دین، منشأ تمام هنرها است
به گزارش گروه فرهنگ و هنر دفاع پرس به نقل از پایگاه خبری حوزه هنری به نقل از ستاد خبری هفته هنر انقلاب اسلامی، محمدرضا سرشار نویسنده و پژوهشگر در ابتدا با نثار دسته گلی بر مزار شهدای غواص واقع در محوطه حوزه هنری ادای احترام کرد.
سرشار در سخنانی، درباره نسبت ادبیات با تعهد گفت: هیچ عملی نیست از انسانی آگاهانه و یا ناآگاهانه سربزند و حاوی قصد و مقصودی نباشد. وقتی جنبه اجتماعی پیدا میکند به آن تعهد گفته میشود. معمولا همه انسانهای فرهیخته وقتی اقدامی انجام میدهند که جنبه اجتماعی دارد حتما در آن قصد و مقصود اجتماعی است. هر عمل اجتماعی چون جمعی را با خود همراه میکند خود به خود یک عمل سیاسی محسوب میشود. اینگونه نیست که فرد تصمیم بگیرد که هنرش متعهد باشد. حتی کسانی که منکر تعهد در هنر هستند خودشان معتقد به نوع دیگر از تعهد هستند.
این نویسنده ادامه داد: من تا ۱۸ سالگی فکر نمیکردم روزی بتوانم داستان بنویسم. البته دوستدار ادبیات بودم. ولی از بازتاب نظرات اطرافیان فهمیدم که نوشتههایم ارزش این که عدهای دیگر آن ها را بخوانند دارد و با چاپ اولین اثر خود به خود این برداشت جدیتر شد. چهار کتابم قبل از انقلاب چاپ شد. در آن زمان نگاه سیاسی و مذهبی داشتم که آگاهانه و ناآگاهانه در نوشتههایم منعکس میشد. به همین دلیل با اسم مستعار رضا رهگذر آن ها را منتشر میکردم. میتوانم بگویم آگاهانه این رسالت را در آثارم دنبال میکردم.
وی در پاسخ به اینکه انقلاب در عرصه ادبیات چه تحولی بهوجودآورده است گفت: مکاتب هنری همیشه پیرو تحولات سیاسی و اجتماعی و... و متأثر از شرایط زمانه است. طبعا انقلاب اسلامی نیز با تحولی که در جانهای انسانها ایجاد کرد، انسان خاص خودش را پدید آورد. این انسان جدید ادبیات و داستان خاص خودش را میخواهد. بنابراین یک نوع خاصی از داستاننویسی پدید آمد که ما آن را ادبیات متعالیه شیعی و یا هنر آرمانگرای اسلامی مینامیم.
سرشار افزود: مکاتب از هم بهره میگیرند و در بخشهایی نظیر نگاه به هستی متفاوت هستند. هنر متعالی شیعی با عوالم غیب و پس از عالم ماده کار دارد و جهان را صاحب خالقی میداند که فیضش در جهان جاری است. انسان یک موجود خودمحور نیست و متصل به منبع فیض است. زندگی بدون هدف نیست. جهان به سمت معینی حرکت میکند و آغاز و انجامی دارد. این نگاه با نگاهی که دنیا را همین امروز و آنچه که با حواس پنجگانه قابل لمس است میبیند فرق میکند. نگاهی که تعهدی برای انسان قایل نیست و خود به خود، دم غنیمتشمری و پوچگرایی را محور کار خودش قرار میدهد.
این پژوهشگر با بیان اینکه هنر دینی قدیمیترین هنرهاست، تأکید کرد: تمام هنرها از قبیل داستان، رقص، نمایش، موسیقی، آواز و... همه در ابتدا در خدمت دین بودند. حتی رقص یک نوع حرکات موزون آیینی بود که به صورت جمعی انجام میشد و بعدها شکلهای انفرادی و مطربش پدید آمد. در همه جهان، منشأ تمام هنرها دین است. اصل هنر پرستش است. مایه اصلی ادبیات کلاسیک ما ادبیات دینی است. هنرمندان ما تا قبل از دوره مشروطه، فقیهان، فیلسوفان، عارفان، علمای دین و اندیشمندان و مصلحان بودند. اینها به کشفها و ادراکاتی رسیده بودند و برای اینکه برای مردم قابل فهم کنند از هنر به عنوان ابزار استفاده میکردند.
وی در باره یکی از کتابهایش با عنوان «آنک، آن یتیم نظرکرده» نیز اضافه کرد: این کتابی است که برکاتی برای نویسنده به بار آورده است. اخیرا از چاپ دوم ترجمه عربی این کتاب در لبنان رونمایی شد. وقتی عکسالعمل مخاطبان را در زبان دوم میدیدم و با ایران مقایسه میکردم میفهمیدم که وقتی یک اثر در راه درست و با نیت خوب نوشته شود در همه جهان برد دارد.
برنامه سوره هنر، همزمان با هفته هنر انقلاب اسلامی با موضوع معرفی هنرمندان برجسته انقلاب، هر شب از ساعت ۲۱ الی ۲۲:۳۰ از شبکه دوم سیما پخش میشود.
