گروه سیاسی دفاع‌پرس: طرح کالابرگ الکترونیکی به‌عنوان یکی از سیاست‌های کلیدی دولت ایران برای حمایت از معیشت اقشار کم‌درآمد، نقشی محوری در کاهش فشار اقتصادی ناشی از تورم ایفا می‌کند؛ طرح که از سال ۱۴۰۲ با هدف تضمین دسترسی خانوار‌های دهک‌های ۱ تا ۷ به کالا‌های اساسی نظیر شیر، ماست، مرغ، تخم‌مرغ، برنج و روغن طراحی شده و تا مهر ۱۴۰۴ به بیش از ۵۴ میلیون نفر خدمات ارائه کرده است.
اهمیت موضوع موجب شده تا محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی بار‌ها در نطق‌های پیش از دستور و اظهارات عمومی بر فوریت اجرای این طرح تأکید کرده و آن را ابزاری برای تحقق عدالت اجتماعی و آرامش معیشتی بداند اما چرا این طرح تا این حد برای قالیباف و مجلس اهمیت دارد؟ اهمیت کالابرگ الکترونیکی در چند بعد قابل بررسی است. نخست، این طرح با ارائه اعتبار خرید (حدود ۵۰۰ هزار تومان به ازای هر نفر برای دهک‌های ۱ تا ۳) به خانوار‌ها کمک می‌کند تا در برابر تورم بالا (گاه تا ۴۰٪) قدرت خرید خود را برای اقلام ضروری حفظ کنند. این موضوع به‌ویژه برای اقشار محروم حیاتی است زیرا مانع از کاهش دسترسی به مواد غذایی پایه‌ای می‌شود.
دوم، کالابرگ با تمرکز بر اقلام مغذی مانند پروتئین و لبنیات، به بهبود امنیت غذایی و سلامت عمومی، به‌خصوص در کودکان و گروه‌های آسیب‌پذیر، کمک می‌کند. گزارش‌ها نشان می‌دهد که دسترسی به محصولات لبنی در مناطق محروم از طریق این طرح بهبود یافته و از منظر اقتصادی هم کالابرگ به کنترل تورم هدفمند کمک می‌کند چون با تثبیت قیمت کالا‌های اساسی برای مصرف‌کننده و پرداخت مابه‌التفاوت توسط دولت، از افزایش بی‌رویه قیمت‌ها در بازار مواد غذایی جلوگیری می‌کند.
همچنین با حمایت از تولیدات داخلی مانند برنج ایرانی یا محصولات لبنی محلی، چرخه اقتصاد داخلی را تقویت می‌کند اما از منظر اجتماعی، این طرح با اولویت دادن به دهک‌های پایین و تخصیص اعتبار بیشتر، گامی در جهت کاهش نابرابری‌های اجتماعی است یعنی به جای یارانه نقدی که امکان دارد صرف هزینه‌های غیرضروری شود، کالابرگ منابع مالی دولت (مانند ۲۷ هزار میلیارد تومان بودجه مرحله چهارم) را بهینه‌تر به سمت نیاز‌های واقعی هدایت می‌کند به همین دلیل قالیباف از سال ۱۴۰۲ بار‌ها بر اجرای سریع‌تر و منظم‌تر این طرح تأکید کرده که به عنوان نمونه می توان به نطق روز گذشته وی در مجلس شورای اسلامی اشاره کرد.
قالیباف روز گذشته در سخنان پیش از دستور مجلس شورای اسلامی عبارت «چندمین بار» را بکار برد و آن را پاسخی به فرمایشات رهبر معظم انقلاب اسلامی و کلید «آرامش پایدار جامعه» خواند البته وی در ۶ شهریور امسال نیز در شبکه ایکس نوشت: «امید دارم دولت هر چه زودتر اجرای کالابرگ را آغاز کند تا آرامش معیشتی ایجاد شود»؛ لذا این تأکیدات ریشه در چند عامل دارد: نخست، شرایط اقتصادی دشوار و کاهش قدرت خرید مردم که قالیباف آن را «تلاطم‌های اقتصادی» نامیده است؛ دوم، نقش نظارتی مجلس که قالیباف را به پیگیری اجرای قوانین مصوب از جمله کالابرگ ملزم می‌کند و سوم، تأخیر اجرایی طرح که از سال ۱۴۰۲ تاکنون چالش‌هایی مانند محدودیت فروشگاه‌های متصل یا بعضا نارضایتی مردم از محدودیت‌های خرید را به همراه داشته است.
پس رئیس مجلس شورای اسلامی با آگاهی از این مسائل، بر اطلاع‌رسانی شفاف و رفع موانع تأکید دارد ولی با وجود این اهمیت، چالش‌هایی مانند دسترسی محدود به فروشگاه‌های متصل (مانند رفاه و شهروند) و پیچیدگی‌های ثبت‌نام ممکن است اثرگذاری طرح را کاهش دهد؛ بنابراین طرح کالابرگ الکترونیکی در مجموع، به دلیل نقش آن در حمایت از اقشار محروم، کنترل تورم و تقویت تولید داخلی، ابزاری کلیدی برای سیاست‌های رفاهی ایران است البته موفقیت این طرح به رفع موانع اجرایی و جلب مشارکت گسترده مردم بستگی دارد تا اثرات آن در زندگی روزمره ملموس‌تر شود.
انتهای پیام/381
