سناریوی متفاوت «نتانیاهو» برای «اردوغان» در آنکارا، دمشق و آتن

به گزارش خبرنگار بین‌الملل دفاع‌پرس، حمله اسرائیل به جلسه رهبران حماس در قطر، سایه‌ی سنگین نگرانی و ترس را بر فضای ترکیه حاکم کرده و بسیاری این طور می‌اندیشند که آنکارا هدف بعدی است.

 

 

دریادار «زکی آکتارک» سخنگوی وزارت دفاع ترکیه اخیرا گفت: «اسرائیل پس از حمله به قطر، حملات بی‌پروای خود را گسترش خواهد داد و کل منطقه را به فاجعه می‌کشاند».

 

اسرائیل و ترکیه زمانی شرکای قوی منطقه‌ای بودند، اما همکاری بین آنها از ابتدای قرن ۲۱ با مشکلاتی رو‌به‌رو شد. روابط ترکیه و تل‌آویو از زمان حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به پایین‌ترین سطح خود رسید. از سوی دیگر رقابت آنها برای نفوذ در سوریه پس از سقوط دولت بشار اسد در سال گذشته افزایش یافت.

 

رجب طیب اردوغان به عنوان یکی از حامیان حماس شناخته می‌شود. رئیس‌جمهور ترکیه از آغاز جنگ در غزه، اسرائیل را مورد انتقاد قرار داد و نتانیاهو را با آدولف هیتلر مقایسه کرد.

 

رهبران حماس به طور منظم به ترکیه سفر می‌کنند و برخی از آنها در آنجا اقامت دارند. اسرائیل پیشتر ترکیه را متهم کرده بود که به حماس اجازه می‌دهد از خاک این کشور برای برنامه‌ریزی حملات و همچنین جذب نیرو و جمع‌آوری کمک‌های مالی استفاده کند.

 

اردوغان از روابط نظامی و تجاری نزدیکی با امیرنشین قطر برخوردار است. پس از حملات اسرائیل به خاک ایران، سوریه، یمن و قطر، آنکارا نگران توانایی اسرائیل برای استفاده آزادانه از حریم هوایی کشور‌های همسایه است. 

 

عبور اسرائیل از خط قرمزی که قبلا بسیار پررنگ بود -حمله به متحدان آمریکا- این سوال را بوجود آورده که این رژیم تا کجا به نقض حاکمیت ملی کشور‌ها ادامه می‌دهد؟

 

ترکیه در قیاس با قطر به دلیل عضویت در ناتو احساس امنیت بیشتری می‌کند. قدرت نظامی ترکیه نیز غیرقابل مقایسه با قطر است و از صنعت نظامی پیشرفته‌ای بهره می‌برد. ترکیه و در میان کشور‌های عضو ناتو پس از آمریکا صاحب بزرگ‌ترین ارتش است.

 

با گسترش دامنه جنگ در منطقه، ترکیه تقویت نیرو‌های مسلح خود را در دستور کار قرار داد. هم‌زمان با حملات اسرائیل و آمریکا به تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، اردوغان دستور افزایش تولید موشک را صادر کرد. ماه گذشته او به طور رسمی سیستم دفاع هوایی یکپارچه -گنبد فولادی- را افتتاح کرد. در همین حال پروژه جنگنده نسل پنجم کان نیز تسریع شده است.

 

حمله هوایی اسرائیل به خاک یک عضو ناتو آن هم به شکل بمباران هوایی بعید به نظر می‌رسد، اما احتمال انجام ترور با بمب‌های کوچک و سلاح‌های سبک برای هدف قرار دادن رهبران حماس در ترکیه جدی است و اسرائیل یک سناریو متمایز را برای این کشور طراحی می‌کند.

 

در عین حال حمله اسرائیل به دوحه می‌تواند حمایت آنکارا از حماس را تشدید کند. بر اساس محاسبات دولت ترکیه، خالی کردن پشت حماس در شرایط فعلی به تضعیف نفوذ منطقه‌ای آنکارا می‌انجامد، در حالی که حمایت قاطع از حماس امنیت ملی ترکیه را تقویت می‌کند.

 

در حالی که توجهات روی روابط ترکیه و حماس متمرکز شده، خطر بزرگ‌تر از ناحیه سوریه احساس می‌شود؛ جایی که اسرائیل و ترکیه در مسیر برخورد قرار دارند. از زمان سقوط دولت اسد توسط شورشیان سوری، تنش‌های میان ترکیه و اسرائیل در حال افزایش است. آنکارا از دولت موقت جدید حمایت می‌کند و در حال گسترش نفوذ نظامی خود در این کشور است.

 

در مقابل اسرائیل از یک سو منطقه حائل تحت نظارت سازمان ملل در جنوب سوریه را تصرف کرده و صد‌ها حمله هوایی به تأسیسات نظامی سوریه انجام داده و از سوی دیگر به متحد اصلی اقلیت مذهبی دروزی در برابر مقامات عمدتاً سنی دمشق تبدیل کرده است.

 

تنش‌های اسرائیل و ترکیه ممکن است به مدیترانه شرقی نیز کشیده شود؛ اسرائیل احتمالا به یونان و قبرسی‌های یونانی نزدیک‌تر می‌شود تا حضور نظامی ترکیه در شمال قبرس را به چالش بکشد.

 

ترکیه به صورت هم‌زمان بازدارندگی نظامی و دیپلماسی را برای کاهش تنش‌ها و جلوگیری از درگیری مستقیم با اسرائیل در سوریه دنبال می‌کند. مقامات ترکیه و اسرائیل اخیرا مذاکراتی را برای ایجاد مکانیسم کاهش تنش در سوریه برگزار کردند. این اقدام پس از حملات اسرائیل به یک پایگاه هوایی سوریه که نیرو‌های ترکیه در آن مستقر بودند، انجام شد. نتانیاهو در آن زمان گفت: «پایگاه‌های ترکیه در سوریه خطری برای اسرائیل به شمار می‌رود».

 

آنکارا و دمشق ماه گذشته توافقی برای ارائه آموزش و مشاوره نظامی ترکیه به نیرو‌های مسلح سوریه امضا کردند. اردوغان همچنین امیدوار است که واشنگتن موضع سختی در برابر هرگونه تهاجم نظامی اسرائیل علیه ترکیه اتخاذ کند. ترامپ پیشتر اردوغان را به خاطر تصرف سوریه ستود و به نتانیاهو توصیه کرد که در روابط خود با ترکیه رفتار معقولی در پیش بگیرد.

 

با این حال همانطور که در حمله به قطر آشکار شد، داشتن روابط قوی با واشنگتن در برابر حمله اسرائیل مصونیت ایجاد نمی‌کند. بمباران دوحه نشان داد که هیچ محدودیتی برای آنچه اسرائیل می‌تواند انجام دهد، وجود ندارد.

 

انتهای پیام/ 944