به گزارش دفاع‌پرس از خراسان رضوی، «حسن رحیم‌پور ازغدی» عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، روز گذشته در جمع شرکت‌کنندگان در دوره دانش‌افزایی و توانمندسازی اساتید بسیجی کشور که با شعار «استاد بسیجی؛ اتحاد مقدس، پیشرفت علمی و هدایت معنوی، شور و شعور انقلابی» در مشهد در حال برگزاری است، به بررسی وضعیت علوم انسانی پرداخت و با انتقاد از سطحی‌نگری در این حوزه، اظهار داشت: علوم انسانی یک حوزه یکدست و هماهنگ نیست و در هر رشته‌ای ده‌ها مکتب و دیدگاه متضاد وجود دارد.
وی با اشاره به تفاوت دیدگاه‌ها در حوزه‌های جامعه‌شناسی و روانشناسی گفت: بنیان‌گذار جامعه‌شناسی مدرن غرب روانشناسی را به‌عنوان علم نمی‌شناخت و برخی روانشناسان نیز وجود روح را نفی کرده و انسان را صرفاً مجموعه‌ای از فرآیند‌های عصبی و هورمونی می‌دانند، در حالی که گروهی دیگر انسان را موجودی فراتر از جسم و دارای بعدی مستقل می‌دانند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: تمامی شاخه‌های علوم انسانی به‌صورت مستقیم یا غیر مستقیم دارای رویکرد‌های ایدئولوژیک هستند و هر مکتب سیاسی و فکری، از جمله مارکسیسم، لیبرالیسم، ناسیونالیسم و سکولاریسم، بر اساس پیش‌فرض‌هایی تعریف شده که بر مفاهیمی مانند انسان، جامعه، قدرت، اخلاق و حتی ملت و منافع ملی تأثیرگذار است.
رحیم‌پور ازغدی با بیان اینکه هیچ یک از مکاتب علوم انسانی حقیقت مطلق و علم بی‌طرفانه ارائه نمی‌دهند، تأکید کرد: متون دانشگاهی در کشور‌های جهان سوم به ویژه ایران عمدتاً ترجمه شده و کمتر با نگاه انتقادی و بومی بازخوانی می‌شوند، به نحوی که به جای تولید علم، صرفاً بازتولید اندیشه‌های دیگران صورت می‌گیرد.
وی ابراز داشت: نباید مسائل علوم انسانی را به تقابل‌های دوگانه علم و دین یا علم و ایدئولوژی ساده‌سازی کرد؛ چراکه تمام نظریات این حوزه بر مبانی فلسفی و ایدئولوژیک خاصی استوار بوده و هیچ گزاره‌ای در آن عاری از ارزش‌گذاری نیست.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: اگر جامعه علمی کشور قصد دارد در علوم انسانی حرف نو و تأثیرگذاری داشته باشد، باید فراتر از ترجمه حرکت کرده و با رویکردی انتقادی، خلاقانه و بومی به بازتولید معرفت و نظریه‌پردازی بپردازد.
رحیم‌پور ازغدی، با تأکید بر ضرورت بازخوانی علوم انسانی در چارچوب عقلانیت اسلامی، یادآور شد: علوم انسانی مدرن زاییده شرایط خاص اروپا در قرن نوزدهم است و مبتنی بر دیدگاه‌های محدود چند متفکر شکل گرفته که نباید آنها را به عنوان حقایق مطلق پذیرفت.
وی تصریح کرد: نگاه اسلامی به علوم انسانی بر این مبنا است که انسان صرفاً موجودی اقتصادی یا محدود به زندگی مادی نیست، بلکه وجودی ابدی دارد و سعادت یا شقاوت او فراتر از دنیای مادی معنا پیدا می‌کند؛ بنابراین هر علمی که انسان را از ابعاد معنوی و آخرت جدا کند، ناقص خواهد بود.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: همانگونه که مکاتب سکولار از جمله سوسیال دموکراسی، لیبرال دموکراسی و حتی دموکراسی فاشیستی تنوع و تعارض دارند، دموکراسی اسلامی نیز می‌تواند در چارچوب ارزش‌های دینی تعریف شود.
رحیم‌پور ازغدی با اشاره به ترکیب عقل، تجربه و نقل در علوم انسانی گفت: هیچ علمی خالص و عاری از پیش‌فرض نیست و ورود نگاه اسلامی به این عرصه می‌تواند افق‌های جدیدی برای شناخت انسان و جامعه باز کند.
وی همچنین با اشاره به تاریخ فلسفه مدرن غربی گفت: مدرنیته با شکاکیت نسبت به عقل آغاز شد و فیلسوفانی، چون کانت معتقد بودند عقل در مسائل غیرتجربی توان داوری ندارد که این رویکرد منجر به شکل‌گیری علوم انسانی سکولار و ایدئولوژی‌های مدرن شد.
رحیم‌پور ازغدی افزود: اگر آلمان نازی در جنگ جهانی دوم پیروز شده بود، علوم انسانی مبتنی بر ایدئولوژی آنان تدریس می‌شد و اگر شوروی پیروز می‌شد، متون مارکسیستی به عنوان علم حاکم بود، همانطور که امروزه نظریات سرمایه‌داری و لیبرالی در بسیاری از دانشگاه‌ها غالب است.
وی تأکید کرد: در دانشگاه‌های کشور باید همه مکاتب فکری غربی و شرقی آموزش داده شود، اما دانشجویان باید همراه با مطالعه، نقد و پرسشگری را نیز بیاموزند و جرأت نقد داشته باشند.
رحیم‌پور ازغدی درباره مفهوم ولایت و اطاعت عنوان داشت: در همه نظام‌های سیاسی دنیا اطاعت از قانون و رأس هرم قدرت وجود دارد و نزاع اصلی بر سر اصل ولایت نیست بلکه بر سر اینکه ولیّ چه کسی باشد است؛ ما بر ولایت فقیه و حکومت دینی تأکید داریم.
وی در پایان گفت فلسفه و علم اسلامی به معنای یک دیدگاه واحد نیست بلکه تعهد به چارچوب‌های عقلانی و نقلی قطعی است.
انتهای پیام/
