گروه سیاسی دفاع‌پرس - آزاده حاجی غلامی؛ سفر اخیر علی لاریجانی به عراق و لبنان را باید در بستر پیچیده تحولات منطقه‌ای دید؛ سفری که هم بعد امنیتی داشت و هم پیام‌های سیاسی و رسانه‌ای. به‌عنوان مثال آنچه در بغداد گذشت، نشان داد ایران و عراق تلاش دارند یک چارچوب مشترک برای مدیریت امنیت منطقه‌ای بسازند. درواقع توافقی که میان دو طرف درباره همکاری‌های امنیتی صورت گرفت، نه صرفاً اقدامی دوجانبه بلکه پاسخی به تهدیدات فرامرزی و حضور قدرت‌های خارجی در منطقه بود. همین نکته بعد سیاسی سفر را پررنگ‌تر کرد چرا که تهران با این اقدام، پیامی آشکار به واشنگتن و تل‌آویو داد به این‌معنی که «ایران در حوزه نفوذش عقب‌نشینی نمی‌کند.
بخش دوم سفر، یعنی حضور در لبنان تکمیل‌کننده همین پیام بود. زیرا در شرایطی که فشار‌های بین‌المللی برای محدودسازی و حتی خلع سلاح حزب‌الله افزایش یافته، لاریجانی با مقامات لبنانی دیدار و بر روابط تاریخی ایران و لبنان تأکید کرد. این حضور نه تنها معنای حمایتی داشت، بلکه حامل سیگنالی بود مبنی بر اینکه ایران خود را متعهد به حفظ ثبات لبنان می‌داند و در برابر سناریو‌های غربی برای تضعیف محور مقاومت خواهد ایستاد لذا از این منظر، امنیت و سیاست در این سفر درهم تنیده شد؛ چون عراق به عنوان همسایه و عمق استراتژیک ایران و لبنان به عنوان خط مقدم محور مقاومت، هر دو حلقه‌هایی از یک زنجیر محسوب می‌شوند.
اما آنچه این سفر را پیچیده‌تر کرد بعد رسانه‌ای و برداشت‌های متضاد از آن بود. رسانه‌های عربی عمدتاً تلاش کردند سفر را نشانه‌ای از دیپلماسی فعال برای کاهش بحران‌ها معرفی کنند، در حالی که رسانه‌های عبری آن را هشداری علیه اسرائیل و نمایش عزم ایران برای تقویت حزب‌الله خواندند.
مجموع این عوامل، سفر لاریجانی را به صحنه‌ای چندلایه تبدیل کرد؛ صحنه‌ای که در آن امنیت، سیاست و رسانه یکدیگر را تغذیه می‌کردند. به عبارت دیگر توافق امنیتی با عراق بدون پیام سیاسی به آمریکا معنایی نداشت و حمایت از لبنان هم بدون پوشش رسانه‌ای و تأکید بر محور مقاومت ناقص می‌ماند. به این ترتیب سفر مورد اشاره را می‌توان نمونه‌ای روشن از دیپلماسی هوشمند در قلب بحران دانست؛ دیپلماسی که در عین نمایش قدرت، محدودیت‌ها و چالش‌های جدید را نیز آشکار کرد. این سفر برای اسرائیل جنبه هشدار داشت. رسانه‌ها و تحلیلگران عبری‌زبان سفر لاریجانی به بغداد و بیروت را به عنوان نمایش دوباره نفوذ ایران در قلب محور مقاومت و نوعی تأکید بر حمایت تهران از حزب‌الله تفسیر کردند. به ویژه در لبنان، پیام اصلی این بود که ایران در برابر فشار‌های غرب برای خلع سلاح حزب‌الله عقب‌نشینی نمی‌کند.
بررسی این دیدار‌ها از نظر سیاسی ـ دیپلماتیک، بیانگر آن است که اسرائیل این سفر را علامتی دانست که ایران همچنان حامی رسمی حزب‌الله است و اجازه نمی‌دهد فشار‌های غرب برای خلع سلاح آن نتیجه بدهد. حضور لاریجانی در بغداد و بیروت، به آن معنی است که ایران روابطش با دولت‌های رسمی عراق و لبنان را تثبیت کرده و این برای اسرائیل هشدار مهمی است؛ چون نفوذ ایران فقط محدود به گروه‌های مقاومت نیست، بلکه در سطح دولت‌ها هم تعمیق پیدا کرده.
نگاهی به بعد نظامی امنیتی این دیدار‌ها و سفر‌ها نیز نشان می‌دهد که این سفر‌ها اگر چه به خودی خود پیام نظامی مستقیم نداشت (نه رزمایش، نه تهدید علنی)، ولی تقویت هماهنگی امنیتی با عراق و حمایت آشکار از حزب‌الله، به طور غیرمستقیم ظرفیت نظامی محور مقاومت علیه اسرائیل را یادآوری کرد. بر این اساس، اسرائیل بیشتر این سفر را به عنوان هشداری بازدارنده در سطح دیپلماتیک و سیاسی دید، ولی به خوبی می‌داند که ترجمه عملی چنین پیام‌هایی در نهایت به تقویت زیرساخت‌های نظامی حزب‌الله و هم‌پیمانان ایران منجر می‌شود.
سفر به لبنان از نگاه رسانه‌های عبری‌زبان، نمایش حمایت آشکار ایران از حزب‌الله است و هشداری به اسرائیل که نشان می‌دهد تهران قصد عقب‌نشینی از مرز‌های شمالی اسرائیل را ندارد. همچنین این رسانه‌ها سفر به بغداد و بیروت را بخشی از سیاست ایران برای تحکیم محور مقاومت و گسترش عمق استراتژیک علیه اسرائیل می‌دانند. بر این اساس می‌توان به این نکته کلیدی در این سفر‌ها اشاره کرد که ایران هنوز بازیگر اصلی میدان لبنان است و هرگونه فشار برای تضعیف حزب‌الله با سد تهران روبه‌رو می‌شود.
اما در بعد دیگر ماجرا و از نگاه رسانه‌های عربی، سفر به عراق، لحنی آرام‌تر داشت و بیشتر بر ثبات و دیپلماسی متمرکز بود. رسانه‌های عربی، این سفر را تلاشی برای مهار بحران لبنان و جلوگیری از گسترش تنش‌ها معرفی کردند. برخی رسانه‌ها نیز گفتند حضور لاریجانی نشان می‌دهد ایران می‌خواهد به جای افزایش تنش، از ابزار دیپلماتیک برای مدیریت بحران استفاده کند. برداشت کلیدی که از این منظر می‌توان داشت آن است که ایران به دنبال حفظ ثبات لبنان و روابط تاریخی با این کشور است، نه صرفاً بازی نظامی. در پایان باید گفت که این سفر یک هشدار امنیتی و استراتژیک جدی برای اسرائیل به همراه داشت.
انتهای پیام/381
