بستن دستورات اسلامى- فتح و ظفر از آنِ ملت اسلام میباشد.»(صحیفه امام، ج3، ص 2و3)