به گزارش دفاع‌پرس از خراسان رضوی، «فؤاد ایزدی» استاد دانشگاه تهران و کارشناس سیاست خارجی، در نشست تبیینی با موضوع «مذاکره با آمریکا ضرر محض» که روز گذشته در مدرسه علمیه نرجس مشهد برگزار شد، در سخنانی به بررسی و تحلیل تاریخی روابط ایران و غرب از دوران مصدق و کودتای آمریکایی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تا انقلاب اسلامی، وقایعی همچون تسخیر لانه جاسوسی، طبس، جنگ تحمیلی هشت‌ساله، برجام و بسیاری دیگر از فرصت‌هایی پرداخت که به گفته وی توسط آمریکا از دست رفته است.
وی ضمن مرور جزئی‌ترین رخداد‌ها و مذاکرات دهه‌های گذشته، به تبیین چرایی بی‌نتیجه ماندن تعاملات ایران و آمریکا پرداخت.
مرور کامل روابط ایران و آمریکا از ۱۳۳۲ تاکنون
ایزدی در ابتدای سخنان خود با اشاره به اهمیت بحث مذاکره با آمریکا به‌ویژه در جریان «جنگ تحمیلی ۱۲ روزه» اظهارداشت: بحث مذاکره با آمریکا در کشور ما همواره از مباحث بسیار داغ محسوب می‌شود. ما تجربه‌های زیادی در مذاکرات داشته‌ایم و نمونه بارز آن در دوران برجام بود که رکورد ساعات مذاکره با آمریکا توسط وزیر خارجه وقت ثبت شد.
وی ادامه داد: دولت‌های ما از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون با طرف غربی در حال مذاکره بوده‌اند. در دولت موقت و در زمان مرحوم بازرگان و وزیر خارجه وی یزدی، که ارتباط با سناتور‌های آمریکا داشت و گزارش جنایت شاه را به آنها می‌داد، دیدیم که دولت بازرگان پیگیری و دغدغه خاصی برای درگیری با آمریکا نداشت. آمریکا از شاه حمایت کرد، اما دولت جدید ما در آن زمان خیلی پیگیر پرونده و بازگشت دارایی شاه به مردم کشور نبود. آمریکا نیز به جای اصلاح سیاست‌های خصمانه علیه ایران، حمایت از شاه را ادامه داد.
کارشناس سیاست خارجی با طرح این موضوع که «چرا مشکل روابط ایران و آمریکا حل نشده است؟» افزود: این سوال هم مطرح است که چرا با اینکه سفارت آمریکا تعطیل شد ولی فرهنگ غربی در کشور ما تعطیل نشد، چراکه اگر درک بهتری از آمریکا داشته باشیم، با توجه به نفوذ فرهنگی غرب، باید حداقل اشتباهات گذشته تکرار نشود.
به گفته ایزدی، بر اساس آمار‌های موجود در آمریکا، از هر پنج ازدواج، نیمی از آنها در پنج سال اول منجر به طلاق شده که نشان‌دهنده مشکلات فرهنگی است. همچنین از هر سه زن، یک نفر در طول عمرش مورد تعرض جنسی قرار گرفته که نشانه فساد گسترده در این کشور است.
وی گفت: امروز متأسفانه می‌بینیم که فرهنگ آمریکا در ایران وجود دارد و گاه تهییج هم می‌شود؛ محتوای ما در علوم انسانی ترجمه متون غربی یا متاثر از آن است و حتی در حوزه‌های فکری ما نیز حضور دارند.
فهرست کامل فرصت‌های از دست رفته آمریکا
کارشناس سیاست خارجی با اشاره به فرصت‌های ازدست‌رفته آمریکا برای ایجاد رابطه با ایران گفت: زمانی که جنگ تحمیلی علیه ایران آغاز شد، آمریکا اولین فرصت رابطه با ایران را از دست داد، فرصت دوم، در زمان دولت بازرگان بود و فرصت سوم، مربوط به عملیات طبس و شکست آمریکا در نجات گروگان‌هایش می‌شود و همچنین فرصتی دیگر نیز حمله صدام به ایران بود که طبق یک مقاله پژوهشی و بر اساس اسناد آمریکا، پروژه‌ای آمریکایی محسوب می‌شد و صدام مجری آن بود؛ بنابراین آنها می‌توانستند رابطه عادی داشته باشند، اما این فرصت را هم از دست دادند.
ایزدی ادامه داد: پس از جنگ، در دولت هاشمی رفسنجانی و دولت سازندگی، هدف ایجاد رابطه عادی با آمریکا بود. با وجود منابع نفت و گاز ایران، شرکت‌های نفتی آمریکا برای سرمایه‌گذاری آمدند، اما جریان‌های ضد ایرانی در آمریکا موانعی ایجاد کردند و با طرح ممنوعیت حضور شرکت‌های آمریکایی در ایران، پروژه سازندگی ناکام ماند و صنعت نفت هم تحریم شد.
استاد دانشگاه تهران ادامه داد: در دولت هفتم به ریاست محمد خاتمی و ماجرای حمله به افغانستان، قرار بود پروژه مشترکی بین ایران و آمریکا شکل گیرد، چون هر دو مخالف طالبان بودند. آمریکا اذعان داشت که بدون کمک ایران در افغانستان دچار مشکل می‌شد و حتی از ایران تشکر کرد. اما این فرصت نیز از دست رفت.
ایزدی گفت: در دولت نهم مذاکرات مسقط نتیجه‌بخش نبود، چون آمریکا تصور می‌کرد از دولت یازدهم امتیاز بگیرد. این روند تا برجام ادامه داشت، اما آمریکا از آن خارج شد و ایران ماند به امید بازگشت طرف غربی؛ با این حال تحریم‌ها پس از برجام شدیدتر شد. در دولت بایدن نیز به دنبال توافقی طولانی‌تر و ضعیف‌تر بودند، اما ماجرای مهسا امینی مذاکرات را متوقف کرد.
وی خاطرنشان کرد: در دولت چهاردهم به ریاست پزشکیان، اعلام شد که می‌خواهیم به برجام برگردیم، اما جان کری گفت «نه» و آمریکا آمادگی نداشت. در دولت ترامپ نیز او فقط گفت «یا مذاکره یا جنگ» و حتی در وسط مذاکرات، جنگ تحمیلی ۱۲ روزه را آغاز کردند.
کارشناس سیاست خارجی بیان داشت: ایران با بزرگواری، فرصت‌های زیادی و حتی امتیاز داد تا سیاست‌های خصمانه‌ای که از سال ۱۳۳۲ آغاز شده بود، پایان یابد.
ریشه‌یابی رفتار آمریکا و تقسیم‌بندی چهارگانه کشور‌ها
این استاد دانشگاه تهران در ادامه گفت: آمریکا کشور‌های دنیا را به چهار گروه تقسیم کرده است: گروه اول، کشور‌هایی که منابع خوب و موقعیت ژئوپلیتیک ندارند؛ گروه دوم، کشور‌هایی که منابع زیرزمینی، موقعیت ژئوپلیتیک و حتی بمب هسته‌ای دارند و آمریکا با آنها مذاکره می‌کند؛ گروه سوم، کشور‌هایی دارای منابع زیرزمینی و موقعیت ژئوپلیتیک ولی بدون بمب هسته‌ای که همسو با آمریکا هستند؛ گروه چهارم، کشور‌هایی که دشمن محسوب می‌شوند و سخت‌ترین گروه‌اند.
به گفته ایزدی، دولت‌های گذشته ایران هدف داشتند به گروه سوم بپیوندند، اما مشکل کار اینجاست که مشکل اصلی آمریکا، ایران است. جمهوری اسلامی ایران به خاطر دین و ایدئولوژی از خود دفاع می‌کند. آمریکا به خوبی از موقعیت و منابع ایران آگاه است، اما با مردمی مواجه است که در برابر سختی‌ها تمکین نمی‌کنند و در رویداد‌هایی همچون پیاده‌روی اربعین، حضور میلیونی دارند.
وی با اشاره به طرح تجزیه ایران که از سال ۱۹۷۵ در پنتاگون مطرح شد، گفت: صدام نیز این هدف را دنبال می‌کرد و امروز تصور آمریکا این است که ایران تضعیف شده و پروژه تجزیه دوباره کلید خورده است. هدف آنها سرنگونی و تجزیه ایران است و طبیعی است که زیر توافق‌ها بزنند. تحلیل‌های تاریخی نشان می‌دهد که مشکل اصلی آمریکا نفوذ ایران در منطقه است و به همین دلیل به دنبال اطلاعات موشکی و نظامی کشورمان هستند؛ چیزی که ایران نمی‌تواند بپذیرد.
کارشناس سیاست خارجی تأکید کرد: باید دانش جامعه نسبت به آمریکا در سطح خانواده و فامیل ارتقا یابد.
در پایان این نشست، موضوع کشتار مردم غزه و نسل‌کشی مسلمانان توسط رژیم صهیونیستی، طرح معاهده ابراهیم، اهمیت مذاکرات حماس و مسائل مربوطه در قالب پرسش و پاسخ مطرح و بررسی شد.
گفتنی است، این نشست با همکاری دفتر نمایندگی حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای در مشهد و اداره فرهنگی تبلیغی دفتر خواهران حوزه علمیه خراسان برگزار شد.
انتهای پیام/
